Thủy đậu hay trái rạ, khởi phát do hoạt động xâm nhập và phát triển của virus Varicella – Zoster trên niêm mạc đường hô hấp và tế bào biểu mô. Bệnh phổ biến đến mức, phần lớn người trưởng thành Việt Nam đều đã từng 1 lần trong đời bị thủy đậu. Mặc dù vậy, vẫn có nhiều vấn đề về bệnh mà không ít người chưa nắm rõ, tỷ như “bệnh thủy đậu có bị 2 lần không” là một ví dụ điển hình.
Menu xem nhanh:
1. Thủy đậu: Liệu bạn có hiểu rõ?
1.1. Phương thức lây nhiễm
Có nguyên nhân phát sinh là virus, thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm. Thủy đậu có thể lây quanh năm nhưng lây mạnh vào thời điểm giao mùa giữa xuân và hạ. Về phương thức lây nhiễm thủy đậu, chúng ta có 2 cách. Thứ nhất: Lây trực tiếp từ người bệnh sang người không bệnh, thông qua dịch tiết đường hô hấp. Thứ hai: Lây gián tiếp từ người bệnh sang người không bệnh, thông qua dịch tiết đường hô hấp. Trong đó:
– Các phương thức lây trực tiếp có thể là: Người không bệnh hít phải dịch tiết đường hô hấp trong không khí do người bệnh ho/hắt hơi ra. Người không bệnh ôm/hôn hay nói chung là tiếp xúc gần gũi với người bệnh. Người không bệnh sử dụng dụng cụ ăn uống, như: Bát, đĩa, đũa, thìa, nĩa,… của người bệnh.
– Các phương thức lây gián tiếp có thể là: Người không bệnh cầm/nắm/sờ/chạm đồ vật dính dịch tiết đường hô hấp người bệnh như đồ chơi, mặt bàn, tay nắm cửa,… rồi vô tình đưa tay sờ/chạm mắt/mũi/miệng bản thân.
Trẻ có thể bị thủy đậu do đồ chơi dính dịch tiết đường hô hấp chứa virus Varicella – Zoster
1.2. Dấu hiệu nhận biết
Bố mẹ có thể sử dụng rất nhiều dấu hiệu để nhận biết thủy đậu, bao gồm cả dấu hiệu đặc trưng và dấu hiệu không đặc trưng. Tuy nhiên, những dấu hiệu này không xuất hiện cùng lúc; dấu hiệu không đặc trưng sẽ xuất hiện trước và dấu hiệu đặc trưng sẽ xuất hiện sau, theo giai đoạn phát triển của thủy đậu, nên khả năng cao là bố mẹ không thể khẳng định chắc chắn được sự tồn tại của bệnh truyền nhiễm này ngay từ những dấu hiệu đầu tiên.
– Giai đoạn ủ bệnh (10 – 14 ngày sau nhiễm virus Varicella – Zoster): Thủy đậu chưa có biểu hiện rõ ràng.
– Giai đoạn khởi phát: Biểu hiện của thủy đậu là sốt, đau đầu, đau cơ – xương – khớp, nổi hạch tai, phát ban, mệt mỏi,… Đây là tổ hợp những dấu hiệu không đặc trưng của thủy đậu
– Giai đoạn toàn phát: Biểu hiện của thủy đậu là các mụn nước phát triển trên nền những ban đỏ đã có từ giai đoạn khởi phát. Những mụn nước này không mọc đồng thời mà mọc ở mặt trước rồi mới mọc ở tay, chân, thân,… sau. Đây là dấu hiệu đặc trưng của thủy đậu. Ngoài dấu hiệu này, ở giai đoạn toàn phát có thể vẫn còn các dấu hiệu không đặc trưng từ giai đoạn khởi phát.
– Giai đoạn lui bệnh: Cả dấu hiệu đặc trưng và dấu hiệu không đặc trưng của thủy đậu đều thuyên giảm và biến mất. Trong đó, sự thuyên giảm và biến mất của dấu hiệu thủy đậu đặc trưng có thể mô tả như sau: Từ màu trong suốt, dịch mụn nước chuyển thành màu vàng rồi mụn nước vỡ và đóng vảy. Sự đóng vảy mụn nước kéo dài 1 – 3 tuần, sau đó, vảy bong, trên da còn lại các dát màu hồng, có thể lõm hoặc không.
