Tư vấn trĩ: Khi nào nên tự chăm sóc tại nhà và khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn cũng đang gặp những triệu chứng tương tự – đau, ngứa, sưng hoặc chảy máu ở vùng hậu môn – thì rất có thể bạn đang đối mặt với bệnh trĩ. Đây là một trong những vấn đề hậu môn – trực tràng phổ biến nhất, và phần lớn trường hợp có thể kiểm soát tốt nếu được tư vấn trĩ đúng cách ngay từ sớm.
Tôi thường gặp rất nhiều bệnh nhân chủ quan với các dấu hiệu ban đầu của trĩ
Trong phòng khám, tôi thấy không ít người đợi đến khi búi trĩ sa hẳn ra ngoài, đau dữ dội hoặc mất máu kéo dài mới chịu đi khám. Trong khi đó, nếu can thiệp kịp thời từ giai đoạn nhẹ, bạn hoàn toàn có thể tránh được phẫu thuật và giảm thiểu rủi ro biến chứng. Dưới đây là những điều bạn cần biết để tự chăm sóc hiệu quả – và nhận ra thời điểm nên tìm đến chuyên gia.
Nguyên nhân và yếu tố làm nặng thêm bệnh trĩ
Bệnh trĩ hình thành do sự giãn nở quá mức của các đám rối tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng. Một số yếu tố thúc đẩy bao gồm:
– Táo bón kéo dài: Phân cứng khiến bạn phải rặn mạnh khi đi vệ sinh, làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn.
– Ngồi hoặc đứng lâu: Đặc biệt phổ biến ở dân văn phòng, tài xế, thợ may…
– Chế độ ăn thiếu chất xơ và nước: Gây ứ đọng phân, làm trầm trọng thêm tình trạng táo bón.
– Thai kỳ: Áp lực từ tử cung lên vùng chậu làm tăng nguy cơ trĩ ở phụ nữ mang thai.
– Vận động gắng sức: Nâng vật nặng thường xuyên cũng góp phần làm suy yếu hệ thống tĩnh mạch hậu môn.
Các biện pháp chăm sóc tại nhà giúp giảm triệu chứng hiệu quả
Nếu bạn mới chớm có triệu chứng (ngứa nhẹ, cảm giác cộm, chảy máu nhỏ giọt sau đại tiện), hãy thử áp dụng những biện pháp sau – chúng vừa an toàn, vừa có cơ sở y học rõ ràng:
– Tăng cường chất xơ: Ăn nhiều rau xanh (rau lang, mồng tơi, rau dền), trái cây (chuối, cam, bưởi) và ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt. Mục tiêu là đạt 25–30g chất xơ/ngày.
– Uống đủ nước: Ít nhất 2–2,5 lít mỗi ngày để giúp phân mềm, dễ đào thải.
– Hạn chế chất kích thích: Tránh rượu, bia, cà phê, đồ chiên rán và món cay nóng – chúng làm giãn mạch và kích thích niêm mạc hậu môn.
– Ngâm hậu môn bằng nước ấm: Mỗi lần 10–15 phút, 2–3 lần/ngày (đặc biệt sau khi đi vệ sinh). Phương pháp này giúp giảm viêm, co búi trĩ và làm dịu cơn ngứa.
– Vệ sinh nhẹ nhàng: Dùng giấy ẩm không cồn hoặc rửa bằng nước sạch thay vì lau khô mạnh tay.
– Tránh ngồi/đứng lâu: Cứ mỗi 30–45 phút, hãy đứng dậy đi lại vài phút để giảm áp lực vùng chậu.
Ngoài ra, bạn có thể dùng thuốc bôi không kê đơn chứa hydrocortisone hoặc chiết xuất cây phỉ (witch hazel) để giảm ngứa và sưng – nhưng không nên dùng quá 7 ngày liên tục mà không có hướng dẫn y tế.
Dấu hiệu cảnh báo: Đã đến lúc bạn cần đi khám ngay
Không phải mọi trường hợp chảy máu hậu môn đều là trĩ. Và ngay cả khi là trĩ, nếu không được theo dõi đúng cách, bệnh có thể tiến triển nặng. Bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc ngoại hậu môn – trực tràng nếu xuất hiện:
– Chảy máu kéo dài > 1 tuần dù đã thay đổi chế độ sinh hoạt.
– Ra máu lượng nhiều, kèm chóng mặt, mệt mỏi, da xanh – dấu hiệu mất máu mạn tính.
– Đau dữ dội hoặc sưng tấy quanh hậu môn, đặc biệt nếu có khối cứng, nóng đỏ – có thể là áp xe hoặc tắc mạch trĩ.
– Búi trĩ sa ra ngoài và không tự co lên được.
– Thay đổi thói quen đại tiện: Đi nhiều lần, phân mỏng dẹt, cảm giác chưa hết phân – cần loại trừ ung thư trực tràng.
Tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: chẩn đoán trĩ không thể chỉ dựa vào triệu chứng. Nhiều bệnh lý nghiêm trọng như polyp, viêm loét đại trực tràng hay ung thư cũng gây chảy máu tương tự. Vì vậy, nội soi hậu môn – trực tràng là bước cần thiết để loại trừ nguyên nhân nguy hiểm.
Bệnh trĩ tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống – từ giấc ngủ, sinh hoạt hàng ngày đến tâm lý tự ti. Việc tư vấn trĩ sớm giúp bạn chọn đúng phương pháp điều trị: từ thay đổi lối sống, dùng thuốc đến các thủ thuật ít xâm lấn như thắt trĩ bằng vòng cao su, quang đông hồng ngoại, hoặc phẫu thuật nếu cần.
Đừng ngại đi khám chỉ vì e ngại – các bác sĩ chúng tôi đã xử lý hàng nghìn ca như vậy mỗi năm. Điều quan trọng nhất là đừng để trĩ “lặng lẽ” trở thành gánh nặng sức khỏe. Hãy chủ động chăm sóc bản thân ngay hôm nay.
