Trật khớp gối là một chấn thương nghiêm trọng, thường xảy ra do tai nạn, chấn thương thể thao hoặc cử động sai tư thế. Khi bị trật khớp gối, các xương ở vùng gối bị lệch khỏi vị trí ban đầu, làm mất sự ổn định của khớp và gây ra nhiều đau đớn, khó khăn trong cử động. Hiểu rõ dấu hiệu nhận diện và cách xử trí kịp thời là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu tổn thương và đẩy nhanh quá trình hồi phục.
Menu xem nhanh:
1. Trật khớp gối là gì?
Trật khớp gối xảy ra khi các xương bao gồm xương đùi, xương chày và xương mác bị đẩy lệch khỏi vị trí ban đầu tại khớp gối. Tình trạng này làm mất khả năng giữ vững của khớp gối, dẫn đến đau đớn và hạn chế vận động. Trật khớp gối thường đi kèm với tổn thương dây chằng, sụn hoặc gân, khiến khớp gối không thể hoạt động bình thường. Nếu không được xử lý đúng cách, trật khớp gối có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như thoái hóa khớp, viêm khớp, và trong một số trường hợp, cần phải can thiệp phẫu thuật.
2. Nguyên nhân gây trật khớp gối
Bị trật khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
Chấn thương thể thao: Các môn thể thao có tính va chạm cao như bóng đá, bóng rổ, hoặc chạy bộ thường tiềm ẩn nguy cơ trật khớp gối do các cử động đột ngột, va đập mạnh hoặc sự căng thẳng quá mức lên khớp gối.
Tai nạn giao thông: Những vụ tai nạn xe hơi hoặc xe máy với lực tác động mạnh lên vùng chân có thể khiến khớp gối bị lệch khỏi vị trí tự nhiên.
Ngã mạnh: Ngã từ độ cao hoặc trong các hoạt động hàng ngày như chạy, leo cầu thang cũng có thể gây ra chấn thương này.bị trật khớp gối
Chuyển động sai tư thế: Các động tác sai tư thế khi tập luyện hoặc trong sinh hoạt cũng làm tăng nguy cơ bị trật khớp gối.bị trật khớp gối
Chấn thương thể thao, tai nạn nghề nghiệp, ngã mạnh, tai nạn giao thông, chuyển động đột ngột sai tư thế là những nguyên nhân gây trật khớp gối thường gặp.
3. Dấu hiệu nhận biết khi bị trật khớp gối
Nhận diện các triệu chứng bị trật khớp gối là bước đầu tiên quan trọng để có thể xử lý kịp thời và hiệu quả. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến của tình trạng này:
Đau nhức dữ dội: Cơn đau xuất hiện ngay sau chấn thương và thường rất dữ dội. Cơn đau có thể gia tăng khi cố gắng cử động hoặc đè nén lên khớp gối.
Biến dạng khớp gối: Khớp gối có thể trông lệch khỏi vị trí bình thường. Ở một số trường hợp, xương gối có thể nhô ra rõ ràng dưới da.
Sưng và bầm tím: Khu vực xung quanh khớp gối sẽ bị sưng tấy và thường xuất hiện các vết bầm tím do tổn thương mạch máu.
Khó khăn khi vận động: Người bệnh có thể không thể đứng vững hoặc đi lại do khớp gối không còn ổn định và rất đau khi cử động.
Tê và yếu ở chân: Do tổn thương các dây thần kinh xung quanh, người bị trật khớp gối có thể cảm thấy tê hoặc yếu ở vùng chân dưới khớp gối.
Nếu phát hiện các dấu hiệu trên, người bệnh cần nhanh chóng có các biện pháp xử lý ban đầu và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời
Trật khớp gối gây biến dạng khớp gối.
4. Cách xử trí nhanh khi bị trật khớp gối
Khi bị trật khớp gối, việc xử trí nhanh chóng và đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa các tổn thương lâu dài và đẩy nhanh quá trình hồi phục. Dưới đây là các bước cơ bản để xử trí khi gặp phải tình trạng này:
4.1. Dừng ngay mọi hoạt động khi bị trật khớp gối
Ngay khi có dấu hiệu bị trật khớp gối, hãy dừng ngay tất cả các hoạt động để tránh làm tổn thương thêm vùng khớp gối. Cố gắng giữ yên vị trí khớp, không cố di chuyển hoặc nắn chỉnh khớp khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ.
