Tai biến mạch máu não hay đột quỵ não là một bệnh lý nguy hiểm và có khả năng dẫn tới tử vong cao. Tỷ lệ sống sót và phục hồi phụ thuộc nhiều vào thời gian phát hiện và điều trị bệnh. Bệnh nhân khi bị tai biến thường đều xuất hiện các biểu hiện khởi phát. Nếu được phát hiện và xử lý kịp thời sẽ giúp quá trình điều trị tai biến mạch máu não sau đó được hiệu quả hơn.
Menu xem nhanh:
1. Thế nào là bệnh tai biến mạch máu não?
Tai biến mạch máu là tình trạng mất máu lên não đột ngột hay chảy máu trong não làm mất chức năng, chết não. Đây là nguyên nhân chính dẫn tới các tình trạng: liệt, mất trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ và có khả năng tử vong cao.
Bệnh được chia thành 2 thể như sau:
– Đột quỵ nhồi máu não: tắc nghẽn động mạch mang máu cho não.
– Đột quỵ chảy máu não: đây là biểu hiện do tình trạng vỡ mạch máu não gây ra.
Hai thể thường gặp của tai biến mạch máu não
Số lượng bệnh nhân mắc đột quỵ ngày càng tăng cao nhưng nhận thức về bệnh lý của mọi người lại khá thấp. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao, với trường hợp được cấp cứu kịp thời thì cũng để lại nhiều di chứng và ảnh hưởng đến cuộc sống người bệnh sau này. Điều này làm tăng gánh nặng tinh thần, kinh tế của người bệnh do thời gian dài và chi phí điều trị tốn kém mà khả năng phục hồi thấp.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh
Do đây là bệnh lý rất nguy hiểm với tính mạng nên mỗi chúng ta cần chủ động nhận biết các dấu hiệu bệnh để kịp thời xử lý. Từ đó giúp giảm tỷ lệ tử vong. Sau là những dấu hiệu đặc trưng của đột quỵ mà bạn cần biết:
– Đột ngột bị tê, yếu cơ mặt, tay hoặc chân, đặc biệt là nửa cơ thể.
– Bất ngờ mờ mắt hay rối loạn thị giác.
– Đột ngột bị choáng, đứng không vững, mất thăng bằng hay khó khăn khi cầm nắm đồ.
– Đau đầu dữ dội bất chợt.
Bất chợt đau đầu dữ dội là triệu chứng điển hình của bệnh đột quỵ
Thời điểm vàng để có thể cấp cứu là từ 3 – 4 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong khoảng này, nếu được sơ cứu và điều trị kịp thời sẽ có khả năng cứu sống cao và giúp hạn chế di chứng để lại. Tuy nhiên, việc vận chuyển bệnh nhân cũng cần hết sức lưu ý. Tốt nhất nên lựa chọn gọi xe cấp cứu để được nhân viên y tế vận chuyển và sơ cứu.
3. Điều trị bệnh tai biến mạch máu não
Việc điều trị tai biến mạch máu não vì mục đích: giảm tỷ lệ tử vong và hạn chế tối đa các di chứng để lại. Để có thể đạt được những mục đích này, đòi hỏi tuân thủ các quy tắc:
– Điều trị và tối ưu hóa tình trạng thần kinh.
– Đảm bảo đủ lượng máu cung cấp cho não.
– Hạn chế lan rộng ổ tổn thương.
– Phòng ngừa biến chứng.
– Phục hồi chức năng.
– Hạn chế tái phát bệnh.
Nếu bệnh nhân được đưa đi cấp cứu và điều trị càng sớm thì tỷ lệ sống sót và phục hồi càng cao. Đối với hai thể của tai biến là: chảy máu não và nhồi máu não thì điều trị mỗi thể sẽ khác nhau, nhưng về phác đồ tổng hợp chung cho hai thể là như nhau.
