Trĩ nội và polyp hậu môn là hai bệnh lý phổ biến ở vùng hậu môn – trực tràng, thường gây nhầm lẫn do một số triệu chứng tương tự. Tuy nhiên, đây là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau với nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị riêng biệt. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa trĩ nội và polyp sẽ giúp người bệnh có phương pháp xử lý đúng, tránh biến chứng nguy hiểm.
Menu xem nhanh:
1. Trĩ nội và polyp hậu môn là gì?
Trĩ nội là tình trạng các tĩnh mạch trong ống hậu môn bị giãn nở quá mức, hình thành nên các búi trĩ. Bệnh thường phát triển do áp lực kéo dài lên vùng hậu môn, gây cảm giác đau rát, ngứa ngáy và chảy máu khi đi đại tiện. Trĩ nội được chia thành bốn cấp độ, từ nhẹ đến nặng. Ở giai đoạn đầu, búi trĩ còn nằm bên trong hậu môn và chưa gây nhiều khó chịu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, búi trĩ có thể sa ra ngoài, thậm chí không thể tự co lại, gây viêm nhiễm, hoại tử và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Polyp hậu môn là sự phát triển bất thường của niêm mạc hậu môn hoặc trực tràng, tạo thành các khối u nhỏ. Các khối polyp này có thể có cuống hoặc không, và trong một số trường hợp, chúng có thể sa ra ngoài hậu môn sau khi đi vệ sinh. Không giống như trĩ nội, polyp hậu môn thường không gây đau đớn rõ rệt nếu không bị xoắn hoặc viêm nhiễm.
Mặc dù trĩ nội và polyp hậu môn có những triệu chứng tương tự, nhưng đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau. Việc nhận diện đúng bệnh có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh biến chứng nghiêm trọng. Để phân biệt rõ hai bệnh lý này, chúng ta sẽ xem xét các yếu tố như triệu chứng, nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và các phương pháp chẩn đoán.
Trĩ nội và polyp hậu môn đều là hai bệnh xảy ra ở vùng hậu môn trực tràng
2. Cách phân biệt trĩ nội và polyp hậu môn
Mặc dù trĩ nội và polyp hậu môn có những triệu chứng tương tự, nhưng đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau. Việc nhận diện đúng bệnh có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh biến chứng nghiêm trọng. Để phân biệt rõ hai bệnh lý này, chúng ta sẽ xem xét các yếu tố như triệu chứng, nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và các phương pháp chẩn đoán.
2.1. Sự khác nhau trong biểu hiện của trĩ nội và polyp hậu môn
2.1.1. Trĩ nội
Trĩ nội thường phát triển âm thầm ở giai đoạn đầu mà không gây đau đớn rõ rệt.
– Chảy máu khi đi đại tiện: Đây là dấu hiệu đặc trưng của trĩ nội. Ban đầu, máu có thể xuất hiện ít, chỉ dính trên giấy vệ sinh. Khi bệnh nặng hơn, máu có thể chảy thành giọt hoặc tia.
– Sa búi trĩ: Ở giai đoạn đầu, búi trĩ nằm hoàn toàn bên trong hậu môn. Nhưng khi bệnh tiến triển, búi trĩ có thể sa ra ngoài khi đi đại tiện và tự co lại. Trong các giai đoạn nặng, búi trĩ không thể tự co vào mà cần tác động bằng tay hoặc loại bỏ bằng phẫu thuật can thiệp.
– Khi búi trĩ phát triển lớn, vùng hậu môn dễ bị kích thích và viêm nhiễm, gây cảm giác đau rát và ngứa ngáy. Khi trĩ nội ở giai đoạn nặng, hậu môn có thể tiết nhiều dịch nhầy, gây cảm giác ẩm ướt khó chịu.
Trong các giai đoạn nặng, búi trĩ không thể tự co vào mà cần tác động bằng tay hoặc loại bỏ bằng phẫu thuật can thiệp
2.1.2. Polyp hậu môn
Polyp hậu môn cũng có một số triệu chứng tương tự trĩ nội, nhưng có những điểm khác biệt quan trọng như:
– Chảy máu khi đi đại tiện: Máu từ polyp thường không chảy thành giọt như trĩ nội khi tiến triển trở nặng.
