Cách lấy xương cá khi bị hóc liệu có thể được thực hiện ngay tại chỗ, không cần đến các bác sĩ Tai Mũi Họng? Hãy thử xem cách gắp xương cá như thế nào để sẵn sàng ứng phó trước tình huống hóc rất dễ bắt gặp hằng ngày trong cuộc sống của chúng ta,
Menu xem nhanh:
1. Hóc xương cá và những hệ lụy cần đề phòng
Hóc xương cá là tình trạng hóc dị vật/xương phổ biến, do xương cá đâm vào vùng họng hoặc khu vực đường thở gây hiện tượng khó chịu, nuốt vướng cho người bệnh. Tình trạng hóc xương cá dễ nhận biết với các biểu hiện như: nuốt khó, nuốt đau, nuốt vướng, cảm giác muốn nôn, chảy máu vùng họng miệng khi xương cá đâm vào niêm mạc. Ngoài ra, xương cá cũng có thể là nguyên nhân gây tình trạng khó thở, thậm chí là tắc thở nhiều nguy hiểm.
Xương cá có thể gây nhiều hệ lụy cho người bị hóc
Như vậy, hóc xương cá có thể gây nên tình huống nguy hiểm đến chính mạng sống của người bệnh với nguy cơ gây tắc thở, bí thở. Tình huống nảy có thể do nhiều vấn đề hình thành: do xương cá đâm vào khu vực đường thở, xương cá gây phù nề, viêm nhiễm khiến cho đường thở có hiện tượng áp xe gây chèn ép đường thở và làm khó thở.
Ngoài ra, trong tình huống thông thường, hóc xương cá có thể gây những tổn thương và viêm nhiễm tại vị trí hóc. Đây cũng là điều kiện lý tưởng hình thành các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản, viêm thanh quản,…
Chính vì thế, nên sớm chữa hóc xương cá, tránh để những biến chứng của tình trạng này hình thành và ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta.
2. Hướng dẫn cách lấy xương cá khi bị hóc
2.1. Lấy xương cá đơn giản, nhanh chóng
Lấy hóc xương cá mắc hóc khá đơn giản. Để lấy xương cá cho người bị hóc, hãy soi vùng họng của bệnh nhân. Tại đây, nếu trực quan bạn có thể nhìn thấy xương cá đang treo mắc hóc của bệnh nhân, hãy sử dụng kẹp y tế để gắp xương cá ra. Lưu ý tránh những va chạm để xương cá không làm tổn thương các vị trí khác trong quá trình được gắp và di chuyển. Với trẻ em, phương pháp này cần được cân nhắc bởi trẻ hiếu động và không ngồi im một chỗ để có thể thuận lợi thực hiện gắp xương cá. Tốt nhất, nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và lấy xương cá đúng cách.
Lấy xương cá đơn giản sau khi kiểm tra tình trạng hóc
2.2. Nội soi gắp xương cá
Trong trường hợp không thể thấy xương cá trực tiếp từ ngoài miệng, người bệnh nên đến các bác sĩ tai mũi họng để được hỗ trợ. Khi này, các bác sĩ sẽ CT Scan hoặc chụp X-quang để xác định được đúng vị trí và kích thước của xương cá đang mắc hóc. Sau đó, việc gắp xương cá được thực hiện kết hợp phương pháp nội soi và kìm phù hợp để gắp xương cá.
Trong trường hợp đặc biệt, việc nội soi có thể không đáp ứng được kỳ vọng phẫu thuật, việc phẫu thuật mở đường để gắp xương cá có thể được cân nhắc. Thông thường, những trường hợp này được áp dụng khi xương cá gây hoại tử, cần đường dẫn loại bỏ tế bào chết cũng như để đảm bảo sức khỏe chung cho người bệnh.
2.3. Dùng thủ thuật sơ cứu để đẩy xương cá bị hóc ra khỏi hầu họng
Một vài phương pháp sơ cứu đẩy dị vật hiện nay đang được áp dụng khá rộng rãi trong các cấp cứu tai mũi họng.
