Tuyến thượng thận là một bộ phận của tuyến thận, bao gồm 2 cơ quan có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng nước cũng như khoáng chất trong cơ thể. Ngoài ra còn giúp điều chỉnh áp lực máu, tạo ra các hormone quan trọng. Dưới đây là một vài thông tin trả lời cho câu hỏi tuyến thượng thận ở đâu, có chức năng gì và đi sâu vào các khía cạnh liên quan đến tuyến thượng thận bệnh học.
Menu xem nhanh:
1. Tuyến thượng thận ở đâu?
1.1. Tuyến thượng thận ở đâu?
Tuyến thượng thận nằm ở phía sau của phúc mạc, được bảo vệ bởi lớp cơ bản của thận và các mô xung quanh. Mỗi bên thận có hai tuyến thượng thận, mỗi tuyến nằm ở phía trên đỉnh của thận tương ứng. Hai tuyến này có hình dáng giống như lá phổi, tạo nên một vị trí đặc trưng, dễ nhận biết.
Kích thước của mỗi tuyến thượng thận tương đương với một quả óc chó, chia thành hai phần chính: vỏ thượng thận và tủy thượng thận.
Tuyến thượng thận ở đâu là câu hỏi nhiều người thắc mắc
1.2. Vỏ thượng thận và tủy tuyến thượng thận ở đâu?
Vỏ thượng thận, tủy tuyến thượng thận nằm trong cấu trúc của tuyến thượng thận, mỗi phần có chức năng, nhiệm vụ cụ thể và ở các vị trí như sau:
– Vỏ thượng thận: Nằm ở phần bên ngoài của tuyến thượng thận.
– Tủy tuyến thượng thận: Đây là phần bên trong của tuyến thượng thận, nằm bên dưới vỏ thượng thận.
2. Cấu tạo của tuyến thượng thận
Tuyến thượng thận là bộ phận quan trọng của hệ thần kinh và hệ nội tiết, có cấu tạo phức tạp được chia thành hai phần chính: vỏ thượng thận và tủy thượng thận.
2.1. Vỏ thượng thận
Bao gồm các tế bào sản xuất hormone glucocorticoids, mineralocorticoids và androgens.
– Glucocorticoids: Giúp kích thích và ức chế phiên mã gen ở nhiều tế bào đồng thời tại hệ cơ quan. Vỏ thượng thận còn giúp chống viêm và tăng hiệu suất quá trình đường phân ở gan.
– Mineralocorticoids: Điều hoà vận chuyển chất điện phân trên bề mặt biểu mô, đặc biệt là giữ natri và thải kali ở tế bào ống thận.
– Androgens: Chủ yếu thể hiện hoạt tính sinh lý, tham gia vào sự phát triển đặc tính nam trong giai đoạn phôi thai, hỗ trợ sự phát triển của cơ quan sinh dục nam sau dậy thì.
2.2. Tủy thượng thận
Tủy thượng thận còn được gọi là hạch giao cảm, chủ yếu thực hiện các chức năng liên quan đến hệ thần kinh giao cảm, bao gồm các neuron sau hạch và sợi trục được chi phối bởi các sợi trước hạch của hệ thần kinh giao cảm. Tủy thượng thận sản xuất các hormone như epinephrine và norepinephrine. Epinephrine và norepinephrine tác động chính lên hệ thần kinh giao cảm, tăng co bóp ở tim, co mạch ngoại biên, giãn phế quản, tăng huyết áp, tăng đường huyết,…
Tổ chức và hoạt động của cả vỏ thượng thận, tủy thượng thận đều đóng vai trò quan trọng trong duy trì cân bằng hormonal và các chức năng cơ thể quan trọng.
3. Tuyến thượng thận có vai trò gì?
Tuyến thượng thận là một bộ phận quan trọng của hệ thần kinh và hệ nội tiết, đóng vai trò quan trọng trong cân bằng hormonal và nhiều chức năng sinh học khác. Dưới đây là một số hormone quan trọng được tuyến thượng thận sản xuất:
3.1. Corticosteroid
– Mineralocorticoids: Điều hòa huyết áp, cân bằng điện giải, quản lý sự cân bằng của quá trình giữ natri và thải kali ở tế bào ống thận.
– Aldosterone: Điều hòa muối, lượng máu, tăng tái hấp thu natri, đào thải kali và hydro. Điều này rất quan trọng trong việc điều hòa huyết áp.
