Crohn là một bệnh viêm đường ruột mạn tính có thể ảnh hưởng tới bất kỳ phần nào trong ống tiêu hóa. Đây là bệnh lý nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bởi những tổn thương do bệnh gây ra không chỉ khu trú tại ruột mà còn có thể lan rộng đến nhiều cơ quan khác trong hệ tiêu hóa. Vậy cụ thể bệnh Crohn là gì, nguyên nhân do đâu, cách điều trị như thế nào để kiểm soát tốt tình trạng này?
Menu xem nhanh:
1. Bệnh Crohn là gì?
Bệnh Crohn là gì – Đây là một dạng viêm ruột từng vùng, đặc trưng bởi tình trạng viêm mãn tính tại đường tiêu hóa. Bệnh có thể ảnh hưởng tới bất kỳ đoạn nào trong ống tiêu hóa, nhưng phổ biến nhất là vùng cuối ruột non (hồi tràng) và phần đầu của đại tràng.
Điểm đặc biệt của bệnh Crohn là tổn thương không diễn ra liên tục mà phân bố rải rác thành từng đoạn, kèm theo sự phá hủy sâu các lớp niêm mạc ruột. Do đó, bệnh không chỉ gây triệu chứng dai dẳng như tiêu chảy, đau bụng, mệt mỏi mà còn có thể dẫn đến loét, hẹp ruột, thậm chí là thủng ruột nếu không được điều trị đúng cách.
Vì triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa khác như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích nên bệnh Crohn thường bị phát hiện muộn, gây khó khăn cho điều trị.
Điểm đặc biệt của bệnh Crohn là tổn thương không diễn ra liên tục mà phân bố rải rác thành từng đoạn
2. Các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn là gì?
Dù cơ chế chính xác gây ra bệnh Crohn vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng theo các nhà nghiên cứu, bệnh có thể bắt nguồn từ sự kết hợp giữa yếu tố môi trường, hệ miễn dịch và di truyền.
2.1. Ô nhiễm môi trường và thói quen sống
Sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với khói bụi, nguồn nước không đảm bảo, hít phải khói thuốc lá là những yếu tố nguy cơ kích thích phản ứng viêm bất thường trong ruột. Ngoài ra, việc sử dụng kháng sinh bừa bãi hoặc thường xuyên ăn thực phẩm chế biến sẵn, thiếu vệ sinh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
2.2. Hệ miễn dịch suy yếu
Hệ miễn dịch đóng vai trò nhận diện và chống lại các tác nhân gây hại. Tuy nhiên, ở những người mắc bệnh Crohn, hệ miễn dịch hoạt động bất thường, tấn công chính các mô ruột khỏe mạnh, tạo nên tình trạng viêm kéo dài.
2.3. Yếu tố di truyền
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng bệnh Crohn có xu hướng di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ mắc bệnh ở thế hệ sau sẽ cao hơn. Một số gen liên quan đến chức năng miễn dịch và phản ứng viêm được cho là có vai trò trong cơ chế bệnh sinh của Crohn.
Ô nhiễm môi trường và thói quen sống gây ra bệnh Crohn
3. Triệu chứng bệnh Crohn: Nhận biết sớm để điều trị kịp thời
Các biểu hiện của bệnh Crohn rất đa dạng, có thể tiến triển từ từ hoặc xuất hiện đột ngột. Một số trường hợp, triệu chứng bệnh có thể thuyên giảm và tái phát không theo quy luật rõ ràng, khiến việc theo dõi và điều trị trở nên khó khăn.
Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh thường gặp phải các dấu hiệu như tiêu chảy kéo dài, sụt cân, đau bụng âm ỉ, sốt nhẹ, loét miệng và cảm giác mệt mỏi toàn thân. Khi bệnh tiến triển nặng, các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn với tiêu chảy liên tục, đau dữ dội vùng bụng, phân có máu, sốt cao, kèm theo viêm da, viêm khớp hoặc các vấn đề ở gan và mắt.
Đặc biệt, bệnh có thể gây tổn thương quanh hậu môn như rò hậu môn hoặc áp xe, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh.
4. Chẩn đoán bệnh Crohn như thế nào?
Việc chẩn đoán chính xác bệnh Crohn đòi hỏi kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để phân biệt với các bệnh viêm đường ruột khác.
Các xét nghiệm máu và phân giúp đánh giá tình trạng viêm và loại trừ các nguyên nhân nhiễm trùng khác. Nội soi đại tràng là công cụ quan trọng để quan sát trực tiếp tổn thương và lấy mẫu mô sinh thiết. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT, MRI hoặc nội soi viên nang để đánh giá tổn thương ở những đoạn ruột khó tiếp cận bằng nội soi truyền thống.
5. Hướng điều trị bệnh Crohn là gì: Mục tiêu kiểm soát và ngăn tái phát
Hiện nay, chưa có phương pháp nào điều trị dứt điểm bệnh Crohn. Tuy nhiên, việc điều trị đúng cách sẽ giúp kiểm soát triệu chứng, làm chậm tiến triển bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
Việc điều trị thường kết hợp giữa thuốc, chế độ ăn và trong một số trường hợp là phẫu thuật. Các nhóm thuốc chính bao gồm thuốc kháng viêm, thuốc ức chế miễn dịch, kháng sinh,.. theo đúng chỉ định của bác sĩ. Trong trường hợp bệnh nặng, thuốc sinh học có thể được sử dụng để điều chỉnh phản ứng miễn dịch.
Khi thuốc không đáp ứng hoặc xuất hiện biến chứng như hẹp ruột, rò ruột, phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột bị tổn thương là cần thiết. Ngoài ra, người bệnh cần bổ sung vitamin, khoáng chất như sắt, canxi, vitamin B12 do cơ thể kém hấp thu khi bị tổn thương ruột.
Cần thăm khám để có hướng điều trị hiệu quả
6. Phòng ngừa bệnh Crohn và kiểm soát tái phát
Bệnh Crohn là bệnh lý mạn tính, dễ tái phát. Do đó, người bệnh cần thay đổi lối sống lành mạnh, xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý để phòng ngừa và giảm nguy cơ tái phát.
Chế độ ăn đóng vai trò then chốt. Người bệnh nên tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, sữa và các sản phẩm từ sữa nếu không dung nạp lactose. Bên cạnh đó, việc chia nhỏ bữa ăn và ăn chậm, nhai kỹ cũng giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, kết hợp ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng sẽ hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động ổn định hơn. Tránh hút thuốc lá và các chất kích thích vì đây là yếu tố nguy cơ làm bệnh Crohn tái phát.
Tóm lại, bệnh Crohn là gì không chỉ đơn giản là một dạng viêm ruột, mà là một bệnh lý phức tạp, dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, đi khám và tuân thủ phác đồ điều trị là yếu tố then chốt để kiểm soát tốt bệnh. Người bệnh cần được theo dõi định kỳ và duy trì lối sống khoa học nhằm hạn chế tái phát và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
