Tuổi tác càng cao, hệ miễn dịch càng yếu, khiến người lớn tuổi dễ mắc các bệnh truyền nhiễm và biến chứng nguy hiểm. Tiêm vắc-xin đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe người lớn tuổi, giúp phòng ngừa nhiều bệnh nguy hiểm và nâng cao chất lượng cuộc sống. Bài viết này cung cấp thông tin về 3 vắc-xin cho người lớn tuổi, đọc ngay bạn nhé!
Menu xem nhanh:
1. Tầm quan trọng của vắc-xin đối với người lớn tuổi
Bước vào giai đoạn xế chiều của cuộc đời, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý; trong đó có sự suy giảm của hệ miễn dịch. Điều này khiến người lớn tuổi trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các tác nhân gây bệnh. Vắc-xin giúp kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh cụ thể, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu không may mắc phải.
Vắc-xin giúp kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh cụ thể.
2. Tổng hợp 3 vắc-xin cho người lớn tuổi
2.1. Vắc-xin cúm là một trong những vắc-xin cho người lớn tuổi quan trọng
Vắc-xin cúm được thiết kế để bảo vệ cơ thể khỏi các chủng virus cúm phổ biến nhất mỗi mùa. Các nhà khoa học thường cập nhật công thức vắc-xin hàng năm dựa trên dự đoán về những chủng virus cúm có khả năng lưu hành. Vắc-xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch tạo ra kháng thể đặc hiệu chống lại virus cúm.
Người lớn tuổi nên tiêm vắc-xin cúm vào đầu mùa thu, trước khi mùa cúm bắt đầu. Vắc-xin được tiêm bắp, phổ biến ở cánh tay. Hiệu quả bảo vệ đạt đỉnh sau 2 tuần và kéo dài trong khoảng 6-8 tháng. Nghiên cứu cho thấy vắc-xin cúm giúp giảm 40-60% nguy cơ mắc cúm ở người lớn tuổi. Ngay cả khi không ngăn được bệnh hoàn toàn, những người đã tiêm vắc-xin cũng có triệu chứng nhẹ hơn và ít biến chứng hơn.
Vắc-xin đặc biệt quan trọng đối với người mắc các bệnh mãn tính như đái tháo đường, bệnh tim mạch hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
2.2. Vắc-xin viêm phổi do phế cầu khuẩn
Prevenar 13 và Pneumovax 23 là hai loại vắc-xin bổ trợ cho nhau trong phòng ngừa bệnh do phế cầu khuẩn. Prevenar 13 bảo vệ người tiêm trước 13 chủng phế cầu nguy hiểm nhất, trong khi Pneumovax 23 mở rộng phạm vi bảo vệ lên 23 chủng. Cơ chế tác động của hai loại này khác nhau: Prevenar 13 tạo ra đáp ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững hơn, trong khi Pneumovax 23 cung cấp phổ bảo vệ rộng hơn.
Quy trình tiêm chuẩn thường bắt đầu với Prevenar 13, sau đó ít nhất 12 tháng mới tiêm Pneumovax 23. Điều này giúp tối đa hóa hiệu quả bảo vệ của cả hai loại vắc-xin. Trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể điều chỉnh khoảng cách giữa hai lần tiêm tùy theo tình trạng sức khỏe của người tiêm.
Các phản ứng thường gặp sau khi tiêm 2 loại vắc-xin này bao gồm đau, sưng tại chỗ tiêm và sốt nhẹ. Các phản ứng này thường tự khỏi trong 48-72 giờ. Người lớn tuổi nên được theo dõi chặt chẽ trong 30 phút đầu sau tiêm để phát hiện các phản ứng bất thường.
Các phản ứng thường gặp sau khi tiêm 2 loại vắc-xin này bao gồm đau, sưng tại chỗ tiêm và sốt nhẹ.
