Bị viêm đại tràng có nên uống cà phê không là thắc mắc khá thường gặp. Cafe là đồ uống quen thuộc, hấp dẫn với nhiều người. Trong khi đó, viêm đại tràng là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến hiện nay, gây nhiều bất lợi cho sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Vì vậy, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và cải thiện tình trạng bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp thắc mắc trên, cũng như phân tích rõ mối liên quan giữa cà phê và bệnh viêm đại tràng để giúp người bệnh đưa ra lựa chọn phù hợp.

1. Tổng quan về bệnh viêm đại tràng

Viêm đại tràng là tình trạng viêm niêm mạc ruột già, có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm khuẩn, rối loạn miễn dịch, chế độ ăn uống không hợp lý, stress hoặc tác dụng phụ của thuốc. Bệnh thường có các triệu chứng như:

– Đau bụng, thường xảy ra sau ăn hoặc trước khi đi đại tiện.

– Rối loạn tiêu hóa: tiêu chảy, táo bón, hoặc xen kẽ cả hai.

– Đầy hơi, chướng bụng, mót rặn, đi ngoài nhiều lần trong ngày.

– Phân không thành khuôn, có thể lẫn chất nhầy hoặc máu (trong viêm đại tràng nặng).

Viêm đại tràng có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Trong đó, viêm đại tràng mạn tính hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS) là tình trạng kéo dài, tái đi tái lại nhiều lần và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.

Người bị viêm đại tràng càn lưu ý chế độ ăn uống phù hợp.

2. Ảnh hưởng của cà phê đến hệ tiêu hóa

Cà phê là loại đồ uống được chiết xuất từ hạt cà phê rang, chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học, trong đó nổi bật nhất là caffeine. Ngoài caffeine, cà phê còn chứa các acid hữu cơ (chlorogenic acid), các chất chống oxy hóa và một số hợp chất có khả năng kích thích thần kinh trung ương.

Tác động của cà phê đến hệ tiêu hóa có thể tích cực với người khỏe mạnh, nhưng lại bất lợi cho những người mắc bệnh tiêu hóa, đặc biệt là bệnh viêm đại tràng. Cụ thể:

– Kích thích nhu động ruột
Caffeine có tác dụng kích thích nhu động ruột bằng cách tăng tiết gastrin – một loại hormone kích thích dạ dày và ruột co bóp. Đối với người bình thường, điều này có thể giúp “đi ngoài” dễ hơn vào buổi sáng. Tuy nhiên, với người bị viêm đại tràng – vốn đã có nhu động ruột không ổn định – điều này dễ dẫn đến tiêu chảy, đau bụng, và rối loạn đại tiện.

– Gây kích ứng niêm mạc ruột
Cà phê, dù là có hay không có caffeine, đều chứa các chất có tính axit. Những chất này có thể kích ứng lớp niêm mạc ruột đang bị tổn thương, gây cảm giác đau rát, đầy hơi, và nặng bụng. Đặc biệt với người bị viêm loét đại tràng, tác dụng kích thích này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.

– Gây mất nước
Cà phê có tính lợi tiểu nhẹ, làm tăng lượng nước tiểu và khiến cơ thể mất nước nếu không bù đủ. Với người bị viêm đại tràng, nhất là khi đang bị tiêu chảy, mất nước càng khiến tình trạng bệnh nặng thêm.

– Gây lo lắng và rối loạn giấc ngủ
Caffeine kích thích thần kinh trung ương, có thể gây lo âu, hồi hộp và khó ngủ – những yếu tố tâm lý có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa, làm rối loạn co bóp ruột và kích thích các cơn đau bụng ở người bị viêm đại tràng.

Bị viêm đại tràng có uống cafe được không là thắc mắc của nhiều người.

3. Người bị viêm đại tràng có nên uống cà phê?

Từ những phân tích trên đây, có thể thấy cà phê không phải là lựa chọn lý tưởng cho người bị viêm đại tràng, đặc biệt trong những giai đoạn bệnh tiến triển. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của cà phê còn phụ thuộc vào thể trạng từng người, mức độ nặng nhẹ của bệnh, cũng như loại cà phê và cách uống.

Các trường hợp nên tránh hoàn toàn cà phê bao gồm:
– Người đang trong giai đoạn cấp tính, đau bụng dữ dội, tiêu chảy kéo dài.

– Người có tiền sử viêm loét đại tràng hoặc xuất huyết tiêu hóa.

– Người bị rối loạn giấc ngủ, stress nặng hoặc có bệnh lý tim mạch.

Trường hợp có thể uống với lượng nhỏ bao gồm:
– Người có triệu chứng nhẹ, bệnh đã ổn định lâu dài.

– Chỉ uống cà phê loại decaf (không có hoặc có rất ít caffeine).

– Uống sau ăn, không uống khi bụng đói.

– Không thêm sữa, đường hay kem béo vì các chất này dễ gây đầy bụng, chướng hơi.

– Chỉ uống một lượng nhỏ (50–100 ml) và theo dõi cơ thể phản ứng.

Mặc dù không phải trường hợp nào cũng bắt buộc phải tuyệt đối kiêng, song người bệnh nên hạn chế và chỉ sử dụng khi đã nắm rõ phản ứng cơ thể của mình. Đồng thời ưu tiên các loại đồ uống thân thiện hơn với đường ruột. Nếu thấy xuất hiện đau bụng, tiêu chảy, hoặc khó chịu sau khi uống cà phê, nên ngừng ngay.

Nội soi tiêu hóa công nghệ cao giúp phát hiện sớm các tổn thương trong đó có viêm đại tràng.

4. Gợi ý thay thế cà phê tốt cho người viêm đại tràng

Đối với những người từng quen thuộc với việc uống cà phê để tỉnh táo hay tập trung, việc từ bỏ cà phê có thể là một thách thức. Tuy nhiên, có một số lựa chọn thay thế lành mạnh hơn mà vẫn giúp cải thiện sự tỉnh táo hoặc hỗ trợ tiêu hóa. Có thể kể đến các loại trà như trà gừng, trà bạc hà, trà hoa cúc, hay nước ấm pha chanh và mật ong, sinh tố rau củ không đường.

Trong đó, trà gừng giúp giảm co thắt ruột, chống buồn nôn và hỗ trợ tiêu hóa. Trà bạc hà có tác dụng làm dịu niêm mạc ruột, giảm đau bụng và đầy hơi. Trà hoa cúc có tác dụng an thần nhẹ, hỗ trợ giấc ngủ và làm dịu căng thẳng.

Còn nước ấm chanh mật ong sẽ giúp thanh lọc cơ thể, kích thích nhẹ tiêu hóa mà không gây kích ứng. Sinh tố rau củ (không thêm đường, ít chất xơ không hòa tan lại giúp bổ sung vitamin, khoáng chất, dễ tiêu hóa.

Như vậy, người bị viêm đại tràng (bao gồm viêm đại tràng mạn tính hoặc hội chứng ruột kích thích – IBS) nên hạn chế hoặc tránh uống cà phê, vì cà phê có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Ngoài ra, nếu muốn dùng, cần thử ở lượng nhỏ và theo dõi triệu chứng. Nếu bạn đang trong giai đoạn bệnh bùng phát (đau bụng nhiều, tiêu chảy liên tục), tuyệt đối không nên uống cà phê.

Việc điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống là yếu tố quan trọng để kiểm soát bệnh viêm đại tràng. Nếu bạn là người yêu thích cà phê nhưng đang mắc bệnh, hãy cân nhắc kỹ lưỡng và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa trước khi đưa cà phê trở lại vào chế độ ăn hàng ngày.