Rách sụn chêm đầu gối, thường gặp ở cả vận động viên chuyên nghiệp lẫn người bình thường trong sinh hoạt hàng ngày. Khi không được phát hiện và điều trị kịp thời, rách sụn chêm có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm khớp hoặc thoái hóa khớp, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống. Vậy biểu hiện rách sụn chêm đầu gối là gì, làm thế nào để chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
Menu xem nhanh:
1. Rách sụn chêm đầu gối là gì?
Sụn chêm là lớp sụn hình chữ C nằm giữa đầu xương đùi và đầu xương chày, hoạt động như một miếng đệm giúp phân tán áp lực và ổn định khớp gối khi vận động. Mỗi bên đầu gối có hai sụn chêm: sụn chêm trong và sụn chêm ngoài. Tổn thương sụn chêm xảy ra khi đầu gối chịu lực vặn xoắn hoặc thay đổi hướng chuyển động đột ngột, khiến sụn bị nứt, rách hoặc bong khỏi vị trí ban đầu.
Chấn thương này có thể xảy ra trong các tình huống thể thao như đá bóng, chạy bộ, nhảy cao, hoặc đơn giản chỉ là một cú ngồi xổm đứng dậy sai cách. Ngoài ra, ở người lớn tuổi, sụn chêm có thể bị rách do thoái hóa theo thời gian, không nhất thiết phải có va chạm mạnh.
Tổn thương sụn chêm xảy ra khi đầu gối chịu lực vặn xoắn hoặc thay đổi hướng chuyển động đột ngột
2. Biểu hiện rách sụn chêm đầu gối: Nhận biết sớm để tránh biến chứng
Một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả điều trị là nhận diện được các biểu hiện rách sụn chêm từ giai đoạn sớm. Tuy nhiên, không ít trường hợp chủ quan vì cho rằng đây chỉ là đau cơ thông thường. Thực tế, rách sụn chêm có những biểu hiện rất đặc trưng, nếu chú ý kỹ, bạn có thể phát hiện sớm để kịp thời điều trị.
2.1. Biểu hiện rách sụn chêm: Đau ở vùng khớp gối, nhất là bên trong hoặc bên ngoài
Triệu chứng phổ biến nhất khi bị rách sụn chêm là cảm giác đau nhói ở vùng gối, đặc biệt là khi di chuyển, xoay người hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Vị trí đau sẽ phụ thuộc vào loại sụn chêm bị tổn thương. Nếu rách sụn chêm trong, người bệnh thường đau ở phía trong đầu gối, trong khi rách sụn chêm ngoài sẽ gây đau phía ngoài khớp gối.
Cơn đau thường tăng lên khi đứng lâu, leo cầu thang, ngồi xổm hoặc gập duỗi gối. Đối với người chơi thể thao, cảm giác đau thường khiến họ không thể tiếp tục thi đấu.
2.2. Sưng và nóng quanh khớp gối
Sau chấn thương, khớp gối có thể bị sưng lên trong vài giờ hoặc vài ngày do phản ứng viêm của cơ thể. Sự sưng tấy thường đi kèm với cảm giác nóng ran và căng tức ở đầu gối, đôi khi khiến người bệnh khó mặc quần hoặc vận động như bình thường.
Sự sưng tấy thường đi kèm với cảm giác nóng ran và căng tức ở đầu gối
2.3. Cứng khớp và hạn chế vận động
Rách sụn chêm làm giảm độ linh hoạt của khớp gối. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi gập hoặc duỗi chân hoàn toàn. Trong một số trường hợp, người bệnh có cảm giác như khớp bị “mắc kẹt”, không thể duỗi ra hoặc gập lại được, đặc biệt sau khi ngồi lâu hoặc buổi sáng ngủ dậy.
2.4. Nghe tiếng lạo xạo hoặc cảm giác lục cục
Một trong những biểu hiện rách sụn chêm dễ nhận biết khác là âm thanh lạ phát ra từ khớp khi cử động, chẳng hạn như tiếng lạo xạo, lục cục hoặc “bục” nhẹ. Những âm thanh này xuất hiện khi phần sụn bị rách cọ xát vào các mô khác trong khớp hoặc bị kẹt giữa các xương.
2.5. Biểu hiện rách sụn chêm: Mất ổn định khớp gối
Người bị rách sụn chêm thường cảm thấy đầu gối yếu, không vững khi đi bộ hoặc đứng lâu. Có những lúc khớp gối bị lỏng lẻo, như sắp trượt ra khỏi vị trí, gây loạng choạng và có nguy cơ té ngã cao nếu không cẩn thận.