4.2. Chườm lạnh
Sử dụng túi đá hoặc khăn lạnh để chườm lên vùng bị thương trong khoảng 15-20 phút mỗi lần. Việc chườm lạnh giúp giảm sưng, giảm đau và hạn chế tổn thương mô mềm. Tuy nhiên, tránh chườm đá trực tiếp lên da để không gây bỏng lạnh, hãy bọc đá trong khăn vải trước khi chườm.
4.3. Cố định khớp
Dùng nẹp hoặc băng cố định tạm thời khớp gối để giữ cho khớp ổn định, tránh di chuyển. Việc cố định khớp sẽ ngăn không cho khớp bị lệch thêm, đồng thời giúp giảm cơn đau.
4.4. Nâng cao chân
Nâng cao chân bị thương lên cao hơn tim để giúp giảm sưng và cải thiện tuần hoàn máu. Điều này đặc biệt hữu ích trong những giờ đầu tiên sau chấn thương.
4.5. Sử dụng thuốc giảm đau
Nếu cơn đau quá mạnh, bạn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol để kiểm soát cơn đau. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nên tuân theo hướng dẫn của dược sĩ và không nên lạm dụng.
4.6. Đến gặp bác sĩ
Sau khi thực hiện các biện pháp sơ cứu ban đầu, việc tiếp tục điều trị tại cơ sở y tế là cực kỳ quan trọng. Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc MRI để xác định mức độ tổn thương. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp, bao gồm nắn khớp, bó bột hoặc phẫu thuật nếu cần thiết.
5. Các phương pháp điều trị khi bị trật khớp gối
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, bác sĩ sẽ đề xuất các phương pháp điều trị khác nhau. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
5.1. Nắn chỉnh khi bị trật khớp gối
Nắn khớp là biện pháp đầu tiên bác sĩ sẽ thực hiện để đưa khớp gối trở lại vị trí ban đầu. Quá trình này thường cần gây tê hoặc sử dụng thuốc giảm đau để giảm bớt sự khó chịu cho người bệnh.
5.2. Bó bột hoặc nẹp cố định
Sau khi khớp đã được nắn lại đúng vị trí, bác sĩ sẽ sử dụng nẹp hoặc bó bột để cố định khớp trong vài tuần, giúp quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ. Việc cố định khớp sẽ bảo vệ khớp khỏi những tổn thương thêm và đảm bảo khớp được ổn định trong quá trình lành.
Khi khớp gối bị trật cần nắn chỉnh lại và cố định lại bằng nẹp/bó bột.
5.3. Phẫu thuật
Trong trường hợp trật khớp nặng hoặc có tổn thương nghiêm trọng đến dây chằng, gân hoặc sụn khớp, phẫu thuật có thể là giải pháp duy nhất. Sau phẫu thuật, người bệnh cần tuân thủ các hướng dẫn vật lý trị liệu để khôi phục chức năng của khớp gối.
6. Phòng ngừa trật khớp gối
Mặc dù không thể tránh hoàn toàn nguy cơ bị trật khớp gối, nhưng bạn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả để giảm nguy cơ chấn thương:
Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập tăng cường cơ bắp và khớp gối sẽ giúp cải thiện độ bền của các khớp, giảm nguy cơ trật khớp.
Sử dụng thiết bị bảo hộ khi tham gia thể thao: Các môn thể thao đối kháng hoặc có nguy cơ cao như bóng đá, bóng rổ đòi hỏi bạn phải mang nẹp gối hoặc các dụng cụ bảo vệ khác để hạn chế chấn thương.
Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Trước khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc vận động mạnh, bạn cần khởi động kỹ để làm nóng cơ thể, tránh căng cơ và trật khớp.
Bị trật khớp gối là một chấn thương nghiêm trọng, nhưng nếu được nhận diện và xử trí kịp thời, người bệnh có thể hồi phục nhanh chóng và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Việc nắm vững các bước sơ cứu ban đầu, đến khám bác sĩ ngay khi cần thiết, và tuân thủ đúng phác đồ điều trị sẽ giúp khớp gối trở lại hoạt động bình thường. Ngoài ra, phòng ngừa cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế nguy cơ trật khớp gối.
