Không ít người khởi đầu ngày mới với cảm giác khó chịu vùng ngực, nghẹn họng, buồn nôn nhẹ mà không rõ nguyên nhân. Trên thực tế, đây có thể là hệ quả của trào ngược dạ dày buổi sáng – một biểu hiện cần đặc biệt lưu ý trong các bệnh lý tiêu hóa.

1. Trào ngược dạ dày buổi sáng là gì?

Trào ngược dạ dày buổi sáng là tình trạng axit và dịch vị trong dạ dày trào ngược lên thực quản vào thời điểm sau khi thức dậy. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát vùng ngực, đắng miệng, khó chịu ở cổ họng hoặc ợ hơi, ợ chua khi chưa ăn gì. Tình trạng này có thể xuất hiện từng lúc nhưng cũng có thể xảy ra thường xuyên, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Trào ngược vào buổi sáng dễ bị bỏ qua vì nhiều người nghĩ chỉ là dấu hiệu nhẹ hoặc tạm thời. Tuy nhiên, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiêu hóa cần được quan tâm nghiêm túc.

Trào ngược dạ dày buổi sáng là tình trạng axit và dịch vị trong dạ dày trào ngược lên thực quản vào thời điểm sau khi thức dậy

2. Vì sao trào ngược dạ dày thường xảy ra vào buổi sáng?

2.1. Dạ dày trống rỗng sau giấc ngủ dài qua đêm

Sau khoảng 7–8 tiếng ngủ vào ban đêm, dạ dày ở trạng thái rỗng. Lúc này, axit dịch vị vẫn tiết ra nhưng không có thức ăn để trung hòa, làm tăng nguy cơ trào ngược. Khi bạn vừa tỉnh dậy, tư thế nằm kéo dài trước đó cũng khiến cơ thắt thực quản dưới bị ảnh hưởng, dễ tạo điều kiện cho axit đi ngược lên trên.

2.2. Thói quen ăn tối muộn hoặc ăn nhiều dầu mỡ

Nhiều người có thói quen ăn tối gần sát giờ ngủ, ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc uống đồ uống chứa caffeine vào buổi tối. Những yếu tố này khiến dạ dày tăng tiết axit và làm chậm quá trình tiêu hóa, từ đó tăng khả năng trào ngược khi bạn chưa kịp rời khỏi giường vào sáng hôm sau.

2.3. Stress và giấc ngủ không chất lượng

Căng thẳng kéo dài khiến hệ thần kinh giao cảm hoạt động quá mức, ảnh hưởng đến chức năng co bóp của dạ dày và cơ vòng thực quản. Nếu bạn ngủ không sâu giấc, thức giấc nhiều lần hoặc ngủ trong tư thế không phù hợp (nằm ngửa phẳng, kê gối thấp), nguy cơ trào ngược dạ dày buổi sáng cũng cao hơn bình thường.

3. Triệu chứng thường gặp khi bị trào ngược dạ dày buổi sáng

3.1. Cảm giác nóng rát vùng ngực và cổ họng

Đây là biểu hiện điển hình, xảy ra khi axit trào ngược kích thích niêm mạc thực quản và vùng hầu họng. Người bệnh thường cảm thấy rát ngực, nghẹn cổ vào buổi sáng, thậm chí có thể ho nhẹ do axit kích ứng đường thở.

3.2. Ợ hơi, ợ chua, đắng miệng

Khi chưa ăn gì mà bạn đã liên tục ợ hơi hoặc cảm thấy vị chua, đắng trong miệng thì nhiều khả năng bạn đang gặp tình trạng trào ngược dạ dày buổi sáng. Cảm giác này thường giảm sau khi ăn nhẹ hoặc uống nước, nhưng có thể tái phát liên tục nếu không xử lý đúng cách.

3.3. Khó nuốt, cảm giác vướng ở cổ

Một số người cảm thấy nuốt khó vào sáng sớm, có cảm giác có dị vật hoặc vướng ở cổ họng. Đây là hậu quả của việc niêm mạc bị viêm do tiếp xúc với axit trong thời gian dài, làm tăng tiết nhầy và gây khó chịu vùng hầu họng.

Khi chưa ăn gì mà bạn đã liên tục ợ hơi hoặc cảm thấy vị chua, đắng trong miệng thì nhiều khả năng bạn đang gặp tình trạng trào ngược dạ dày buổi sáng

4. Trào ngược dạ dày buổi sáng có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày vào sáng sớm nếu chỉ diễn ra thỉnh thoảng và không kéo dài thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, kéo dài nhiều tuần, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

– Viêm thực quản mạn tính do axit ăn mòn niêm mạc

– Viêm họng kéo dài, khàn giọng hoặc mất tiếng

– Ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến cơ thể mệt mỏi, giảm năng suất làm việc

– Tăng nguy cơ Barrett thực quản – tổn thương tiền ung thư nếu không điều trị kịp thời

Vì vậy, đừng chủ quan nếu bạn cảm thấy khó chịu vào buổi sáng nhiều ngày liên tiếp, dù chỉ là cảm giác nhẹ.