– Khối polyp sa ra ngoài hậu môn: Một số polyp có cuống dài có thể sa ra ngoài khi đi đại tiện, nhưng khác với trĩ nội, polyp có thể tự co lại mà không cần tác động.
– Không gây đau rõ rệt: Polyp hậu môn thường không gây đau trừ khi bị xoắn, viêm nhiễm hoặc có kích thước quá lớn.
– Khi polyp phát triển lớn, người bệnh có thể cảm thấy vướng víu trong ống hậu môn, gây khó chịu khi đại tiện.
2.2. Khác nhau trong nguyên nhân gây ra trĩ nội và polyp hậu môn
2.2.1. Nguyên nhân trĩ nội
Trĩ nội hình thành do sự giãn nở quá mức của tĩnh mạch hậu môn, gây ra bởi nhiều yếu tố, bao gồm:
– Táo bón kéo dài: Việc rặn mạnh khi đi đại tiện làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, khiến chúng bị giãn nở và hình thành búi trĩ.
– Thói quen ngồi lâu, ít vận động: Ngồi nhiều, đặc biệt là ngồi trên bồn cầu quá lâu, có thể làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, khiến các tĩnh mạch ở đây bị chèn ép và phình to.
– Chế độ ăn thiếu chất xơ: Ăn ít rau xanh, hoa quả và uống ít nước có thể dẫn đến táo bón, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
– Béo phì, mang thai: Việc tăng áp lực lên vùng bụng và hậu môn cũng có thể dẫn đến trĩ.
2.2.2. Nguyên nhân polyp hậu môn
Polyp hậu môn hình thành do sự phát triển bất thường của niêm mạc hậu môn hoặc trực tràng, có thể liên quan đến các yếu tố sau:
– Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc polyp hậu môn hoặc ung thư đại trực tràng, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn.
– Viêm nhiễm mãn tính ở đường ruột: Các bệnh lý viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích có thể kích thích sự tăng sinh bất thường của niêm mạc trực tràng, dẫn đến polyp.
– Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ hình thành polyp hậu môn.
3. Mức độ nguy hiểm của trĩ nội và polyp hậu môn
Trĩ nội không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng như: Tắc mạch búi trĩ, nhiễm trùng hậu môn, chảy máu thường xuyên khi đi đại tiện có thể dẫn đến thiếu máu, khiến người bệnh mệt mỏi, chóng mặt.
Polyp hậu môn có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiễm trùng hậu môn, rối loạn tiêu hóa như táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài. Bên cạnh đó, yếu tố di truyền cũng có thể khiến bệnh dễ tái phát. Vì vậy, ngay khi phát hiện polyp hậu môn, người bệnh cần có biện pháp xử lý sớm để tránh những hệ lụy nghiêm trọng.
4. Phương pháp điều trị trĩ nội và polyp hậu môn
Trĩ nội có thể được kiểm soát bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ bệnh. Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung chất xơ để giảm táo bón, uống nhiều nước và hạn chế các thực phẩm cay nóng, rượu bia. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc đặt hậu môn hoặc thuốc bôi để giảm sưng và co búi trĩ. Đối với các trường hợp nặng hơn, phương pháp ngoại khoa như đốt trĩ Laser Diode, Longo, thắt mạch khâu treo trĩ, cắt trĩ kinh điển có thể loại bỏ hoàn toàn búi trĩ, ngăn ngừa tái phát.
Đốt loại bỏ búi trĩ bằng Laser Diode
Trong khi đó, điều trị polyp hậu môn phụ thuộc vào kích thước và tính chất của polyp. Những polyp nhỏ, lành tính có thể được theo dõi định kỳ kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống. Tuy nhiên, nếu polyp có nguy cơ ung thư, các bác sĩ có thể chỉ định can thiệp loại bỏ hoàn toàn để tránh biến chứng nguy hiểm.
Nếu người bệnh có các dấu hiệu như đại tiện ra máu thường xuyên, đau rát hậu môn kéo dài, xuất hiện khối thịt lạ không tự co lại hoặc có dấu hiệu mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân, hãy đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra. Trĩ nội và polyp hậu môn đều có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm và có phương pháp điều trị hiệu quả, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