3.1. Điều trị tai biến mạch máu não tổng hợp
Điều trị tổng hợp nhằm duy trì chức năng sống, hạn chế phù não. Để có thể chống phù não cần: kê phần đầu giường cao khoản 25-30 độ, giảm kích thích, giảm dịch truyền, tăng thông khí, phẫu thuật để giảm ép, dùng thuốc, dẫn lưu,…
Bên cạnh đó, người bệnh cần được duy trì đường máu hợp lý. Chú ý, lưu thông đường thở với người bệnh bị rối loạn về hô hấp, thiếu oxy vùng tranh tối – tranh sáng. Có thể cho thở oxy để làm thông thoáng hơn đường thở, hút đờm và làm các biện pháp tránh nhiễm trùng phế quản để phòng viêm phổi do trào ngược. Không cho bệnh nhân ăn qua đường miệng, nên ăn qua đường sonde dạ dày bằng những đồ ăn dạng lỏng, giúp tăng cường chuyển hóa cơ thể, tránh tình trạng viêm ruột, dạ dày.
3.2. Điều trị tai biến mạch máu não đặc hiệu
Bằng việc sử dụng các loại thuốc tiêu huyết khối và điều trị phòng tái phát bằng thuốc chống kết tập tiểu cầu. Điều này làm giảm kết tập tiểu cầu và hạn chế sự lan rộng của huyết khối động mạch.
– Thuốc thường được ưu tiên sử dụng là aspirin. đây là loại thuốc cơ bản giúp phòng và điều trị tắc mạch. Nhưng nó lại có tác dụng làm tăng nguy cơ chảy máu. Do vậy cần phải lưu ý về tình trạng chảy máu của bệnh nhân.
– Sử dụng thuốc chống đông làm giảm máu đông trong não.
– Dùng thuốc dành cho điều trị cục huyết khối.
– Các thuốc về bảo vệ thần kinh cũng hỗ trợ chuyển hóa ở mô bị rối loạn có nguy cơ dẫn đến phá hủy tế bào thứ phát.
– Sử dụng thuốc giúp tăng dinh dưỡng thần kinh,…
Sử dụng thuốc Tây là một phương pháp thường dùng trong điều trị đột quỵ
Lưu ý, sử dụng các loại thuốc này đòi hỏi bệnh nhân cần được đưa tới bệnh viện sớm từ 3-4 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng và phải tuân thủ theo một số chỉ định chặt chẽ. Sử dụng thuốc cần được tư vấn, kê đơn và thực hiện các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ, đề phòng tình trạng chảy máu não ồ ạt.
3.3. Kỹ thuật điều trị tai biến
– Kỹ thuật tạo hình động mạch não qua da, giải phóng và làm tiêu cục tắc huyết khối gây tắc mạch.
– Điều trị tình trạng phình mạch, dị dạng động – tĩnh mạch bằng kỹ thuật gây tắc mạch bằng coil kim loại.
– Kỹ thuật lấy bỏ các cục máu tụ, giảm ép lên não bằng phẫu thuật.
– Kỹ thuật điều trị u mạch và dị dạng mạch bằng phẫu thuật định vị.
Tuy nhiên, các phương pháp điều trị này chỉ được phép áp dụng và thực hiện ở các bệnh viện có đảm bảo về thiết bị y tế hiện đại và đội ngũ bác sĩ có chuyên môn cao về thần kinh mạch máu.
4. Điều trị dự phòng tai biến mạch máu não
Cách phòng ngừa tốt nhất với tai biến mạch máu não đó là dự phòng bệnh. Các yếu tố của bệnh lý không thể tác động đó là: Gen, tuổi tác, dân tộc và di truyền. Ngoài ra, các nguyên nhân có thể tác động gây ra bệnh bao gồm: tiền sử bị tăng huyết áp động mạch, đái tháo đường, vấn đề về tim mạch,… Bệnh nhân của các bệnh lý này cần được theo dõi và thăm khám định kỳ. Khi có các dấu hiệu đáng ngờ thì ngay lập tức đưa tới các cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp kịp thời.
Bên cạnh đó, với các bệnh nhân huyết áp cần dùng đúng – đủ – đều thuốc để ổn định huyết áp. Hạn chế sử dụng thuốc lá, đồ uống có cồn, thức ăn có hàm lượng chất béo cao,…
Việc thay đổi lối sống tăng cường luyện tập thể dục thể thao và ăn uống khoa học có thể làm giảm khả năng gây xơ vữa động mạch, giảm tỷ lệ tăng huyết áp, chống béo phì giảm cholesterol có hại. Từ đó giúp hạn chế nguy cơ gây tai biến mạch máu não.
