Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ trong gan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong thực tế, bệnh không chỉ có một mức độ mà được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, gọi là các cấp độ gan nhiễm mỡ. Mỗi cấp độ phản ánh mức độ tổn thương gan khác nhau và nguy cơ tiến triển thành các bệnh lý nguy hiểm như xơ gan hoặc ung thư gan. Việc hiểu rõ các cấp độ gan nhiễm mỡ sẽ giúp người bệnh chủ động trong việc phòng ngừa, kiểm soát và điều trị hiệu quả. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về từng cấp độ để có cái nhìn toàn diện và khoa học nhất về căn bệnh này.
Menu xem nhanh:
1. Gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ là hiện tượng tích tụ quá nhiều chất béo, chủ yếu là triglyceride, trong tế bào gan. Ở người khỏe mạnh, một lượng nhỏ mỡ trong gan là bình thường. Tuy nhiên, khi lượng mỡ này vượt quá 5% trọng lượng gan, tình trạng gan nhiễm mỡ bắt đầu xuất hiện.
1.1 Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến gan nhiễm mỡ. Trong đó, phổ biến nhất là do thói quen ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều rượu bia, đồ chiên rán, thức ăn nhanh. Ngoài ra, các bệnh lý như tiểu đường type 2, béo phì, rối loạn lipid máu và lối sống ít vận động cũng là những yếu tố nguy cơ quan trọng gây ra căn bệnh này.
1.2 Phân loại gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ được chia thành hai loại chính. Nếu gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD) xảy ra ở người có thói quen uống rượu bia nhiều thì gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) lại thường liên quan đến các yếu tố chuyển hóa như béo phì, tiểu đường. Mỗi loại gan nhiễm mỡ đều có thể phát triển qua nhiều cấp độ khác nhau, ảnh hưởng đến sức khỏe gan theo mức độ tăng dần.
Bệnh gan nhiễm mỡ có 3 cấp độ chính.
2. Tìm hiểu chi tiết các cấp độ gan nhiễm mỡ
Tình trạng gan nhiễm mỡ không diễn ra đột ngột mà tiến triển dần qua ba cấp độ chính. Các cấp độ gan nhiễm mỡ phản ánh mức độ tích tụ mỡ và tổn thương tế bào gan.
2.1 Giai đoạn 1: Nhẹ nhất trong các cấp độ gan nhiễm mỡ
Đây là giai đoạn đầu tiên, thường được gọi là gan nhiễm mỡ độ nhẹ. Ở cấp độ này, lượng mỡ trong gan chiếm khoảng 5 – 10% trọng lượng của gan. Tế bào gan chưa bị tổn thương nghiêm trọng và các chức năng gan vẫn hoạt động bình thường.
Người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, đôi khi chỉ cảm thấy mệt mỏi nhẹ hoặc hơi đau vùng hạ sườn phải. Nếu được phát hiện ở giai đoạn này, việc điều chỉnh lối sống, giảm cân và ăn uống hợp lý có thể giúp phục hồi gan hoàn toàn.
2.2 Gan nhiễm mỡ độ 2: Giai đoạn tiến triển
Gan nhiễm mỡ độ 2 là giai đoạn trung bình, lượng mỡ tích tụ tăng lên từ 10 – 25%. Lúc này, gan bắt đầu có dấu hiệu viêm, các tế bào gan có thể bị tổn thương nhẹ. Người bệnh có thể cảm nhận được những thay đổi rõ rệt hơn như đầy bụng, khó tiêu, mệt mỏi, giảm khả năng tập trung.
Việc điều trị gan nhiễm mỡ độ 2 cần kết hợp giữa chế độ ăn uống, luyện tập và sử dụng thuốc hỗ trợ theo chỉ định của bác sĩ. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn nguy hiểm hơn.
