8 Bệnh cơ xương khớp thường gặp và cách phòng tránh hiệu quả

Chào bạn,
Các vấn đề về cơ xương khớp không chỉ xảy ra ở người lớn tuổi mà ngày càng trẻ hóa do lối sống ít vận động, ngồi làm việc sai tư thế hoặc lao động nặng. Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ 8 bệnh cơ xương khớp thường gặp nhất và cách phòng tránh hiệu quả dựa trên kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi.

1. Nguyên nhân và đặc điểm của 8 bệnh cơ xương khớp thường gặp

– Thoái hóa khớp: Do tổn thương sụn và xương dưới sụn, thường ảnh hưởng khớp gối, cột sống cổ/lưng, bàn tay. Gặp nhiều ở người trên 50 tuổi, người béo phì hoặc từng chấn thương khớp.
– Thoát vị đĩa đệm: Nhân nhầy đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh, gây đau lan từ lưng xuống chân (hoặc cổ xuống tay). Thường do ngồi lâu, bê vác nặng hoặc lão hóa.
– Đau thần kinh tọa: Cơn đau chạy dọc từ mông xuống chân, chủ yếu do thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa cột sống thắt lưng.
– Viêm khớp dạng thấp: Bệnh tự miễn gây viêm đối xứng ở các khớp nhỏ (bàn tay, cổ tay), kèm cứng khớp buổi sáng >30 phút và có thể ảnh hưởng tim, phổi.
– Gout: Tăng axit uric dẫn đến lắng đọng tinh thể urat ở khớp, gây sưng đỏ, đau dữ dội – thường khởi phát ở ngón chân cái.
– Viêm điểm bám gân: Viêm tại nơi gân bám vào xương, thường do vận động lặp lại (ví dụ: viêm gót chân, viêm khuỷu tay tennis).
– Loãng xương: Giảm mật độ xương âm thầm, dễ gãy xương dù chỉ té nhẹ – đặc biệt nguy hiểm ở phụ nữ sau mãn kinh.
– Chấn thương cơ xương khớp: Bao gồm bong gân, rách dây chằng, gãy xương do tai nạn, thể thao hoặc sinh hoạt – có thể để lại di chứng nếu xử trí không đúng.

2. Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

– Đau khớp kéo dài hơn 2 tuần, không giảm khi nghỉ ngơi.
– Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 30 phút.
– Sưng, nóng, đỏ tại khớp kèm sốt nhẹ (gợi ý viêm hoặc gout cấp).
– Tê bì, yếu cơ, mất kiểm soát tiểu tiện – dấu hiệu chèn ép tủy sống.
– Biến dạng khớp hoặc giảm chiều cao đột ngột (có thể do gãy đốt sống do loãng xương).

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân trì hoãn đi khám vì nghĩ “đau xương khớp là chuyện thường”. Đến khi chụp MRI mới phát hiện thoát vị đĩa đệm chèn ép tủy hoặc gout đã ăn mòn sụn khớp – lúc đó việc điều trị trở nên phức tạp và tốn kém hơn rất nhiều.

3. Cách phòng tránh và bảo vệ hệ cơ xương khớp

– Duy trì cân nặng hợp lý: Mỗi kg thừa làm tăng áp lực lên khớp gối gấp 3–4 lần khi đi bộ.
– Vận động đều đặn: 30 phút/ngày với các bài như đi bộ, bơi lội, yoga giúp tăng cường cơ bao quanh khớp, giảm nguy cơ thoái hóa.
– Chế độ dinh dưỡng giàu canxi & vitamin D: Sữa, cá nhỏ ăn cả xương, rau lá xanh đậm, đậu nành… hỗ trợ sức khỏe xương.
– Tránh tư thế xấu: Không ngồi gù, không bê vác nặng bằng lưng – hãy dùng lực từ chân và giữ lưng thẳng.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài: Có thể che lấp triệu chứng, làm bệnh tiến triển âm thầm.

4. Khi nào cần can thiệp y tế chuyên sâu?

Nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ viêm khớp tự miễn (sưng đối xứng, sốt, mệt mỏi kéo dài), đau lan kèm tê bì, hoặc gãy xương sau chấn thương nhẹ – hãy đến chuyên khoa cơ xương khớp để được đánh giá bằng X-quang, MRI hoặc xét nghiệm máu (axit uric, RF, anti-CCP…).

Điều trị sớm giúp kiểm soát bệnh, tránh biến dạng khớp, mất chức năng vận động hoặc tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

Các bệnh cơ xương khớp tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu bạn chủ động chăm sóc từ sớm. Đừng đợi đến khi “không đi nổi” mới đi khám. Một lối sống lành mạnh, kết hợp theo dõi sức khỏe định kỳ, chính là “liều thuốc” tốt nhất để giữ cho hệ xương khớp vững chắc theo năm tháng.

Hãy nhớ: Đau nhức không phải là “bình thường” – đó là tiếng nói của cơ thể đang kêu cứu. Lắng nghe nó, bạn sẽ tránh được những hậu quả đáng tiếc.