Biếng ăn ở trẻ khiến lượng dinh dưỡng trẻ hấp thụ kém hơn, đồng thời, ảnh hưởng đến cân nặng, thể trạng của trẻ. Đây cũng là điều khiến các cha mẹ lo lắng khi con trong tình trạng lười ăn, kén ăn, không hợp tác trong vấn đề ăn uống. Vậy, trẻ biếng ăn nên làm gì, cách xử trí của cha mẹ thế nào là hợp lý? Cùng TCI hiểu rõ hơn về tình trạng biếng ăn ở trẻ, cũng như trang bị cho bản thân những cách phù hợp để giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, đảm bảo dinh dưỡng tốt hơn trong quá trình phát triển của mình.

1. Hiểu rõ biếng ăn ở trẻ là gì?

Trước khi tìm cách xử lý, cha mẹ cần hiểu rõ thế nào là biếng ăn ở trẻ để không nhầm lẫn với những giai đoạn tạm thời trẻ ăn ít do bệnh hoặc thay đổi sinh lý. Biếng ăn là tình trạng trẻ ăn ít hơn nhu cầu cần thiết kéo dài trên 2 tuần, kèm theo các dấu hiệu như:

– Từ chối ăn, ngậm hoặc nhè thức ăn
– Thời gian ăn quá lâu (trên 30 phút/bữa)
– Ăn ít gây sút cân hoặc không tăng cân trong thời gian dài
– Không hứng thú với đồ ăn, kể cả món từng yêu thích

Biếng ăn nếu kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, ảnh hưởng miễn dịch và sự phát triển trí tuệ. Do đó, việc xử lý sớm tình trạng biếng ăn là điều cần thiết mà cha mẹ phải đặc biệt quan tâm.

Cha mẹ không nên mặc kệ vấn đề biếng ăn của trẻ vì điều này ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của bé

2. Nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn

Hiểu nguyên nhân là bước đầu tiên để cha mẹ có thể lựa chọn cách xử trí phù hợp. Dưới đây là những lý do thường gặp khiến trẻ trở nên “khó chiều” trong ăn uống:

2.1. Nguyên nhân sinh lý và tâm lý

Sinh lý và những tác động tâm lý của trẻ có ảnh hưởng trực tiếp đến cảm giác thèm ăn và khả năng tiêu hóa thức ăn. Khi cơ thể trẻ gặp phải các vấn đề sinh lý và tâm lý, việc từ chối ăn uống trở thành phản ứng tự nhiên.

Một số nguyên nhân sinh lý và tâm lý ở trẻ biếng ăn thường gặp bao gồm:
– Trẻ đang trong giai đoạn mọc răng, sốt, hay vừa tiêm phòng
– Giai đoạn phát triển chậm lại tự nhiên (thường gặp ở trẻ từ 1 – 3 tuổi)
– Tâm lý bị ép ăn, bị la mắng khi ăn hoặc thường xuyên phải ăn trong môi trường căng thẳng

2.2. Nguyên nhân bệnh lý

Sức khỏe của trẻ cũng có thể ảnh hưởng đến vấn đề ăn uống và gây tình trạng biếng ăn ở trẻ:
– Rối loạn tiêu hóa: đầy hơi, táo bón, nhiễm giun…
– Thiếu các vi chất dinh dưỡng đặc biệt như kẽm, sắt, vitamin nhóm B
– Bệnh lý tai mũi họng như viêm amidan, viêm họng mãn tính

2.3. Từ thói quen ăn uống

Một số thói quen cha mẹ cần chú ý có thể làm trẻ biếng ăn như:
– Ăn vặt quá nhiều trước bữa chính
– Khẩu phần không phù hợp độ tuổi (quá đặc, quá loãng, quá nhiều)
– Thực đơn thiếu đa dạng, lặp lại gây nhàm chán

Việc ép ăn cũng như sự khiên cưỡng trong ăn uống có thể tạo cho trẻ xu hướng kén ăn, lười ăn

3. Trẻ biếng ăn nên làm gì? – Hướng dẫn thực tế cho cha mẹ

Với mỗi nguyên nhân, cha mẹ cần có biện pháp điều chỉnh linh hoạt. Dưới đây là các chiến lược hiệu quả và thực tế được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị.