2.3.1. Đẩy xương cá bị hóc cho trẻ dưới 2 tuổi
Với trẻ em dưới 2 tuổi, có thể áp dụng hình thức vỗ lưng ấn ngực để đẩy xương cá ra khỏi hầu họng. Việc thực hiện thủ thuật này khá đơn giản bằng cách: để trẻ nằm úp trên cánh tay của người thực hiện thủ thuật với chân trẻ dọc cánh tay và phần đầu, phần cổ của trẻ trên bàn tay, đặt trẻ ở tư thế dốc đầu tầm 30 độ. Sau đó, dùng gót tay vỗ vào lưng trẻ với lực đủ mạnh (chú ý lực đủ). Vị trí vỗ lưng là khu vực giữa của 2 xương bả vai của trẻ. Thực hiện vỗ lưng trẻ 5 lần liên tiếp, dứt khoát, đồng thời, xem phản ứng của trẻ và kiểm tra xương hóc đã bị đẩy lên trên miệng trẻ hoặc ra khỏi miệng trẻ chưa.
Nếu xương cá chưa ra, người thực hiện thủ thuật hãy dùng tay còn lại đỡ trẻ nằm ngửa dọc cánh tay của mình với tư thế dốc nghiêng tầm 45 độ, đầu ở điểm cao. Khi đó, hãy dùng ngón trỏ và ngón giữa của tay còn lại, thực hiện ấn ngực ở vị trí dưới xương ức của trẻ. Lực ấn ngực trẻ đủ mạnh và theo hướng lên trên để đẩy dị vật ra ngoài. Thực hiện thao tác này tầm 5 lần.
2.3.2. Đẩy xương cá bị hóc cho trẻ trên 2 tuổi
Với trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn, có thể áp dụng nghiệm pháp Heimlich để đẩy xương cá bị hóc ra khỏi hầu họng và tránh những biến chứng mà xương cá có thể gây ra. Phương pháp này dựa trên nguyên lý về việc áp dụng lực đẩy lên vùng thượng vị nhằm đẩy dị vật ra khỏi khu vực đường thở. Ở dạng cơ bản, có thể thực hiện bằng cách đứng sau lưng người bị hóc xương cá, vòng tay ôm bụng với tay nắm chặt được đặt ở vị trí thượng vị, sau đó tác dụng lực ấn từ nắm tay lên vị trí này theo hướng sâu vào trong và hướng lên trên. Thực hiện động tác dứt khoát, liên tục khoảng 10 lần.
Cũng cần chú ý rằng, các thủ thuật chữa hóc xương cá trên đây thường được áp dụng tại các cơ sở y tế, với người thực hiện là các chuyên viên đã được đào tạo và thành thạo kỹ năng. Do đó, thông thường, người hỗ trợ thực hiện thao tác này với trẻ nhỏ và người khác thường là trong trường hợp sơ cứu hóc dị vật đường thở ở bệnh nhân trong quá trình chờ cấp cứu, nhằm đẩy vị vật ra khỏi vị trí làm nghẹt đường thở và duy trì tình trạng thở cho người bệnh. Vì vậy, nếu trong trường hợp người bệnh còn có thể thở bình thường khi hóc xương cá, nên được đưa đến các bệnh viện Tai Mũi Họng để được thăm khám và kiểm tra, lấy xương cá gây hóc.
3. Những lưu ý quan trọng khi lấy xương cá gây hóc
Khi bị hóc xương cá, điều cần thiết là xác định được vị trí của xương để lấy ra phù hợp. Do đó, cần tránh việc dùng tay móc họng để lấy xương. Điều này có thể khiến xương bị đâm vào sâu trong họng và không thể lấy ra dễ dàng. Thêm nữa, một số thói quen khi chữa hóc rất sai lầm, đó là: vuốt ngực khi bị hóc, đấm lưng khi bị hóc, uống chanh, ăn nhiều hơn khi bị hóc,… Những điều này cần phải loại bỏ để tránh những tổn thương do xương gây ra cho người bệnh.
Lưu ý tránh những sai lầm khi lấy xương cá để an toàn cho người bệnh
Cách lấy xương cá khi bị hóc có thể nhanh chóng, nhưng cũng có thể là các kỹ thuật cần được thực hiện tại các cơ sở y khoa Tai Mũi Họng với vật tư, thiết bị đầy đủ. Trong khi đó, hóc xương để lâu càng gây khó chịu và nhiều biến chứng. Do đó, cần ưu tiên chữa hóc và đến sớm các cơ sở y khoa để được hỗ trợ trong trường hợp không tự giải quyết được tình trạng hóc xương cá.
