Nhiệt miệng – nỗi ám ảnh của nhiều người có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các loại thuốc chữa nhiệt miệng phù hợp. Tuy nhiên, việc lựa chọn đúng thuốc và tuân thủ hướng dẫn sử dụng của bác sĩ và nhà sản xuất là yếu tố quyết định đến hiệu quả điều trị. Liệu bạn đã hiểu đúng về loại thuốc này và cách sử dụng an toàn, hiệu quả cho bản thân mình chưa? Hãy cùng TCI khám phá những vấn đề này trong bài viết dưới đây.

1. Nhiệt miệng là gì?

1.1. Khái niệm và biểu hiện thường gặp

Nhiệt miệng, hay còn gọi là loét áp-tơ (aphthous ulcer), là những vết loét nhỏ có thể xuất hiện bên trong má, môi, nướu hoặc dưới lưỡi. Chúng thường có hình tròn hoặc bầu dục, màu trắng ngà ở giữa và viền đỏ. Những vết loét này gây cảm giác đau rát, đặc biệt khi tiếp xúc với thức ăn cay, nóng, chua hoặc mặn và đôi khi là ngay trong các hoạt động thường nhật như ăn uống, nói chuyện hoặc đánh răng.

Nhiệt miệng khiến chúng ta khó chịu và ảnh hưởng khá lớn đến việc sinh hoạt thường nhật

Không giống như vết loét do virus herpes gây ra, nhiệt miệng không lây nhiễm và không để lại sẹo. Vết loét có thể tự lành sau khoảng 7–14 ngày, tuy nhiên ở một số người, tình trạng này tái phát thường xuyên hoặc kéo dài hơn.

1.2. Nguyên nhân gây nhiệt miệng

Nhiệt miệng có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng do các nguyên nhân như:

– Thiếu hụt vitamin nhóm B, sắt hoặc axit folic.
– Stress kéo dài và suy giảm hệ miễn dịch
– Chấn thương cơ học như cắn má, lưỡi
– Các bệnh lý tự miễn và rối loạn nội tiết
– Sử dụng kem đánh răng không phù hợp, có thể chứa sodium lauryl sulfate (SLS)
– Tiếp xúc với thực phẩm gây kích ứng như đồ cay nóng, axit

Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp người bệnh lựa chọn hướng điều trị phù hợp hơn thay vì chỉ phụ thuộc vào thuốc bôi hay thuốc uống.

2. Các nhóm thuốc chữa nhiệt miệng thường được sử dụng

2.1. Thuốc chữa nhiệt miệng dạng bôi tại chỗ

Thuốc bôi tại chỗ là lựa chọn phổ biến và hiệu quả để kiểm soát các triệu chứng của bệnh nhờ hiệu quả nhanh và ít tác dụng toàn thân. Các loại thuốc này thường có thể gồm:

– Gel hoặc kem bôi chứa hoạt chất gây tê cục bộ như lidocain giúp làm dịu cảm giác đau tức thì.
– Thuốc bôi kháng viêm dạng corticosteroid nhẹ như triamcinolone acetonide có thể giảm viêm, giúp vết loét nhanh lành hơn.
– Thuốc sát trùng niêm mạc như chlorhexidine hoặc hydrogen peroxide giúp làm sạch vùng loét, hạn chế nguy cơ bội nhiễm.
– Một số sản phẩm dạng xịt chứa tinh chất thảo dược cũng được dùng để hỗ trợ phục hồi niêm mạc.

Các loại thuốc này tác động trực tiếp lên vết loét, mang lại hiệu quả nhanh chóng và giảm thiểu tác dụng phụ trên toàn thân. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tại chỗ cần đúng liều lượng và theo chỉ dẫn từ chuyên gia y tế. Không nên tự ý lạm dụng, đặc biệt là với các thuốc chứa corticoid – nhóm thuốc có thể gây mỏng niêm mạc nếu dùng quá lâu.

Nên cẩn trọng với việc tự ý dùng thuốc với các vết nhiệt miệng

2.2. Thuốc chữa nhiệt miệng dạng dung dịch súc miệng

Dung dịch súc miệng đặc trị nhiệt miệng là giải pháp hiệu quả để làm sạch khoang miệng và giảm viêm trên diện rộng. Những sản phẩm này có thể bao gồm:

– Chlorhexidine gluconate 0,12%: Có khả năng diệt khuẩn mạnh
– Hydrogen peroxide pha loãng: Tác dụng sát khuẩn, làm sạch vết thương
– Một số thảo dược: Một số sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược như cam thảo, rễ cây xạ can, hoàng liên cũng có tác dụng làm dịu vết loét và kháng khuẩn tự nhiên. Dù vậy, người bệnh vẫn nên thận trọng với các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc quảng cáo quá mức trên mạng xã hội.