2. Chẩn đoán rách sụn chêm: Làm sao để biết chính xác?
Khi có các biểu hiện rách sụn chêm đầu gối như đã nêu, việc thăm khám chuyên khoa xương khớp là cần thiết để được chẩn đoán đúng. Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc hỏi bệnh sử, mô tả triệu chứng, sau đó thực hiện khám lâm sàng nhằm đánh giá phạm vi chuyển động và mức độ đau. Tuy nhiên, để khẳng định rách sụn chêm và phân loại tổn thương, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại sẽ được sử dụng.
2.1. Chụp X-quang khớp gối
X-quang không thể hiện được sụn chêm vì đây là mô mềm, nhưng có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau đầu gối như gãy xương, trật khớp hoặc thoái hóa xương khớp.
2.2. Cộng hưởng từ (MRI)
Hình ảnh cộng hưởng từ cho phép bác sĩ quan sát chi tiết các mô mềm trong khớp gối bao gồm sụn chêm, dây chằng, gân và cơ. Nhờ đó, xác định được vị trí, chiều dài, mức độ rách cũng như đánh giá thêm các tổn thương kèm theo.
2.3. Nội soi khớp gối
Trong một số trường hợp khó xác định bằng MRI hoặc cần đánh giá chi tiết tổn thương trước khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ chỉ định nội soi khớp gối.
Các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh sẽ giúp bác sĩ đưa ra được chẩn đoán chính xác hơn
3. Điều trị rách sụn chêm đầu gối bằng cách nào?
Sau khi xác định được biểu hiện rách sụn chêm và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
3.1. Điều trị nội khoa
Nếu vết rách nhỏ, không gây kẹt khớp hay cản trở vận động, người bệnh có thể được chỉ định điều trị nội khoa. Mục tiêu là giảm đau, giảm viêm và phục hồi chức năng thông qua:
– Nghỉ ngơi, hạn chế vận động gối
– Chườm lạnh để giảm sưng
– Dùng nẹp hoặc băng ép để cố định
– Sử dụng thuốc kháng viêm
– Tập vật lý trị liệu để cải thiện tầm vận động và phục hồi cơ quanh khớp gối
…
3.2. Điều trị phẫu thuật
Nếu các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại kết quả khả quan, người bệnh vẫn còn cảm giác đau nhức kéo dài hoặc gặp tình trạng cứng khớp, bác sĩ có thể xem xét phương án can thiệp phẫu thuật.
Trong số các kỹ thuật phẫu thuật hiện nay, nội soi khớp gối là một trong những giải pháp được áp dụng phổ biến. Bằng cách đưa thiết bị nội soi vào khớp, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp vị trí tổn thương và tiến hành xử lý. Tùy theo mức độ và vị trí rách sụn chêm, bác sĩ sẽ cân nhắc giữa việc khâu lại phần sụn bị rách hoặc cắt bỏ phần sụn tổn thương nhằm bảo tồn chức năng khớp gối và giảm thiểu triệu chứng đau cho người bệnh.
3. Làm sao để phòng tránh rách sụn chêm đầu gối?
Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, bạn có thể giảm nguy cơ rách sụn chêm bằng cách duy trì một lối sống vận động hợp lý và bảo vệ đầu gối trong các hoạt động hàng ngày. Luôn khởi động kỹ trước khi chơi thể thao, tránh những động tác xoay vặn gối đột ngột, mang giày thể thao phù hợp và đảm bảo thời gian nghỉ ngơi sau vận động nặng. Ngoài ra, tập luyện tăng cường sức mạnh cho cơ đùi và cơ quanh gối cũng giúp ổn định khớp và giảm tải cho sụn chêm.
Biểu hiện rách sụn chêm đầu gối không nên xem nhẹ, vì đây là một dạng tổn thương có thể tiến triển và gây ra hậu quả lâu dài nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu đau, sưng, cứng khớp, lạo xạo và mất vững ở gối là bước đầu tiên giúp người bệnh tìm đến chẩn đoán và can thiệp kịp thời. Dù điều trị nội khoa hay phẫu thuật, việc tuân thủ phác đồ và phục hồi chức năng đúng cách là chìa khóa để phục hồi khớp gối và trở lại cuộc sống bình thường.
