Nhận biết và đánh giá đúng nguy cơ, kiểm soát các bệnh lý nền nguy hiểm vốn là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ sẽ góp phần hỗ trợ phòng tránh khả năng đột quỵ xảy ra.
Menu xem nhanh:
Người trung niên và người trẻ chiếm ⅓ các trường hợp đột quỵ
Đột quỵ (tai biến mạch máu não), là tình trạng rối loạn chức năng thần kinh khu trú, xảy ra đột ngột do tắc nghẽn hay vỡ mạch máu lên não. Sự gián đoạn tuần hoàn làm chết tế bào não do không thể cung cấp oxy kịp thời.
Người bệnh thường gặp các dấu hiệu lâm sàng dai dẳng và bất thường về thần kinh đặc trưng của nhồi máu não. Tùy thuộc vào mức độ cũng như vị trí tổn thương của mô não, đột quỵ có thể gây ảnh hưởng đến các hoạt động thể chất, tinh thần và xã hội của người bệnh ở nhiều cấp độ khác nhau.
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn tới đột quỵ. Do ở độ tuổi này, cơ thể dần lão hóa và dễ mắc các bệnh lý gây nguy cơ đột quỵ. Theo nghiên cứu, tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch và rối loạn chức năng (cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu) tăng theo tuổi tác, khiến người ở độ tuổi trung niên trở đi có khả năng bị đột quỵ cao hơn.
Tuổi trung niên thường dễ mắc các bệnh lý là nguy cơ dẫn tới đột quỵ (Ảnh: Freepik).
Các nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Birmingham (Mỹ) đã theo dõi dữ liệu sức khỏe của hơn 28.000 người trung niên trở lên không có tiền sử đột quỵ mỗi 6 tháng một lần, trong khoảng 11 năm. Kết quả công bố trên Tạp chí Thần kinh học Mỹ tháng 1/2023 cho thấy, người trung niên mắc bệnh tiểu đường và huyết áp cao có nguy cơ đột quỵ tăng mạnh.
Người mắc bệnh tiểu đường type 2 từ 45-64 tuổi có nguy cơ bị đột quỵ là 50%, cao gấp đôi người cùng độ tuổi không mắc tiểu đường. Tương tự, người từ 45-64 tuổi bị huyết áp cao có nguy cơ đột quỵ hơn 80% so với trường hợp không bị cao huyết áp ở độ tuổi này.
Mỗi năm, thế giới có khoảng 4,4 triệu người tử vong do đột quỵ. Trong đó, Việt Nam có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, tỷ lệ tử vong là 20%. Người trung niên và người trẻ chiếm ⅓ tổng số các ca đột quỵ. 90% người sống sót sau đột quỵ mắc các di chứng như rối loạn nhận thức, rối loạn tâm lý, suy giảm chức năng vận động… Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị mất khả năng lao động, tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Phòng ngừa đột quỵ ở tuổi trung niên
Để phòng ngừa đột quỵ ở tuổi trung niên, người bệnh cần kết hợp nhiều phương pháp phòng bệnh khác nhau. Người trong độ tuổi này cần cẩn trọng trong thói quen ăn uống, sinh hoạt để hạn chế các tác động tiêu cực đến sức khỏe. Kiểm soát tăng huyết áp, giải quyết rối loạn mỡ máu, quản lý bệnh đái tháo đường… là những điều kiện tiêu chuẩn để phòng đột quỵ.
BS Nguyễn Văn Doanh cho biết: “Người ở độ tuổi trung niên nên thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh, bỏ hút thuốc lá, hạn chế bia rượu, chất kích thích, tăng cường tập luyện thể dục thể thao… để duy trì sức khỏe ổn định và ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm gây đột quỵ.”
Cụ thể, người ở tuổi trung niên nên chọn thực phẩm nhiều chất xơ, ít muối, ít chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa và cholesterol. Nên duy trì cân nặng hợp lý do béo phì làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Người trung tuổi nên dành thời gian tập thể dục ít nhất 150 phút/tuần cho các hoạt động như đi bộ nhanh. Không nên tập luyện quá sức và cần có phương pháp quản lý các yếu tố rủi ro như rung tâm nhĩ, phì đại tâm thất trái để phòng ngừa đột quỵ.
Tập thể dục với cường độ hợp lý giúp rèn luyện sức khỏe và hạn chế bệnh tật (Ảnh: Freepik).
Cô Trần Thanh Vân (Hà Nội) chia sẻ: “Sáng nào tôi cũng đi thể dục từ 5h, tập luyện đến 6h thì nghỉ. Sau đó, tôi ăn sáng xong mới bắt đầu làm việc. Ở tuổi trung niên, tôi rất lo ngại về vấn đề sức khỏe, nên tôi đã tham khảo chế độ ăn uống và luyện tập từ bác sĩ để chăm sóc cơ thể tốt hơn. Sau một thời gian áp dụng các phương pháp phòng bệnh này, tôi thấy mình khỏe, dẻo dai hơn và ít ốm bệnh hẳn.”
BS Nguyễn Văn Doanh nhấn mạnh: “Bên cạnh chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, mỗi người cần chủ động thăm khám sức khỏe để tầm soát nguy cơ đột quỵ sớm, nhất là người trong độ tuổi trung niên.”
Khám định kì, tầm soát bệnh lý nguy cơ, dấu hiệu cảnh báo khả năng đột quỵ
Chụp cộng hưởng từ (MRI) giúp chẩn đoán nguy cơ đột quỵ (Ảnh: TCI).
Khi đi khám người dân cần nhịn ăn 4-6 tiếng trước khi lấy mẫu máu xét nghiệm hoặc chụp MRI có chất cản từ. Kiêng đồ uống có cồn trong vòng 24 tiếng và thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng thuốc hoặc đang điều trị bất kỳ bệnh lý nào.
Mỗi người nên tầm soát nguy cơ đột quỵ sớm, nhất là khi nhận thấy bản thân có nhiều yếu tố nguy cơ như tuổi cao, bệnh lý nền. Người từng bị thiếu máu cục bộ thoáng qua hoặc đã từng bị đột quỵ trước đó cũng nên tầm soát nguy cơ đột quỵ sớm.
Với người bệnh ở tuổi trung niên, đã xuất hiện những yếu tố nguy cơ cao như tiểu đường, mỡ máu cao, tăng huyết áp nên chủ động theo dõi sức khỏe thường xuyên và tầm soát ngay các dấu hiệu, yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đột quỵ.
