Trĩ ngoại có mấy cấp độ và biểu hiện ra sao?
Chào bạn,
Trĩ ngoại thực chất không được phân chia thành các cấp độ như trĩ nội, mà thường được mô tả dựa trên tình trạng tổn thương, kích thước búi trĩ và mức độ triệu chứng. Tuy nhiên, để giúp bạn dễ hình dung và nhận biết mức độ nghiêm trọng, tôi sẽ giải thích rõ hơn về cách đánh giá trĩ ngoại trong lâm sàng.
Nguyên nhân và đặc điểm của trĩ ngoại
– Trĩ ngoại hình thành do sự giãn quá mức của đám rối tĩnh mạch dưới da quanh hậu môn, thường xuất hiện bên ngoài đường lược (dưới lớp da nhạy cảm).
– Khác với trĩ nội, trĩ ngoại luôn gây cảm giác đau rõ rệt, đặc biệt khi sờ nắn, ngồi lâu hoặc đi đại tiện.
– Nguyên nhân phổ biến gồm: táo bón kéo dài, rặn mạnh khi đi cầu, mang thai, ngồi lâu, hoặc thói quen ăn uống thiếu chất xơ.
Cách nhận biết mức độ trĩ ngoại qua triệu chứng
Mặc dù không có hệ thống “cấp độ” chính thức như trĩ nội, nhưng trong thực hành lâm sàng, chúng tôi thường đánh giá trĩ ngoại theo 3 mức sau:
– Mức nhẹ: Búi trĩ nhỏ, sưng nhẹ, chỉ đau rát khi chạm vào hoặc sau khi đi cầu. Không có chảy máu.
– Mức trung bình: Búi trĩ rõ rệt, sưng to hơn, đau liên tục, có thể kèm ngứa hoặc tiết dịch. Đôi khi xuất hiện huyết khối (cục máu đông bên trong búi trĩ), gây đau dữ dội đột ngột.
– Mức nặng: Búi trĩ lớn, dai, không tự teo, gây cản trở sinh hoạt hàng ngày. Da quanh hậu môn có thể dày lên, viêm mạn tính hoặc nhiễm trùng thứ phát.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
– Đau hậu môn dữ dội, đột ngột, đặc biệt khi sờ thấy cục cứng màu tím/tím đen (gợi ý huyết khối).
– Chảy máu tươi từ hậu môn kèm theo búi trĩ ngoại (hiếm gặp nhưng cần loại trừ tổn thương khác).
– Sốt, sưng nóng đỏ lan rộng vùng hậu môn – dấu hiệu nhiễm trùng.
– Triệu chứng kéo dài trên 1 tuần dù đã điều chỉnh chế độ sinh hoạt.
Hướng dẫn giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát
– Chườm lạnh trong 24–48 giờ đầu nếu có sưng đau cấp tính; sau đó chuyển sang chườm ấm để tăng lưu thông máu.
– Tắm nước ấm pha muối loãng (sitz bath) 2–3 lần/ngày giúp giảm viêm và co búi trĩ.
– Ăn nhiều chất xơ (rau, trái cây, ngũ cốc nguyên cám), uống đủ nước (>2 lít/ngày) để tránh táo bón.
– Tránh rặn mạnh, ngồi bồn cầu quá lâu hoặc mang vác nặng trong giai đoạn cấp.
– Không tự ý dùng thuốc bôi chứa corticosteroid kéo dài – có thể làm mỏng da và gây tác dụng phụ.
Trĩ ngoại tuy ít nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Khác với trĩ nội, nó luôn gây đau và dễ nhận biết sớm. Nếu bạn thấy búi trĩ sưng to, đau buốt hoặc có dấu hiệu huyết khối, đừng chần chừ – hãy đến chuyên khoa Tiêu hóa hoặc Hậu môn – Trực tràng để được xử trí kịp thời. Trong nhiều trường hợp, can thiệp sớm (kể cả tiểu phẫu đơn giản) có thể giúp bạn thoát khỏi cơn đau trong vài ngày.
