Chỉ số GGT là gì và khi nào nên lo lắng nếu tăng cao?

“Dạo gần đây tôi thấy mệt mỏi, chán ăn, thỉnh thoảng còn cảm giác nặng tức ở vùng dưới sườn phải. Đi khám, bác sĩ yêu cầu xét nghiệm men gan và báo chỉ số GGT của tôi cao hơn bình thường. Tôi rất lo — liệu đây có phải dấu hiệu của bệnh gan nghiêm trọng không?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn — đặc biệt khi các xét nghiệm cho thấy bất thường mà bạn chưa rõ nguyên nhân. Chỉ số GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) là một men gan rất nhạy, thường được dùng để đánh giá tình trạng gan và đường mật. Khi GGT tăng, đó có thể là “tiếng chuông cảnh báo” từ cơ thể bạn, nhưng không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với bệnh nặng. Hãy cùng tôi tìm hiểu kỹ hơn.

Chỉ số GGT phản ánh điều gì trong cơ thể?

GGT là một enzym có mặt chủ yếu ở gan, nhưng cũng hiện diện ở thận, tụy và một số mô khác. Trong lâm sàng, GGT đặc biệt hữu ích vì:

– Rất nhạy với tổn thương gan, nhất là khi liên quan đến rối loạn đường mật (như sỏi mật, viêm đường mật, ứ mật).
– Tăng sớm và rõ rệt khi gan bị ảnh hưởng bởi rượu bia, thuốc, hoặc các chất độc hại.
– Ít tăng trong các bệnh cơ xương — điều này giúp phân biệt tổn thương gan thật sự với các nguyên nhân tăng men gan giả (như vận động mạnh).

Nói cách khác, GGT giống như “cảm biến” giúp bác sĩ xác định xem gan bạn có đang “gặp sự cố” hay không — và nếu có, thì nguyên nhân có thể đến từ đâu.

Những nguyên nhân phổ biến khiến GGT tăng

– Lạm dụng rượu bia: Đây là nguyên nhân hàng đầu. GGT thường tăng trước khi các men gan khác (như ALT, AST) thay đổi.
– Bệnh lý đường mật: Sỏi mật, viêm đường mật, hẹp ống mật, hoặc u chèn ép đường mật đều làm GGT tăng rõ rệt.
– Viêm gan mạn tính: Do virus (B, C), gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), hoặc gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD).
– Dùng thuốc hoặc độc chất: Một số thuốc (như thuốc chống co giật, kháng sinh, statin) có thể gây tăng GGT do ảnh hưởng đến gan.
– Ung thư gan hoặc di căn gan: Trong một số trường hợp, GGT tăng rất cao (>1.000–5.000 UI/L) có thể gợi ý tổn thương ác tính.

Lưu ý: GGT cũng có thể tăng nhẹ ở người béo phì, tiểu đường hoặc người lớn tuổi — nhưng thường không vượt quá 2 lần giới hạn trên của bình thường.

Khi nào bạn nên đi khám nếu GGT cao?

Bạn nên chủ động gặp bác sĩ chuyên khoa gan mật nếu:

– GGT tăng trên 2 lần mức bình thường và kéo dài hơn 2 tuần.
– Kèm theo triệu chứng lâm sàng: vàng da, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu, ngứa da, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Có tiền sử uống rượu thường xuyên hoặc dùng thuốc dài ngày.
– GGT tăng kết hợp với ALP (alkaline phosphatase) — đây là dấu hiệu mạnh cho thấy vấn đề ở đường mật.

Trong phòng khám, tôi thường yêu cầu thêm siêu âm bụng, xét nghiệm viêm gan virus, và đôi khi là MRI hoặc CT nếu nghi ngờ tổn thương sâu hơn.

Làm sao để kiểm soát và phòng ngừa GGT tăng cao?

– Hạn chế hoặc ngưng rượu bia hoàn toàn — đây là bước quan trọng nhất nếu bạn uống thường xuyên.
– Kiểm soát cân nặng: Giảm mỡ gan giúp men gan, bao gồm GGT, trở về mức an toàn.
– Dùng thuốc theo chỉ định: Tránh tự ý dùng thuốc bổ gan, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc.
– Tập thể dục đều đặn: Vận động giúp cải thiện chuyển hóa và giảm tích tụ mỡ ở gan.
– Theo dõi định kỳ: Nếu bạn có yếu tố nguy cơ (rượu, béo phì, viêm gan), nên xét nghiệm men gan 6–12 tháng/lần.

Chỉ số GGT tăng không đồng nghĩa với “bệnh gan giai đoạn cuối”, nhưng nó là tín hiệu đáng tin cậy để bạn bắt đầu quan tâm đến sức khỏe gan. Trong nhiều trường hợp, việc thay đổi lối sống — như ngưng rượu, giảm cân, ăn uống lành mạnh — có thể giúp GGT trở về bình thường chỉ sau vài tuần đến vài tháng. Tuy nhiên, nếu GGT tăng cao kéo dài hoặc kèm triệu chứng, đừng chần chừ — hãy đi khám để tìm nguyên nhân gốc rễ và can thiệp kịp thời. Gan là cơ quan “im lặng”, và GGT chính là một trong những tiếng nói đầu tiên của nó.