– Glucocorticoids (Cortisol): Tăng lưu thông glucose, điều chỉnh nồng độ đường trong máu, ức chế hệ miễn dịch, chống viêm.
Corticosteroid là hormone quan trọng được tuyến thượng thận sản xuất
3.2. Chất dẫn truyền thần kinh
Epinephrine và norepinephrine giúp tăng huyết áp, nhịp tim, thúc đẩy phản ứng đấu tranh của cơ thể như thở nhanh, co thắt mạch máu.
3.3. Androgens
Androgens sản xuất bởi lớp trong cùng của vỏ não và vành reticularis, tham gia vào phát triển giới tính nam, chủ yếu qua quá trình phát triển phôi thai và giai đoạn dậy thì.
Như vậy, tuyến thượng thận đóng vai trò quan trọng trong duy trì sự ổn định cơ bản của cơ thể, bao gồm cả điều hòa chất điện giải, cân bằng đường huyết, huyết áp, phản ứng của cơ thể trong các tình huống căng thẳng. Các hormone từ tuyến thượng thận tác động rộng rãi và đa dạng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của sinh học và sức khỏe con người.
4. Các bệnh liên quan đến tuyến thượng thận
Tuyến thượng thận mặc dù không lớn nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong sự cân bằng hormonal của cơ thể. Nếu có sự cố với chức năng của tuyến này, có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là một số bệnh liên quan đến tuyến thượng thận mà bạn cần biết:
4.1. Bệnh Addison (Suy tuyến thượng thận)
Bệnh Addison là một rối loạn hiếm gặp nhưng tác động nghiêm trọng đến sức khỏe do giảm sản xuất cortisol và aldosterone ở vỏ thượng thận. Triệu chứng bao gồm sạm da, mệt mỏi, tụt huyết áp, chóng mặt, có thể dẫn đến suy thượng thận cấp.
4.2. Ung thư tuyến thượng thận
Ung thư tuyến thượng thận là một loại ung thư xâm lấn, có khả năng lan nhanh sang các cơ quan khác. Bệnh lý này có thể gây đau ở bụng, đau lưng, ảnh hưởng đến sự cân bằng hormonal.
4.3. Hội chứng Cushing
Hội chứng Cushing đặc trưng bởi hormone cortisol tăng mạnh. Bệnh có thể phát sinh từ khối u ở tuyến thượng thận hoặc tuyến yên. Triệu chứng bao gồm bụng phệ, da có vết rạn, cơ bắp yếu, cao huyết áp.
4.4. Bệnh tăng sản tuyến thượng thận từ bẩm sinh
Bệnh tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh là một rối loạn di truyền. Các enzyme không đủ để tổng hợp cortisol, dẫn đến mức độ cortisol thấp. Bệnh lý này có thể được sàng lọc từ giai đoạn sơ sinh.
5. Suy tuyến thượng thận có phải căn bệnh nguy hiểm không?
Bệnh suy tuyến thượng thận đúng là một tình trạng nguy hiểm. Dưới đây là một số nguy cơ và hậu quả của bệnh suy tuyến thượng thận:
5.1. Suy tuyến thượng thận cấp (crisis)
Bệnh suy tuyến thượng thận cấp có thể dẫn đến các biểu hiện như sốc, co giật, hôn mê, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
Bệnh nhân mắc suy tuyến thượng thận cấp có thể bị sốc thậm chí tử vong
5.2. Triệu chứng nặng
Giảm sản xuất cortisol có thể gây mệt mỏi, ảnh hưởng đến khả năng vận động và hoạt động hàng ngày. Bệnh gây tăng căng thẳng, lo lắng, thậm chí có thể dẫn đến trạng thái trầm cảm. Mệt mỏi, căng thẳng cùng với các triệu chứng khác có thể làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Người mắc bệnh suy tuyến thượng thận có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn về nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Việc giảm sản xuất hormone có thể gây ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể, từ hệ tiêu hóa đến hệ miễn dịch.
5.3. Khả năng tử vong
Trong các trường hợp nặng, bệnh suy tuyến thượng thận không được điều trị kịp thời có thể gây tử vong.
Trên đây là bài viết trả lời cho câu hỏi tuyến thượng thận ở đâu và có vai trò gì. Nếu bạn có bất cứ triệu chứng gì liên quan đến các bệnh lý về tuyến thượng thận hãy đi kiểm tra ngay. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như duy trì sức khỏe toàn diện.