Khi sử dụng, nên súc đều trong khoang miệng khoảng 30-60 giây, sau đó nhổ ra. Việc súc miệng nên được thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt là sau các bữa ăn và trước khi đi ngủ.

2.3. Thuốc uống trị nhiệt miệng

Trong trường hợp nhiệt miệng nghiêm trọng, tái phát nhiều lần hoặc kéo dài, có thể cần đến thuốc uống như:

– Vitamin tổng hợp, đặc biệt là B1, B2, B6, B12, giúp thúc đẩy sự lành vết thương và cải thiện hệ miễn dịch.
– Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen có thể được dùng nếu người bệnh có kèm theo sốt hoặc đau nhiều, nhưng không nên lạm dụng do nguy cơ ảnh hưởng dạ dày.
– Thuốc kháng sinh chỉ được dùng trong trường hợp loét miệng bị bội nhiễm do vi khuẩn, thường được chỉ định sau khi có đánh giá lâm sàng rõ ràng.

3.Những lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc chữa nhiệt miệng

3.1. Không tự ý dùng thuốc

Dù phần lớn thuốc chữa nhiệt miệng là các sản phẩm không kê đơn, nhưng không vì thế mà người bệnh có thể dùng kéo dài hoặc thay đổi liều tùy ý. Việc dùng sai cách có thể dẫn đến nhờn thuốc, kích ứng niêm mạc hoặc che lấp triệu chứng của các bệnh lý nguy hiểm khác.

Nếu vết loét miệng kéo dài quá 2 tuần, có dấu hiệu lan rộng, sưng đau kèm sốt hoặc nổi hạch, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra kỹ lưỡng.

Thăm khám với bác sĩ răng miệng khi nhiệt miệng kéo dài để xem xét các vấn đề và điều trị phù hợp

3.2. Chăm sóc răng miệng

Ngoài thuốc, việc giữ vệ sinh khoang miệng sạch sẽ và đều đặn đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và ngăn ngừa tái phát nhiệt miệng. Người bệnh nên:
– Đánh răng 2 lần/ngày với bàn chải mềm và không quên vệ sinh lưỡi
– Dùng chỉ nha khoa
– Sử dụng dung dịch sát khuẩn để súc miệng sạch sẽ hằng ngày.
– Tránh các loại thức ăn cay, nóng, có tính axit hoặc gây kích ứng.

Đồng thời, cần uống đủ nước, ngủ đủ giấc và hạn chế stress – những yếu tố có thể làm suy yếu miễn dịch và góp phần làm tăng nguy cơ nhiệt miệng.

3.3. Những tác dụng phụ của thuốc chữa nhiệt miệng cần lưu ý

Mặc dù thường an toàn, thuốc chữa nhiệt miệng có thể gây một số tác dụng phụ như:

– Thuốc corticosteroid: Sử dụng kéo dài có thể gây mỏng niêm mạc miệng hoặc tăng nguy cơ nhiễm nấm
– Thuốc gây tê: Có thể gây dị ứng ở người nhạy cảm
– Chlorhexidine: Có thể gây đổi màu răng, lưỡi và thay đổi vị giác tạm thời
– Thuốc uống: Có thể gây các tác dụng phụ toàn thân như buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu

Nếu xuất hiện dấu hiệu dị ứng như khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi, hoặc cổ họng, cần ngừng sử dụng ngay và tìm kiếm trợ giúp y tế khẩn cấp.

Có thể nói, nhiệt miệng tuy là bệnh lý phổ biến nhưng có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Việc lựa chọn thuốc chữa nhiệt miệng phù hợp và tuân thủ các nguyên tắc sử dụng an toàn của bác sĩ và nhà sản xuất là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả điều trị. Bên cạnh đó, duy trì chế độ ăn uống hợp lý và thói quen vệ sinh răng miệng tốt cũng đóng vai trò không kém phần quan trọng. Nếu tình trạng nhiệt miệng kéo dài hơn 2 tuần hoặc tái phát thường xuyên dù đã điều trị tại nhà, người bệnh nên tìm kiếm tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.