3.1. Thiết lập việc ăn uống

Việc tạo dựng nề nếp ăn uống đúng giờ, đúng cách sẽ giúp bé hình thành phản xạ tự nhiên với bữa ăn:

– Duy trì các khung giờ ăn cố định cho trẻ trong ngày
– Không cho ăn vặt sát giờ ăn chính
– Hạn chế tối đa việc vừa ăn vừa xem tivi, điện thoại

3.2. Đa dạng món ăn, tạo hứng thú cho trẻ

Trẻ nhỏ thường rất thích khám phá những điều mới mẻ, và điều này cũng đúng cả trong ăn uống. Cha mẹ nên:

– Tạo hình thù hấp dẫn hoặc trang trí món ăn sinh động, nhiều màu sắc
– Thay đổi cách chế biến như hấp, xào, nấu súp, làm bánh từ rau củ…
– Cho trẻ cùng tham gia chọn nguyên liệu và “phụ bếp” để bé hào hứng hơn

4. Trẻ biếng ăn nên làm gì để không ảnh hưởng phát triển?

Không chỉ cải thiện thói quen ăn, cha mẹ cần có cái nhìn toàn diện để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh về thể chất và tinh thần.

4.1. Ưu tiên chế độ ăn phù hợp với độ tuổi

Mỗi độ tuổi sẽ có nhu cầu và khả năng tiêu hóa khác nhau. Việc điều chỉnh khẩu phần và loại thực phẩm phù hợp là rất quan trọng:

– Với trẻ từ 6 tháng: bắt đầu ăn dặm từ loãng đến đặc, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, rau nghiền, thịt xay nhỏ
– Trẻ từ 1 – 3 tuổi: tăng dần độ thô, bổ sung đủ nhóm chất (đạm, tinh bột, chất béo, vitamin)
– Trẻ từ 4 tuổi trở lên: khẩu phần gần giống người lớn nhưng vẫn cần điều chỉnh lượng theo nhu cầu

4.2. Bổ sung vi chất đúng cách

Thiếu kẽm, sắt, vitamin nhóm B là những nguyên nhân phổ biến gây biếng ăn. Thay vì tự ý mua thuốc bổ, cha mẹ nên:

– Tăng cường thực phẩm giàu vi chất: gan, trứng, hải sản, rau xanh, trái cây tươi
– Tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng nếu cần bổ sung vi chất dưới dạng thuốc

Tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để bổ sung vi chất phù hợp cho con

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài trên 2 tuần dù đã thay đổi chế độ ăn và môi trường ăn uống, cha mẹ không nên chủ quan, bởi điều này có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn của trẻ.

Cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín khi thấy các biểu hiện sau:

– Trẻ sút cân hoặc không tăng cân trong vòng 1 – 2 tháng
– Trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, uể oải, thiếu tập trung thường xuyên
– Có dấu hiệu của vấn đề rối loạn tiêu hóa kéo dài
– Da xanh xao, tóc khô, móng tay dễ gãy (dấu hiệu thiếu vi chất)

Việc thăm khám sớm sẽ giúp tìm ra nguyên nhân và được tư vấn chế độ dinh dưỡng cá nhân hóa, phù hợp nhất với từng trẻ.

6. Lưu ý quan trọng

Bên cạnh các giải pháp cải thiện biếng ăn, thái độ và sự kiên trì của cha mẹ đóng vai trò then chốt. Hãy ghi nhớ:

– Không ép ăn hay dọa nạt trẻ trong bữa ăn
– Tìm cách để khiến giờ ăn của trẻ thành khoảng thời gian vui vẻ, không áp lực
– Quan sát biểu hiện của trẻ thay vì chỉ tập trung vào số lượng thực phẩm bé ăn được
– Không so sánh con với các bạn khác khác

Nhìn chung, khi đứng trước câu hỏi trẻ biếng ăn nên làm gì, điều quan trọng cha mẹ cần chú ý không phải là tìm cách chữa nhanh chóng tình trạng này của con mà phải hiểu đúng – làm đúng – kiên trì đúng. Mỗi trẻ có một đặc điểm thể chất và tâm lý riêng nên cha mẹ cần điều chỉnh linh hoạt chế độ ăn, đảm bảo phù hợp với độ tuổi và tình trạng hiện tại của con. Nếu sau thời gian áp dụng các biện pháp tại nhà mà trẻ vẫn không cải thiện, đừng chần chừ mà hãy đưa con đi khám tại các cơ sở y tế uy tín. Nhờ sự hỗ trợ của bác sĩ dinh dưỡng, trẻ sẽ được đánh giá đầy đủ về sức khỏe và có phác đồ dinh dưỡng phù hợp để phát triển khỏe mạnh.