2.3. Một trong những vắc-xin cho người lớn tuổi quan trọng là vắc-xin zona thần kinh
Zona thần kinh xuất hiện khi virus Varicella zoster tái hoạt động từ trạng thái ngủ trong hệ thần kinh. Vắc-xin zona thần kinh kích thích hệ miễn dịch tạo ra phản ứng đặc hiệu chống lại virus này, ngăn ngừa virus tái hoạt động hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu virus tái hoạt động.
Vắc-xin zona thần kinh phổ biến nhất đang lưu hành trên thị trường có thể kể đến Shingrix và Zostavax. Vắc-xin Shingrix, loại mới hơn, cho thấy hiệu quả vượt trội so với Zostavax. Shingrix có hiệu quả phòng bệnh trên 90%, trong khi Zostavax đạt khoảng 51%. Tuy nhiên, Shingrix thường gây phản ứng tại chỗ và toàn thân nhiều hơn.
Vắc-xin zona thần kinh được khuyến cáo cho người từ 50 tuổi trở lên, đặc biệt những người có tiền sử mắc thủy đậu hoặc có nguy cơ cao như người suy giảm miễn dịch nhẹ. Người lớn tuổi nên tiêm vắc-xin ngay cả khi đã từng bị zona thần kinh, vì bệnh có thể tái phát nhiều lần.
Sau khi tiêm vắc-xin zona thần kinh, người cao tuổi cần được theo dõi các phản ứng có thể xuất hiện như đau, sưng tại chỗ tiêm, mệt mỏi, đau đầu hoặc sốt nhẹ. Những triệu chứng này thường kéo dài 2-3 ngày và có thể được kiểm soát bằng thuốc hạ sốt, giảm đau thông thường theo chỉ định của bác sĩ.
Ba loại vắc-xin: Vắc-xin cúm, vắc-xin viêm phổi do phế cầu khuẩn, vắc-xin zona thần kinh, tạo thành một hệ thống phòng vệ toàn diện, bảo vệ người lớn tuổi khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất đối với họ. Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch, kết hợp với theo dõi sát sao sau khi tiêm, sẽ giúp người lớn tuổi duy trì sức khỏe tốt và nâng cao chất lượng cuộc sống.
3. Các yếu tố người lớn tuổi cần lưu ý khi tiêm vắc-xin
3.1. Tình trạng sức khỏe, bệnh nền và thuốc đang sử dụng
Trước khi tiêm vắc-xin, người lớn tuổi cần được bác sĩ đánh giá kỹ về tình trạng sức khỏe, các bệnh nền và thuốc đang sử dụng. Một số bệnh lý có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc-xin hoặc làm tăng nguy cơ phản ứng phụ.
Người lớn tuổi cần được bác sĩ đánh giá kỹ về tình trạng sức khỏe, các bệnh nền và thuốc đang sử dụng.
3.2. Lịch tiêm phòng phù hợp
Việc sắp xếp lịch tiêm phòng hợp lý giúp đảm bảo hiệu quả bảo vệ tối ưu. Một số vắc-xin cần tiêm nhắc lại định kỳ, trong khi các loại khác chỉ cần tiêm một lần. Bác sĩ sẽ tư vấn lịch tiêm phòng phù hợp dựa trên tình trạng cụ thể của từng người.
3.3. Phản ứng sau khi tiêm: Theo dõi và xử trí
Mặc dù vắc-xin thường an toàn, người lớn tuổi vẫn cần được theo dõi chặt chẽ sau khi tiêm để phát hiện và xử trí kịp thời các phản ứng có thể xảy ra. Các phản ứng thường gặp như đau tại chỗ tiêm, sốt nhẹ thường tự khỏi sau vài ngày.
Phía trên là thông tin 3 vắc-xin cho người lớn tuổi. Tiêm vắc-xin là biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho người lớn tuổi. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người lớn tuổi cần được tư vấn kỹ lưỡng về các loại vắc-xin cần thiết, thời điểm tiêm phòng phù hợp và cách theo dõi sau khi tiêm. Sự phối hợp chặt chẽ giữa người lớn tuổi, gia đình và nhân viên y tế là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả của công tác tiêm chủng.
