Bệnh cường giáp là một rối loạn nội tiết phổ biến khi tuyến giáp sản xuất quá mức hormone, dẫn đến tình trạng trao đổi chất tăng cao bất thường. Điều này có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như tim đập nhanh, giảm cân không kiểm soát, lo lắng và căng thẳng thần kinh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời bệnh cường giáp, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến tim mạch, xương và hệ thần kinh. Việc hiểu rõ nguyên nhân, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị cường giáp sẽ giúp người bệnh kiểm soát tình trạng này hiệu quả hơn, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh cường giáp là gì?
Bệnh cường giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, sản xuất dư thừa hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Những hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất của cơ thể. Khi nồng độ hormone tuyến giáp tăng cao, cơ thể sẽ chuyển hóa năng lượng nhanh hơn bình thường, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
1.1. Triệu chứng thường thấy của bệnh cường giáp
Bệnh cường giáp có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào mức độ hormone tuyến giáp trong cơ thể. Một số triệu chứng cường giáp mà người bệnh hay gặp gồm:
– Tim đập nhanh, đánh trống ngực, hồi hộp thường xuyên.
– Giảm cân bất thường dù chế độ ăn uống không có gì thay đổi.
– Tăng cảm giác lo lắng, căng thẳng và khó ngủ.
– Run tay, yếu cơ, mệt mỏi.
– Tiêu chảy kéo dài hoặc đi ngoài nhiều lần trong ngày.
– Rối loạn khi đến kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.
– Da nóng, ẩm và tóc dễ gãy rụng.
Tim đập nhanh có thể là một triệu chứng của bệnh tuyến giáp.
1.2. Các biến chứng nguy hiểm cần cảnh giác của bệnh cường giáp
Nếu không được điều trị hiệu quả, bệnh cường giáp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như:
– Bão giáp (thyroid storm): Tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng, gây sốt cao, tim đập nhanh và rối loạn ý thức.
– Bệnh tim mạch: Tăng nguy cơ suy tim, rối loạn nhịp tim và tăng huyết áp.
– Loãng xương: Do hormone tuyến giáp cao làm giảm mật độ xương, dẫn đến loãng xương và dễ gãy xương.
– Vấn đề thần kinh: Căng thẳng kéo dài có thể gây suy nhược thần kinh, lo âu và trầm cảm.
2. Nguyên nhân gây khởi phát bệnh cường giáp
Bệnh cường giáp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các bệnh lý tự miễn, nhiễm độc tuyến giáp hoặc do yếu tố di truyền.
2.1. Bệnh Basedow (Graves)
Bệnh Basedow là nguyên nhân gây bệnh cường giáp phổ biến nhất. Đây là một bệnh lý tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp, kích thích tuyến giáp sản xuất quá mức hormone. Bệnh thường gặp ở phụ nữ và có yếu tố di truyền trong gia đình.
2.2. Bướu giáp nhân độc
Bướu giáp nhân độc là tình trạng một hoặc nhiều nhân trong tuyến giáp phát triển bất thường và tiết ra hormone tuyến giáp một cách không kiểm soát, dẫn đến tình trạng cường giáp.
2.3. Viêm tuyến giáp
Viêm tuyến giáp do nhiễm virus hoặc do bệnh tự miễn có thể làm rò rỉ hormone tuyến giáp vào máu, gây ra tình trạng cường giáp tạm thời.
2.4. Sử dụng hormone tuyến giáp quá liều
Việc sử dụng quá liều thuốc hormone tuyến giáp trong điều trị suy giáp cũng có thể dẫn đến cường giáp.
Bệnh Basedow có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng cường giáp.
3. Chẩn đoán bệnh cường giáp
Việc chẩn đoán bệnh cường giáp đòi hỏi sự kết hợp giữa khám lâm sàng và các xét nghiệm chuyên sâu để xác định mức độ hormone tuyến giáp trong máu.
3.1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng như tim đập nhanh, run tay, mắt lồi, da nóng ẩm và sự thay đổi cân nặng. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ sờ nắn vùng cổ để phát hiện bất thường của tuyến giáp.
3.2. Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu giúp đo nồng độ hormone tuyến giáp trong cơ thể, bao gồm:
– TSH: Nồng độ TSH (hormone kích thích tuyến giáp) thấp cho thấy tuyến giáp hoạt động quá mức.
– T3 và T4: Nồng độ cao của hai hormone này khẳng định tình trạng cường giáp.
3.3. Siêu âm tuyến giáp
Siêu âm giúp đánh giá kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến giáp, xác định có sự hiện diện của bướu giáp nhân độc hay không.
3.4. Xạ hình tuyến giáp
Xạ hình tuyến giáp sử dụng chất phóng xạ để xác định hoạt động của tuyến giáp, giúp phân biệt giữa bệnh Basedow và bướu giáp nhân độc.
4. Điều trị cường giáp
Các phương pháp điều trị bệnh cường giáp phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh, bao gồm:
4.1. Sử dụng thuốc kháng giáp
Thuốc kháng giáp như Methimazole hoặc Propylthiouracil được sử dụng để ngăn chặn tuyến giáp sản xuất hormone quá mức. Điều trị bằng thuốc kháng giáp thường kéo dài từ 1-2 năm để ổn định hormone tuyến giáp. Thuốc cần được kê bởi bác sĩ Nội tiết và được sử dụng đúng liều lượng, thời gian để đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.
4.2. Sử dụng iốt phóng xạ
Iốt phóng xạ được uống vào cơ thể sẽ tập trung tại tuyến giáp và phá hủy các tế bào tuyến giáp hoạt động quá mức. Phương pháp này thường được sử dụng cho người lớn và không áp dụng cho phụ nữ mang thai.
4.3. Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp
Trong trường hợp tình trạng cường giáp nghiêm trọng hoặc có bướu giáp lớn, phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp có thể được thực hiện. Sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn phải sử dụng hormone tuyến giáp thay thế suốt đời.
4.4. Điều trị triệu chứng
Để kiểm soát các triệu chứng như tim đập nhanh và run tay, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chẹn beta giúp giảm nhịp tim và giảm lo âu.
Bệnh cường giáp cần được chẩn đoán và điều trị tại chuyên khoa Nội tiết uy tín.
5. Phòng ngừa và chăm sóc khi bị bệnh cường giáp
Để phòng ngừa và kiểm soát cường giáp hiệu quả, người bệnh cần:
– Duy trì lối sống lành mạnh: Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, hạn chế thức ăn giàu iốt.
– Quản lý căng thẳng: Giữ cho tinh thần luôn thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.
– Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra hormone tuyến giáp để phát hiện sớm các bất thường.
– Tuân thủ điều trị: Uống thuốc đúng liều lượng và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
Bệnh cường giáp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc quản lý tình trạng sức khỏe của mình. Nếu bạn có các dấu hiệu nghi ngờ cường giáp, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa nội tiết để được tư vấn và điều trị kịp thời.
