Hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn là một tình trạng nguy hiểm, tiến triển nhanh và có thể đe dọa tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời. Không chỉ gây tổn thương nghiêm trọng đến phổi, ARDS còn kéo theo hàng loạt biến chứng nặng nề ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể. Việc nhận biết sớm các biến chứng nguy hiểm của hội chứng suy hô hấp cấp đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị, giúp giảm tỷ lệ tử vong và cải thiện tiên lượng cho người bệnh. Bài viết sau sẽ tổng hợp 11 biến chứng đáng lo ngại nhất của ARDS mà bạn không nên bỏ qua.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn
Hội chứng suy hô hấp là tình trạng phổi không thể thực hiện tốt chức năng trao đổi khí do có sự tích tụ bất thường của dịch trong các phế nang – những túi khí nhỏ giữ vai trò hấp thu oxy. Khi các túi khí bị lấp đầy bởi dịch, lượng không khí lưu thông trong phổi giảm mạnh, kéo theo sự sụt giảm nghiêm trọng nồng độ oxy trong máu (thiếu oxy máu). Mức độ suy hô hấp có thể dao động từ nhẹ đến nghiêm trọng, và được đánh giá dựa trên tỉ lệ oxy máu hiện tại so với giá trị bình thường.
Tình trạng thiếu oxy này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng như não bộ, tim, thận hay hệ tiêu hóa. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, hội chứng suy hô hấp có thể tiến triển nhanh chóng, dẫn đến tổn thương đa cơ quan và nguy cơ tử vong.
Những người đang điều trị tại bệnh viện vì nhiễm trùng nặng, chấn thương, các bệnh lý hô hấp, hoặc từng tiếp nhận truyền máu, hóa trị, xạ trị… sẽ là những người có nguy cơ cao mắc phải bệnh lý về suy hô hấp.
Hội chứng suy hô hấp là tình trạng phổi không thể thực hiện tốt chức năng trao đổi khí do có sự tích tụ bất thường của dịch trong các phế nang
2. 11 biến chứng thường gặp của suy hô hấp và mức độ nguy hiểm của bệnh lý
2.1. 11 biến chứng thường gặp của hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn
– Hình thành huyết khối
Khi người bệnh phải nằm bất động và sử dụng máy thở trong thời gian dài, nguy cơ xuất hiện cục máu đông trong tĩnh mạch sâu, đặc biệt ở chân – tăng cao. Nếu một phần huyết khối bong ra và theo dòng máu đến phổi, có thể gây ra biến chứng thuyên tắc phổi nguy hiểm.
Việc sử dụng máy thở áp lực cao có thể vô tình đẩy khí ra ngoài nhu mô phổi qua các vị trí tổn thương nhỏ, gây tích tụ khí giữa hai lá màng phổi – gọi là tràn khí màng phổi, khiến người bệnh càng khó thở hơn.
Ống nội khí quản gắn trong quá trình thở máy có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào phổi, làm tăng nguy cơ viêm phổi do thở máy – một tình trạng nghiêm trọng làm kéo dài thời gian điều trị và suy giảm tiên lượng hồi phục.
– Xơ hóa phổi
Sau vài tuần kể từ khi phát triển suy hô hấp, mô phổi có thể bị sẹo và trở nên dày cứng. Tình trạng xơ hóa này gây trở ngại cho quá trình trao đổi khí, làm suy giảm vĩnh viễn chức năng hô hấp.
– Mất dần khả năng ghi nhớ
Thiếu oxy máu kéo dài, cùng với việc sử dụng thuốc an thần trong quá trình điều trị, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong ghi nhớ, mất tập trung hoặc rối loạn tư duy, kéo dài ngay cả sau khi hồi phục.
– Rối loạn tâm lý và trầm cảm
Trải qua thời gian dài nằm viện, kết hợp với cảm giác bất lực, mệt mỏi, nhiều bệnh nhân có thể rơi vào trạng thái trầm cảm, bi quan hoặc mất hứng thú với cuộc sống. Đây là biến chứng tâm thần không thể xem nhẹ.
– Khó thở kéo dài
Ngay cả sau khi xuất viện, nhiều bệnh nhân vẫn tiếp tục gặp tình trạng khó thở hoặc mệt mỏi khi gắng sức. Một số trường hợp cần hỗ trợ oxy dài hạn hoặc phục hồi chức năng hô hấp.
– Tăng nguy cơ đau tim
Tình trạng thở gấp, thiếu oxy kéo dài có thể khiến tim phải làm việc nhiều hơn, tăng nguy cơ suy tim hoặc xuất hiện các cơn đau thắt ngực, đặc biệt ở những người có sẵn bệnh lý tim mạch.
– Suy giảm khả năng vận động
Do nằm lâu và cơ thể bị thiếu dưỡng khí, người bệnh dễ bị yếu cơ, giảm trương lực cơ, khiến cho việc đi lại, sinh hoạt cá nhân trở nên khó khăn hơn sau giai đoạn cấp cứu.
Người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như mất ngủ, ngủ chập chờn hoặc ngủ nhiều ban ngày do ảnh hưởng của khó thở, lo lắng và stress kéo dài. Rối loạn giấc ngủ nếu không điều chỉnh kịp thời dễ dẫn đến suy kiệt thể chất và tinh thần.
– Mệt mỏi và yếu cơ toàn thân
Thở máy kéo dài thường khiến các cơ bị teo lại do không được vận động. Ngoài ra, cơ thể cũng suy yếu do sụt cân, suy dinh dưỡng và tổn thương đa cơ quan, buộc người bệnh phải phục hồi chức năng sau khi ra viện trong thời gian dài.
Lưu ý: Bệnh nhân suy hô hấp nặng thường cần sự hỗ trợ tổng thể bao gồm: cung cấp dinh dưỡng qua ống, vật lý trị liệu hô hấp, điều trị nhiễm trùng, lọc máu hoặc chạy thận nhân tạo… Thậm chí, ngay cả khi hồi phục, họ vẫn có thể phải đối mặt với các hậu quả lâu dài cả về thể chất và tâm lý.
Suy hô hấp không chỉ đe dọa tính mạng trong giai đoạn cấp tính mà còn để lại nhiều hậu quả lâu dài, cả về thể chất lẫn tinh thần
2.2. Hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn có nguy hiểm không?
Hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn là một tình trạng y tế rất nghiêm trọng, có khả năng đe dọa đến tính mạng và thường tiên lượng kém nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Tỷ lệ tử vong do suy hô hấp dao động từ 30% đến 40%, tuy nhiên nhờ sự tiến bộ trong điều trị hiện nay, con số này đã được cải thiện đáng kể, giảm xuống còn khoảng 9% – 20%. Sự cải thiện này có được là nhờ vào hệ thống máy thở hiện đại, kháng sinh phổ rộng và nhận thức ngày càng tốt hơn từ phía bệnh nhân và nhân viên y tế.
Suy hô hấp là một tình trạng y tế rất nghiêm trọng, có khả năng đe dọa đến tính mạng và thường tiên lượng kém
ARDS không chỉ là một hội chứng hô hấp đơn thuần mà còn là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng và chất lượng sống của người bệnh. Việc hiểu rõ 11 biến chứng nguy hiểm của hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn sẽ giúp các bác sĩ, người chăm sóc và cả bệnh nhân chủ động hơn trong quá trình theo dõi, điều trị và phục hồi. Chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và xử trí kịp thời là những yếu tố then chốt để hạn chế hậu quả nặng nề của căn bệnh này.
