Kẽm là một khoáng chất thiết yếu mà cơ thể con người cần để thực hiện các chức năng sinh lý quan trọng. Mặc dù chỉ cần một lượng nhỏ, nhưng kẽm đóng vai trò không thể thay thế trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch, thúc đẩy quá trình lành vết thương, và duy trì sự phát triển bình thường của cơ thể. Mặc dù vậy, không phải ai cũng nhận thức được tầm quan trọng của kẽm, dẫn đến tình trạng thiếu kẽm xảy ra phổ biến hơn chúng ta nghĩ. Vậy, thiếu kẽm bị gì? Bài viết này giải đáp chi tiết thắc mắc đó, giúp bạn hiểu rõ hơn tác động của thiếu kẽm và cách phòng tránh hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Giải đáp chi tiết thắc mắc: Thiếu kẽm bị gì?
1.1. Thiếu kẽm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
Thiếu kẽm bị gì? Hệ miễn dịch là “lá chắn” bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Kẽm đóng vai trò quan trọng trong kích hoạt và duy trì hoạt động của các tế bào miễn dịch, đặc biệt là tế bào T – một loại tế bào quan trọng trong phản ứng miễn dịch. Khi cơ thể thiếu kẽm, khả năng chống lại bệnh tật sẽ suy giảm đáng kể.
Cụ thể, thiếu kẽm làm giảm sản xuất cytokine – chất trung gian giúp các tế bào miễn dịch giao tiếp với nhau. Không chỉ dừng lại ở đó, thiếu kẽm còn ảnh hưởng đến khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào bất thường trong cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
1.2. Thiếu kẽm gây rối loạn da, tóc và móng
Thiếu kẽm bị gì? Kẽm tham gia vào quá trình tổng hợp collagen và keratin – hai thành phần chính cấu tạo nên da, tóc và móng. Khi thiếu kẽm, quá trình này bị gián đoạn, dẫn đến nhiều hậu quả rõ rệt.
Về da, thiếu kẽm có thể gây ra tình trạng khô da, viêm da, hoặc thậm chí là bệnh chàm (eczema). Những vết thương nhỏ trên da cũng lâu lành hơn do kẽm đóng vai trò quan trọng trong tái tạo tế bào và sửa chữa mô. Đối với tóc, thiếu kẽm thường dẫn đến rụng tóc từng mảng, tóc mỏng và dễ gãy. Nhiều người nhầm lẫn rụng tóc do thiếu kẽm với các nguyên nhân khác như stress hay thiếu sắt, nhưng thực tế, bổ sung kẽm có thể cải thiện đáng kể tình trạng này. Ngoài ra, móng tay của người thiếu kẽm thường trở nên giòn, dễ gãy và xuất hiện các vệt trắng bất thường.
Đối với tóc, thiếu kẽm thường dẫn đến rụng tóc từng mảng, tóc mỏng và dễ gãy.
1.3. Thiếu kẽm ảnh hưởng đến sự phát triển ở trẻ em
Thiếu kẽm bị gì? Trẻ em là đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu kẽm nhất, bởi đây là giai đoạn cơ thể cần kẽm để phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ. Thiếu kẽm ở trẻ có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, chậm tăng trưởng và giảm khả năng học tập.
Cụ thể, kẽm cần thiết cho quá trình phân chia tế bào và tổng hợp protein – hai yếu tố quan trọng trong phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ. Khi thiếu kẽm, trẻ có thể thấp còi so với độ tuổi. Ngoài ra, kẽm còn hỗ trợ phát triển não bộ, ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ, tư duy logic. Trẻ thiếu kẽm thường chậm nói, học kém hoặc dễ cáu kỉnh.
1.4. Thiếu kẽm gây rối loạn vị giác và khứu giác
Thiếu kẽm bị gì? Một tác động ít được biết đến của thiếu kẽm là ảnh hưởng đến vị giác và khứu giác. Kẽm tham gia vào hoạt động của các thụ thể trên lưỡi và mũi. Khi thiếu kẽm, bạn có thể mất vị giác, ăn không ngon miệng hoặc không cảm nhận được mùi hương như bình thường.
2. Cách cải thiện tình trạng thiếu kẽm
May mắn thay, thiếu kẽm là một tình trạng có thể cải thiện được thông qua chế độ ăn uống, thực phẩm bổ sung dạng viên uống hoặc siro và thay đổi lối sống. Khi nghi ngờ, bạn nên đi khám để kiểm tra lượng kẽm trong máu. Nếu thiếu kẽm, bạn sẽ được bác sĩ tư vấn phương pháp cải thiện phù hợp. Dưới đây là những phương pháp hiệu quả để giải quyết tình trạng thiếu kẽm một cách an toàn và hiệu quả bền vững.