2.3 Gan nhiễm mỡ độ 3: Giai đoạn nặng trong các cấp độ gan nhiễm mỡ
Đây là cấp độ nghiêm trọng nhất trong của gan nhiễm mỡ. Tỷ lệ mỡ trong gan vượt quá 30%, kèm theo hiện tượng viêm gan mạn tính, hoại tử tế bào gan và bắt đầu hình thành xơ hóa gan.
Người bệnh ở giai đoạn này thường có triệu chứng rõ rệt: đau vùng gan, sụt cân, chán ăn, vàng da, mệt mỏi kéo dài. Nếu không được điều trị tích cực, gan nhiễm mỡ độ 3 có thể dẫn đến xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Việc điều trị lúc này trở nên khó khăn và đòi hỏi theo dõi y tế chặt chẽ.
Ở giai đoạn nặng, người bệnh thường có biểu hiện đau gan, vàng da rõ rệt.
3. Phương pháp chẩn đoán và theo dõi gan nhiễm mỡ
3.1 Siêu âm gan
Đây là phương pháp chẩn đoán phổ biến và không xâm lấn, cho phép đánh giá mức độ mỡ trong gan, đồng thời phát hiện các dấu hiệu bất thường trong cấu trúc gan.
3.2 Xét nghiệm máu
Các chỉ số men gan như AST, ALT, GGT có thể tăng cao khi gan bị tổn thương. Bên cạnh đó, xét nghiệm lipid máu, đường huyết cũng được sử dụng để đánh giá yếu tố nguy cơ.
3.3 Sinh thiết gan
Đây là phương pháp chính xác nhất để xác định các cấp độ gan nhiễm mỡ, đánh giá mức độ viêm và xơ hóa. Tuy nhiên, sinh thiết gan là thủ thuật xâm lấn nên chỉ thực hiện khi thực sự cần thiết.
4. Cách phòng ngừa và điều trị theo từng cấp độ
4.1 Đối với gan nhiễm mỡ độ 1
Ở giai đoạn này, việc điều chỉnh lối sống là yếu tố quyết định. Người bệnh cần duy trì chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau xanh, hạn chế chất béo bão hòa và đường tinh luyện. Đồng thời, nên tăng cường vận động thể chất để hỗ trợ quá trình chuyển hóa mỡ.
4.2 Đối với gan nhiễm mỡ độ 2
Ngoài điều chỉnh chế độ ăn và vận động, có thể cần sử dụng thuốc giảm mỡ máu, thuốc bảo vệ tế bào gan. Bên cạnh đó việc tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển là rất quan trọng.
4.3 Đối với gan nhiễm mỡ độ 3
Người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa gan mật. Trong một số trường hợp, có thể phải nhập viện để điều trị chuyên sâu. Bên cạnh đó, cần loại bỏ hoàn toàn các yếu tố nguy cơ như rượu bia, thuốc độc cho gan.
Với mỗi cấp độ gan nhiễm mỡ và tình trạng cụ thể của người bệnh, các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
5. Những lưu ý quan trọng khi đối mặt với gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ, dù ở cấp độ nào, nếu được phát hiện sớm và kiểm soát tốt vẫn có khả năng hồi phục. Tuy nhiên, việc chủ quan hoặc tự điều trị bằng các phương pháp chưa được kiểm chứng có thể khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Theo các chuyên gia Gan mật, bạn không nên sử dụng các loại thuốc bổ gan không rõ nguồn gốc. Thay vào đó luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ sản phẩm hỗ trợ nào. Đặc biệt, cần duy trì lối sống khoa học lâu dài chứ không chỉ điều chỉnh trong thời gian ngắn.
Việc tìm hiểu chi tiết các cấp độ gan nhiễm mỡ giúp mỗi người nhận thức rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của căn bệnh này và có biện pháp xử lý phù hợp. Dù gan nhiễm mỡ là bệnh lý có thể kiểm soát được, nhưng nếu lơ là, nó hoàn toàn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, xây dựng lối sống lành mạnh và tuân thủ hướng dẫn y tế là chìa khóa giúp bạn bảo vệ lá gan và nâng cao chất lượng cuộc sống.