5. Những ai dễ bị trào ngược dạ dày buổi sáng?

5.1. Người có thói quen sinh hoạt không khoa học, điều độ

Ngủ muộn, ăn tối muộn, sử dụng điện thoại hay xem tivi trước khi ngủ, ăn uống thiếu khoa học là những yếu tố dễ gây trào ngược. Đây là nhóm đối tượng phổ biến hiện nay, đặc biệt ở người trẻ tuổi, dân văn phòng.

5.2. Người từng có tiền sử bệnh dạ dày

Người từng bị viêm dạ dày, viêm loét, nhiễm khuẩn HP, hoặc đã được chẩn đoán trào ngược dạ dày trước đó sẽ dễ bị nặng hơn vào sáng sớm nếu không kiểm soát tốt bệnh.

5.3. Người thường xuyên căng thẳng

Căng thẳng làm rối loạn hoạt động tiêu hóa và tăng tiết axit, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ruột. Những người làm việc áp lực, hay lo lắng, mất ngủ kéo dài thường dễ bị trào ngược vào thời điểm sáng sớm.

6. Cách giảm trào ngược dạ dày buổi sáng hiệu quả

6.1. Điều chỉnh tư thế ngủ

Hãy kê gối cao hơn một chút khi ngủ để đầu và ngực cao hơn dạ dày, giúp giảm áp lực trào ngược. Ngoài ra, bạn có thể nằm nghiêng bên trái – tư thế được chứng minh hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn và giảm tình trạng axit đi ngược lên thực quản.

6.2. Không ăn tối quá muộn

Hãy kết thúc bữa tối ít nhất 2–3 tiếng trước giờ đi ngủ. Hạn chế ăn các món chiên rán, nhiều dầu mỡ, nhiều gia vị hoặc khó tiêu vào buổi tối. Ưu tiên thực phẩm nhẹ, dễ tiêu như cháo, súp, rau củ hấp.

6.3. Giữ tâm lý thoải mái trước khi vào giấc ngủ

Hãy tạo cho mình thói quen thư giãn vào buổi tối như đọc sách, nghe nhạc nhẹ, tập thở hoặc thiền. Tránh mang công việc, lo âu vào giấc ngủ vì điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tiêu hóa.

7. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị trào ngược dạ dày buổi sáng kéo dài trên 2 tuần, kèm theo các triệu chứng như sụt cân, buồn nôn, ho dai dẳng, đau ngực thì nên chủ động đi khám sớm. Đây có thể là dấu hiệu của tình trạng trào ngược mạn tính, viêm loét thực quản hoặc các bệnh lý tiêu hóa khác cần được chẩn đoán chính xác.

8. Phương pháp chẩn đoán và điều trị

8.1. Các phương pháp chẩn đoán

Khi người bệnh xuất hiện dấu hiệu trào ngược dạ dày vào buổi sáng, bác sĩ sẽ tiến hành một số phương pháp chẩn đoán để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh lý. Trong đó:

– Nội soi dạ dày được sử dụng phổ biến nhằm quan sát trực tiếp tình trạng viêm loét, tổn thương hoặc biến đổi bất thường ở niêm mạc dạ dày – thực quản.

– Đo pH thực quản 24 giờ là kỹ thuật giúp theo dõi chính xác tần suất và cường độ axit trào ngược trong suốt một ngày, từ đó đánh giá được mức độ ảnh hưởng đến thực quản.

– Kỹ thuật đo áp lực cơ vòng thực quản (HRM) để đánh giá khả năng co thắt và đóng mở của cơ thắt dưới thực quản, qua đó xác định yếu tố nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến rối loạn vận động.

– Một số trường hợp có thể cần xét nghiệm vi khuẩn HP để xác định sự tồn tại của tác nhân gây viêm loét và làm nặng thêm tình trạng trào ngược.

8.2. Điều trị trào ngược dạ dày buổi sáng

Tùy tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp:

– Dùng thuốc giảm tiết axit (như PPI)

– Thuốc trung hòa axit

– Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày và thực quản

– Kết hợp thay đổi lối sống và chế độ ăn uống khoa học hàng ngày

Đo pH thực quản 24 giờ là kỹ thuật giúp theo dõi chính xác tần suất và cường độ axit trào ngược trong suốt một ngày, từ đó đánh giá được mức độ ảnh hưởng đến thực quản.

9. Cách phòng tránh trào ngược dạ dày buổi sáng ngay từ hôm nay

Hãy chủ động phòng ngừa thay vì chờ triệu chứng xuất hiện. Một số thói quen tốt mà người bệnh nên duy trì gồm:

– Ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa

– Uống đủ nước, tránh uống quá nhiều vào buổi tối

– Tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày nhằm cải thiện hệ tiêu hóa

– Hạn chế đồ uống có cồn, caffeine, nước có gas

– Không nằm ngay sau khi ăn tối

Trào ngược dạ dày buổi sáng là hiện tượng không nên xem nhẹ, nhất là khi nó lặp lại thường xuyên. Bằng việc thay đổi thói quen sinh hoạt, điều chỉnh tư thế ngủ, ăn uống hợp lý và khám sớm khi có dấu hiệu bất thường, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng này hiệu quả. Đừng để mỗi buổi sáng bắt đầu với cảm giác khó chịu – hãy chăm sóc dạ dày đúng cách từ hôm nay.