2.1. Bổ sung kẽm qua chế độ ăn uống
Cách tự nhiên và hiệu quả nhất để khắc phục thiếu kẽm là tăng cường tiêu thụ các thực phẩm giàu kẽm trong bữa ăn hàng ngày. Kẽm có nhiều trong các nguồn động vật như hàu – thực phẩm đứng đầu danh sách với hàm lượng kẽm cao nhất (khoảng 74mg/100g), thịt đỏ (bò, heo), hải sản (tôm, cua), và gan động vật. Người không ăn thịt có các lựa chọn thay thế bao gồm hạt bí ngô, hạt điều, đậu lăng, ngũ cốc nguyên cám. Một bữa ăn cân đối với các thực phẩm này có thể cung cấp 5-15mg kẽm mỗi ngày, đáp ứng nhu cầu cơ bản của cơ thể.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cơ thể hấp thụ kẽm từ nguồn động vật tốt hơn so với nguồn thực vật do thực vật chứa phytate – một chất chống dinh dưỡng có thể làm giảm sự hấp thụ kẽm. Vì vậy, nếu bạn theo chế độ ăn chay, hãy tăng lượng tiêu thụ hoặc kết hợp với các phương pháp chế biến như ngâm, lên men để giảm phytate và tăng khả năng hấp thụ.
Hàu là thực phẩm đứng đầu danh sách với hàm lượng kẽm cao nhất.
2.2. Bổ sung kẽm qua thực phẩm bổ sung
Trong trường hợp chế độ ăn không đủ cung cấp kẽm hoặc bạn đang ở tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng, thực phẩm bổ sung dạng viên uống hoặc siro là một giải pháp hữu hiệu.
Liều lượng khuyến nghị cho người lớn thường từ 15-30mg kẽm nguyên tố mỗi ngày, tùy thuộc độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe. Phụ nữ mang thai, người cao tuổi, hoặc trẻ em có thể cần liều khác nhau, vì vậy cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
2.3. Tối ưu hóa sự hấp thụ kẽm
Ngoài bổ sung kẽm, tối ưu hóa khả năng hấp thụ của cơ thể cũng rất quan trọng. Một số thói quen ăn uống có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hấp thụ kẽm. Ví dụ, tránh dùng thực phẩm giàu kẽm cùng lúc với các thực phẩm chứa nhiều chất xơ hoặc phytate (như ngũ cốc tinh chế, đậu chưa ngâm) vì chúng làm giảm khả năng hấp thụ. Thay vào đó, bạn có thể kết hợp kẽm với thực phẩm giàu vitamin C (cam, ớt chuông) để tăng cường hấp thụ.
Uống đủ nước và duy trì sức khỏe đường ruột cũng là yếu tố then chốt, bởi hệ tiêu hóa khỏe mạnh giúp cơ thể hấp thụ kẽm tốt hơn. Nếu bạn nghi ngờ mình có vấn đề về tiêu hóa (như hội chứng ruột kích thích), hãy điều trị song song để đảm bảo hiệu quả bổ sung kẽm.
2.4. Điều chỉnh lối sống hỗ trợ
Cuối cùng, lối sống lành mạnh cũng góp phần khắc phục tình trạng thiếu kẽm. Căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, hoặc lạm dụng rượu bia có thể làm tăng nhu cầu kẽm của cơ thể hoặc gây mất kẽm qua đường bài tiết. Vì vậy, hãy duy trì giấc ngủ đều đặn, giảm căng thẳng bằng cách tập thể dục nhẹ nhàng và hạn chế các chất kích thích. Những thay đổi nhỏ này không chỉ giúp cơ thể sử dụng kẽm hiệu quả hơn mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.
Hãy duy trì giấc ngủ đều đặn
Phía trên là câu trả lời cho câu hỏi “Thiếu kẽm bị gì?”. Thiếu kẽm không phải là một vấn đề nhỏ như nhiều người lầm tưởng. Từ suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn da, tóc, móng, ảnh hưởng đến sự phát triển ở trẻ em, cho đến mất vị giác, khứu giác – những hậu quả của thiếu kẽm đều có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được cải thiện kịp thời. Hiểu rõ thiếu kẽm bị gì là bước đầu tiên để bạn chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Để tránh thiếu kẽm, hãy xây dựng chế độ ăn uống cân bằng với các thực phẩm giàu kẽm. Nếu nghi ngờ bản thân hoặc người thân thiếu kẽm, đừng ngần ngại đi khám và làm xét nghiệm để cải thiện kịp thời, bạn nhé.
