Bệnh trĩ là một trong những căn bệnh hậu môn trực tràng phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Trong đó, trĩ nội và trĩ ngoại là hai thể bệnh thường gặp và dễ gây nhầm lẫn nếu không được hiểu rõ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu sự khác nhau giữa trĩ nội và trĩ ngoại, từ đó nhận biết sớm và có hướng điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
Menu xem nhanh:
1. Trĩ là gì, phân loại bệnh trĩ
Bệnh trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị phình giãn quá mức, tạo thành các búi trĩ. Dựa trên vị trí xuất hiện, bệnh trĩ được chia thành ba loại chính gồm: trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp. Trong đó, trĩ nội hình thành phía trên đường lược, bên trong ống hậu môn, còn trĩ ngoại xuất hiện ở dưới đường lược, nằm ngoài rìa hậu môn. Trĩ hỗn hợp là sự kết hợp của cả trĩ nội và trĩ ngoại, bởi vậy thường mang đặc điểm của cả hai loại trĩ này.
Mỗi loại trĩ có biểu hiện lâm sàng và mức độ ảnh hưởng khác nhau, vì vậy việc phân biệt rõ ràng có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả.
Bệnh trĩ là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị phình giãn quá mức, tạo thành các búi trĩ
2. Sự khác nhau giữa trĩ nội và trĩ ngoại biểu hiện thế nào?
2.1. Sự khác nhau giữa trĩ nội và trĩ ngoại: Vị trí hình thành búi trĩ
Một trong những điểm phân biệt rõ ràng nhất giữa trĩ nội và trĩ ngoại nằm ở vị trí hình thành búi trĩ. Trĩ nội phát triển ở bên trong ống hậu môn, phía trên đường lược – một mốc giải phẫu quan trọng phân chia vùng cảm giác đau. Ngược lại, trĩ ngoại nằm ở phía dưới đường lược, sát rìa hậu môn và nằm trong vùng có cảm giác đau rõ ràng.
2.2. Cảm giác đau và triệu chứng đi kèm
Do đặc điểm giải phẫu, trĩ nội thường không gây đau trong giai đoạn đầu vì khu vực trên đường lược không có dây thần kinh cảm giác. Bệnh nhân thường chỉ phát hiện qua dấu hiệu chảy máu khi đi đại tiện hoặc thấy dịch nhầy, cảm giác ẩm ướt vùng hậu môn. Khi búi trĩ phát triển lớn hơn, có thể sa ra ngoài và có thể gây đau khi bị nghẹt hoặc viêm.
Trong khi đó, trĩ ngoại gây đau rõ rệt ngay từ đầu do nằm trong vùng có dây thần kinh cảm giác. Người bệnh có thể cảm nhận được búi trĩ bằng tay, cảm giác cộm, vướng, đau khi ngồi hoặc vận động, đôi khi chảy máu nhẹ, ngứa ngáy và sưng tấy quanh hậu môn.
Hình ảnh mô tả trĩ nội và trĩ ngoại
2.3. Sự khác nhau giữa trĩ nội và trĩ ngoại: Khả năng quan sát bằng mắt thường
Một đặc điểm giúp phân biệt dễ dàng giữa hai loại trĩ là khả năng quan sát. Với trĩ nội, ở giai đoạn đầu rất khó phát hiện vì búi trĩ nằm sâu trong ống hậu môn. Chỉ khi trĩ tiến triển đến giai đoạn sa búi, người bệnh mới có thể nhìn thấy hoặc sờ thấy phần trĩ lòi ra ngoài.
Trong khi đó, trĩ ngoại rất dễ nhận biết, búi trĩ xuất hiện ngay ở mép hậu môn, có thể quan sát trực tiếp và cảm nhận được mà không cần nội soi. Điều này giúp người bệnh phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời hơn.
