Nhức đầu viêm xoang là triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt khi mắc các vấn đề về xoang. Đây là hiện tượng không chỉ gây khó chịu cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng làm việc. Vậy, làm thế nào để nhận biết vấn đề này, nguyên nhân do đâu và làm thế nào để khắc phục? Cùng TCI tìm hiểu chứng nhức đầu viêm xoang với bài viết dưới đây.

1. Một số vấn đề chung về nhức đầu viêm xoang

1.1. Khái niệm và đặc điểm

Nhức đầu viêm xoang là triệu chứng đau đầu xuất hiện khi các xoang cạnh mũi bị viêm nhiễm, sưng phù và tích tụ dịch. Các xoang này là những khoang chứa khí nằm trong xương sọ, bao gồm xoang trán, xoang hàm, xoang bướm và xoang sàng. Khi bị viêm nhiễm, áp lực trong các xoang tăng lên, gây ra cảm giác đau nhức vùng mặt và đầu.

Nhức đầu là hiện tượng rất dễ bắt gặp trong bệnh viêm xoang

Đặc điểm nhận biết của nhức đầu do viêm xoang thường là cảm giác đau tức vùng trán, quanh mắt, má hoặc cầu mũi. Cơn đau thường trầm trọng hơn khi cúi đầu xuống hoặc vào buổi sáng sau khi thức dậy, và có thể kéo dài từ vài giờ đến nhiều ngày liên tục.

1.2. Cơ chế gây đau đầu trong viêm xoang

Đau đầu do viêm xoang thường liên quan đến các cơ chế sau:
– Tăng áp lực trong xoang: Niêm mạc sưng viêm làm tắc lỗ thông xoang, khiến dịch tích tụ và áp lực tăng cao, gây đau.
– Kích thích dây thần kinh tam thoa: Đây là dây thần kinh cảm giác vùng mặt. Khi bị kích hoạt bởi viêm, nó gây cảm giác đau lan đến trán, thái dương hoặc quanh hốc mắt.
– Phản ứng viêm của cơ thể: Vi khuẩn hoặc virus xâm nhập khiến cơ thể giải phóng chất trung gian gây viêm như cytokine, làm tăng nhạy cảm vùng xoang và gây đau.

1.3. Phân biệt

Việc phân biệt nhức đầu viêm xoang với các dạng đau đầu khác như đau nửa đầu (migraine) hay đau đầu căng thẳng rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp. Nhức đầu do viêm xoang thường đi kèm với các triệu chứng của viêm xoang như:

– Nghẹt mũi hoặc chảy mũi (thường là dịch đặc, màu vàng hoặc xanh)
– Giảm hoặc mất khứu giác
– Đau nhức khi ấn vào vùng xoang bị viêm
– Đau hơn khi thay đổi tư thế đầu hoặc chuyển hướng
– Có thể kèm theo sốt nhẹ trong trường hợp nhiễm khuẩn

Trong khi đó, đau nửa đầu thường đau một bên, có thể kèm theo buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh. Còn đau đầu căng thẳng thường có cảm giác như có vòng siết quanh đầu và không liên quan đến các triệu chứng mũi xoang.

2. Nguyên nhân hình thành

2.1. Các yếu tố gây viêm xoang dẫn đến nhức đầu

Tình trạng nhức đầu viêm xoang thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu rõ các yếu tố này giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả:

– Nhiễm trùng: Vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae hoặc Moraxella catarrhalis dễ tấn công xoang sau cảm cúm hoặc cảm lạnh. Bên cạnh đó còn có các tác nhân virus và nấm.
– Dị ứng đường hô hấp: Phấn hoa, bụi, lông thú, khói thuốc… có thể gây viêm mũi dị ứng, làm sưng niêm mạc và cản trở dẫn lưu dịch xoang.
– Bất thường cấu trúc mũi xoang: Vẹo vách ngăn, polyp mũi, cuốn mũi phì đại… khiến dịch không thoát được, tạo điều kiện cho viêm nhiễm và đau nhức xuất hiện.

2.2. Các yếu tố làm tăng nguy cơ nhức đầu viêm xoang

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc nhức đầu viêm xoang bao gồm:

– Hệ miễn dịch suy yếu do bệnh lý mạn tính hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch
– Thay đổi áp suất đột ngột
– Tiếp xúc thường xuyên với các chất gây ô nhiễm hoặc kích ứng đường hô hấp
– Tiếp xúc với khói thuốc theo cách chủ động hoặc thụ động
– Cảm lạnh hoặc cúm kéo dài không được điều trị triệt để
– Bệnh lý về răng như viêm chân răng có thể lan đến xoang hàm
– Bệnh trào ngược dạ dày thực quản cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang

3. Biểu hiện và chẩn đoán nhức đầu viêm xoang

3.1. Triệu chứng nhức đầu viêm xoang điển hình

Nhức đầu viêm xoang thường có những biểu hiện đặc trưng giúp bác sĩ và người bệnh nhận biết:

Vị trí đau đặc trưng tùy thuộc vào xoang bị viêm. Đau vùng trán gợi ý viêm xoang trán, đau vùng má và răng trên liên quan đến viêm xoang hàm, đau giữa hai mắt gợi ý viêm xoang sàng, và đau sau mắt hoặc đỉnh đầu có thể liên quan đến viêm xoang bướm.

