Trĩ ngoại là gì và có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Trĩ ngoại là tình trạng các tĩnh mạch ở rìa ngoài hậu môn bị giãn quá mức, tạo thành búi trĩ nằm dưới da, dễ sờ thấy và thường gây cảm giác cộm, đau, ngứa hoặc chảy máu khi đại tiện. Khác với trĩ nội – vốn nằm sâu bên trong ống hậu môn – trĩ ngoại xuất hiện ngay sát lỗ hậu môn nên dễ nhận biết và thường gây khó chịu rõ rệt hơn trong sinh hoạt hàng ngày.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất, dấu hiệu nhận biết và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây trĩ ngoại
– Táo bón kéo dài hoặc rặn mạnh khi đi cầu: Đây là yếu tố hàng đầu làm tăng áp lực lên hệ tĩnh mạch hậu môn, khiến chúng phình giãn và hình thành búi trĩ.
– Ngồi hoặc đứng quá lâu: Đặc biệt ở người làm văn phòng, tài xế, thợ may – những nghề đòi hỏi ít vận động.
– Thai kỳ: Áp lực từ tử cung lớn dần chèn ép tĩnh mạch vùng chậu và hậu môn.
– Chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước: Gây phân khô cứng, dễ dẫn đến táo bón.
– Lão hóa hoặc suy giảm mô nâng đỡ: Theo tuổi tác, mô liên kết quanh hậu môn yếu đi, làm tĩnh mạch dễ sa giãn.
Dấu hiệu cảnh báo bạn đang bị trĩ ngoại
– Cảm giác cộm, vướng hoặc đau nhói ở rìa hậu môn, nhất là sau khi đi đại tiện.
– Sờ thấy búi trĩ mềm hoặc cứng, đôi khi sưng to và tím đỏ nếu bị huyết khối (tắc mạch).
– Ngứa ngáy, ẩm ướt quanh hậu môn do dịch tiết hoặc vệ sinh khó khăn.
– Chảy máu tươi khi đi cầu – tuy ít gặp hơn ở trĩ ngoại so với trĩ nội, nhưng vẫn có thể xảy ra nếu búi trĩ bị cọ xát mạnh.
– Đau tăng khi ngồi, đi bộ hoặc mặc quần chật.
Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì nghĩ “chỉ là trĩ”, nhưng đến khi búi trĩ huyết khối gây đau dữ dội mới đi khám – lúc đó việc điều trị phức tạp hơn rất nhiều.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên tìm đến chuyên khoa tiêu hóa hoặc hậu môn – trực tràng nếu:
– Đau hậu môn kéo dài trên 3–5 ngày không thuyên giảm.
– Búi trĩ sưng to, tím đen, đau buốt – dấu hiệu nghi ngờ huyết khối.
– Chảy máu thường xuyên hoặc lượng máu nhiều, kèm mệt mỏi – có thể ảnh hưởng đến hồng cầu.
– Không phân biệt được giữa trĩ và các bệnh khác như nứt kẽ hậu môn, polyp, thậm chí ung thư trực tràng (vì một số triệu chứng chồng lấn).
Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát
– Tăng cường chất xơ: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám giúp phân mềm, tránh rặn khi đi cầu.
– Uống đủ 1,5–2 lít nước/ngày để hỗ trợ tiêu hóa.
– Vệ sinh hậu môn nhẹ nhàng: Dùng nước ấm thay vì giấy khô, có thể ngâm hậu môn 10–15 phút mỗi ngày.
– Tránh ngồi lâu: Cứ 30–45 phút nên đứng dậy vận động vài phút.
– Không dùng thuốc bôi/giảm đau tự ý kéo dài: Một số sản phẩm chứa corticoid có thể làm mỏng da, gây teo mô nếu lạm dụng.
– Tập cơ sàn chậu: Bài tập Kegel giúp tăng lưu thông máu và hỗ trợ chức năng hậu môn.
Trĩ ngoại tuy không đe dọa tính mạng nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống – từ giấc ngủ, công việc đến tâm lý. Đa số trường hợp nhẹ có thể kiểm soát tốt bằng thay đổi lối sống. Tuy nhiên, nếu để lâu, búi trĩ có thể viêm nhiễm, huyết khối hoặc tiến triển sang giai đoạn nặng hơn, buộc phải can thiệp thủ thuật. Vì vậy, đừng ngại đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường – điều trị kịp thời luôn đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều.