2.4. Mức độ nguy hiểm và biến chứng
Trĩ nội nếu không được điều trị sớm có thể tiến triển qua 4 cấp độ, với cấp độ 4 là nguy hiểm nhất, khi búi trĩ sa hoàn toàn ra ngoài và không thể tự co vào được, dễ dẫn đến tình trạng nghẹt trĩ, viêm loét và nhiễm trùng. Trĩ nội cũng dễ gây mất máu kéo dài nếu chảy máu liên tục, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Trĩ ngoại tuy ít phân loại theo cấp độ nhưng cũng có thể gây biến chứng nặng nếu sưng tấy, tụ máu hoặc viêm nhiễm nặng. Thuyên tắc búi trĩ ngoại có thể gây đau đớn dữ dội và cần can thiệp ngoại khoa kịp thời.
3. Chẩn đoán bệnh trĩ như thế nào?
Để phân biệt chính xác giữa trĩ nội và trĩ ngoại, người bệnh cần được thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa. Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám hậu môn trực tiếp và có thể chỉ định thêm nội soi hậu môn – trực tràng để đánh giá mức độ tổn thương bên trong.
Trong trường hợp có biểu hiện chảy máu kéo dài, bác sĩ có thể yêu cầu làm thêm các xét nghiệm máu hoặc chẩn đoán hình ảnh nhằm loại trừ các bệnh lý nguy hiểm khác như ung thư đại trực tràng hoặc polyp trực tràng.
4. Phương pháp điều trị bệnh trĩ hiện nay
Tùy thuộc vào loại trĩ và mức độ nặng nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Với những trường hợp bệnh trĩ nhẹ, đặc biệt là trĩ nội độ 1 – 2 hoặc trĩ ngoại chưa biến chứng, điều trị nội khoa bằng thuốc là lựa chọn phổ biến. Bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc uống, thuốc đặt hậu môn hoặc thuốc bôi giảm đau, chống viêm để cải thiện triệu chứng.
Khi bệnh trĩ tiến triển nặng hơn, các phương pháp can thiệp ngoại khoa sẽ được cân nhắc. Hiện nay, có nhiều kỹ thuật tiên tiến được áp dụng trong điều trị bệnh trĩ như đốt trĩ Laser diode, một phương pháp ít xâm lấn, thời gian phục hồi nhanh. Ngoài ra, các phương pháp kinh điển và hiệu quả cao như phẫu thuật Longo, Milligan Morgan – Ferguson hay thắt mạch khâu treo trĩ cũng được chỉ định tùy vào từng trường hợp cụ thể.
Việc lựa chọn phương pháp nào sẽ do bác sĩ chuyên khoa cân nhắc dựa trên mức độ tổn thương, sức khỏe tổng thể của người bệnh cũng như mong muốn về thời gian hồi phục.
Tùy thuộc vào loại trĩ và mức độ nặng nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
5. Nên làm gì khi có dấu hiệu của bệnh trĩ?
Nếu bạn có biểu hiện như chảy máu khi đi đại tiện, đau hoặc cộm vùng hậu môn, cảm giác khó chịu khi ngồi lâu hoặc thấy khối lòi ra hậu môn, hãy đến bệnh viện thăm khám sớm. Việc chẩn đoán đúng loại trĩ sẽ giúp điều trị hiệu quả và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
Bên cạnh việc điều trị, người bệnh cũng nên điều chỉnh lối sống hợp lý: uống nhiều nước, tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn, hạn chế rặn mạnh khi đi vệ sinh, vận động thường xuyên và tránh ngồi hoặc đứng lâu.
Hiểu rõ sự khác nhau giữa trĩ nội và trĩ ngoại là bước quan trọng giúp người bệnh nhận diện đúng tình trạng bệnh của mình. Mỗi loại trĩ có những biểu hiện đặc trưng và mức độ ảnh hưởng riêng, do đó cần được thăm khám và điều trị đúng cách. Đừng để bệnh trĩ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống – hãy chủ động bảo vệ sức khỏe từ sớm.