Vị trí cơn đau có thể tiết lộ vị trí xoang viêm nhiễm

Tính chất cơn đau thường là đau nhức, tức nặng, cảm giác áp lực, và thường tăng lên khi cúi đầu, nằm xuống hoặc vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Cơn đau có thể dao động từ nhẹ đến nặng và kéo dài nhiều giờ.

Ngoài ra, người bệnh thường có các triệu chứng đi kèm như nghẹt mũi, chảy mũi đặc màu vàng hoặc xanh, mất khứu giác, ho kéo dài (đặc biệt vào ban đêm do dịch mũi chảy xuống họng), mệt mỏi và đôi khi sốt nhẹ.

3.2. Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác nhức đầu viêm xoang, các bác sĩ tai mũi họng thường thực hiện những bước sau:

– Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về tiền sử bệnh, đặc điểm cơn đau và các triệu chứng đi kèm. Sau đó, khám mũi bằng dụng cụ nội soi để đánh giá tình trạng niêm mạc mũi, lỗ thông xoang và sự hiện diện của dịch tiết hoặc polyp.

– Chẩn đoán hình ảnh: Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang xoang, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá chi tiết tình trạng các xoang, mức độ viêm nhiễm và phát hiện các bất thường về cấu trúc.

– Xét nghiệm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch mũi để nuôi cấy vi khuẩn, giúp xác định chính xác loại vi khuẩn gây bệnh và lựa chọn kháng sinh phù hợp.

4. Phương pháp điều trị nhức đầu viêm xoang

4.1. Điều trị nội khoa

Điều trị nhức đầu viêm xoang chủ yếu tập trung vào giảm viêm, loại bỏ nhiễm trùng và cải thiện thoát dịch từ các xoang:
– Thuốc kháng sinh được chỉ định khi viêm xoang do vi khuẩn, thường được dùng trong 7-14 ngày. Việc lựa chọn kháng sinh phù hợp dựa trên các yếu tố như loại vi khuẩn gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của bệnh và tiền sử dị ứng thuốc của người bệnh.
– Thuốc giảm đau được kê cho người bệnh với liều lượng và hướng dẫn dùng riêng như paracetamol hoặc ibuprofen giúp làm dịu cơn đau và giảm viêm.
– Thuốc xịt mũi corticosteroid giúp giảm sưng, viêm niêm mạc mũi và cải thiện thoát dịch xoang. Các thuốc này thường an toàn khi sử dụng đúng cách và có thể dùng kéo dài.
– Thuốc kháng histamine hữu ích trong trường hợp viêm xoang do dị ứng, giúp giảm các triệu chứng như nghẹt mũi, ngứa và chảy nước mũi.

4.2. Các biện pháp điều trị tại nhà

Người bệnh có thể áp dụng nhiều biện pháp tại nhà để giảm nhức đầu viêm xoang và tăng hiệu quả điều trị:
– Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch dịch nhầy, kích thích niêm mạc và giảm viêm. Có thể sử dụng bình rửa mũi chuyên dụng hoặc dung dịch xịt mũi có bán tại các nhà thuốc.
– Chườm ấm vùng mặt và mũi giúp giảm đau và tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi niêm mạc.
– Tăng cường độ ẩm trong không khí bằng máy tạo ẩm giúp giữ niêm mạc mũi luôn ẩm, dễ dàng loại bỏ dịch nhầy và giảm kích ứng.
– Uống nhiều nước giúp làm loãng dịch nhầy, dễ dàng thoát ra khỏi xoang và đẩy nhanh quá trình hồi phục.

4.3. Phương pháp phẫu thuật

Khi các phương pháp điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc bệnh tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể cân nhắc các biện pháp can thiệp ngoại khoa:
– Phẫu thuật nội soi xoang là phương pháp hiện đại, ít xâm lấn, giúp mở rộng lỗ thông xoang, loại bỏ polyp và mô viêm, tạo điều kiện cho xoang thoát dịch tốt hơn và giảm tình trạng viêm nhiễm tái phát.
– Chỉnh hình vách ngăn mũi được chỉ định khi vách ngăn bị lệch, cản trở dòng không khí và thoát dịch xoang, góp phần gây viêm xoang tái phát.
– Cắt polyp mũi xoang được thực hiện khi có polyp cản trở lỗ thông xoang hoặc đường thở, gây tắc nghẽn và viêm nhiễm tái diễn.

Phẫu thuật nội soi mũi xoang được các bác sĩ TCI thực hiện

Nhìn chung, nhức đầu viêm xoang là tình trạng dễ bắt gặp nhưng không nên xem nhẹ. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh giúp người bệnh có biện pháp điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, áp xe não hoặc tổn thương thị giác. Điều trị thành công đòi hỏi sự kết hợp giữa thuốc men theo chỉ định của bác sĩ và các biện pháp chăm sóc tại nhà. Do đó, khi nghi ngờ viêm xoang, cần sớm thăm khám để được tư vấn điều trị phù hợp, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng mà viêm xoang có thể gây ra.