1.3. Biến chứng
Biến chứng thủy đậu cũng là một trong vô vàn vấn đề mà hầu hết bố mẹ hiện vẫn nhận thức mờ mịt. Theo đó, niềm tin xưa nay của bố mẹ là thủy đậu hoàn toàn vô hại. Tuy nhiên, niềm tin này sai. Mặc dù không lớn, vẫn tồn tại khả năng thủy đậu biến chứng. Những biến chứng của thủy đậu cũng rất phức tạp. Cụ thể, chúng có thể là: Nhiễm trùng tại chỗ; viêm não, viêm màng não (biểu hiện của biến chứng này là sốt cao, rối loạn tri giác, rung giật nhãn cầu, co giật, hôn mê,…); viêm tai giữa, viêm thanh quản; viêm phổi (biểu hiện của biến chứng này là ho nhiều, ho ra máu, khó thở, đau tức ngực,…); viêm thận, viêm cầu thận cấp (biểu hiện của biến chứng này là tiểu ra máu,…).
Viêm phổi là một trong nhiều biến chứng thủy đậu
1.4. Điều trị bệnh thủy đậu
Thêm một vấn đề nữa về thủy đậu không phải phụ huynh nào cũng biết, đó là: Ở thời điểm hiện tại, thủy đậu chưa có thuốc điều trị đặc hiệu; bệnh chỉ có thể được xử lý bởi chính hệ miễn dịch của trẻ và để hỗ trợ hệ miễn dịch trẻ xử lý thủy đậu, bố mẹ chỉ có thể cho trẻ sử dụng thuốc điều trị triệu chứng, như: Thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau, thuốc kháng Histamin giảm ngứa, thuốc bôi tại chỗ chống nhiễm trùng (ví dụ như Xanh Methylen),… Tuy nhiên, những thuốc này phải được dùng theo hướng dẫn của chuyên gia. Chính vì vậy, khi nghi ngờ trẻ bị thủy đậu, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất. Việc đưa trẻ đến cơ sở y tế, ngoài giúp bố mẹ biết chính xác phải sử dụng thuốc điều trị triệu chứng cho trẻ như thế nào, còn giúp trẻ hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng. Bởi những trường hợp thủy đậu nặng, có nguy cơ biến chứng, khi thăm khám tại các cơ sở y tế, thường được chuyên gia chỉ định nhập viện điều trị.
Ngoài thuốc điều trị triệu chứng, những lưu ý sau bố mẹ cũng cần ghi nhớ và thực hiện để hỗ trợ hệ miễn dịch trẻ xử lý nhanh chóng thủy đậu:
– Thường xuyên tắm/lau người nhẹ nhàng cho trẻ bằng nước ấm, để loại bỏ virus và các tác nhân tiêu cực khác từ môi trường.
– Mặc cho trẻ quần áo rộng rãi, mềm mại để tránh làm vỡ mụn nước.
– Không gãi và không cho trẻ gãi, cũng để tránh làm vỡ mụn nước.
– Lập tức cho trẻ tái khám nếu các dấu hiệu biến chứng được liệt kê tại mục 1.3 xuất hiện.
1.5. Phòng ngừa
Thủy đậu có thể được phòng ngừa tuyệt đối, bởi bệnh truyền nhiễm này có vắc xin. Theo đó, liệu trình tiêm vắc xin thủy đậu bao gồm 2 mũi: Mũi 1, có thể tiêm khi trẻ trên 1 tuổi. Mũi 2, tiêm sau mũi 1 tối thiểu 1 – 3 tháng với trẻ 1 – 13 tuổi, tiêm sau mũi 1 tối thiểu 1 – 3 tháng với trẻ trên 13 tuổi.
Ngoài tiêm vắc xin, thủy đậu còn có thể được phòng ngừa bằng cách vệ sinh tay nhiều lần trong ngày bằng các sản phẩm khử khuẩn và không cho trẻ tiếp xúc gần gũi hay tốt nhất là không cho trẻ đến nơi có trẻ thủy đậu.
2. Bệnh thủy đậu có bị 2 lần không: Câu trả lời chính xác
Bệnh thủy đậu có bị 2 lần không – Câu trả lời của chuyên gia cho câu hỏi này là: Không, một người chỉ có thể bị thủy đậu một lần trong đời.
Tuy nhiên, người từng nhiễm virus Varicella – Zoster có thể sẽ phải chung sống với nó vĩnh viễn. Và khi người ấy gặp một vấn đề nào đó về sức khỏe như suy giảm miễn dịch, sang chấn tâm lý,… virus Varicella – Zoster sẽ thức tỉnh và gây bệnh Zona thần kinh.
Virus Varicella – Zoster chỉ có thể gây bệnh thủy đậu 1 lần
Phía trên là câu trả lời cho câu hỏi bệnh thủy đậu có bị 2 lần không và nhiều thông tin hữu ích khác về bệnh thủy đậu. Nếu còn băn khoăn, liên hệ ngay Thu Cúc TCI để được giải đáp chi tiết một cách nhanh chóng mọi thắc mắc, bố mẹ nhé!
