Dị vật thực quản rất dễ xảy ra do nhiều nguyên nhân. Trong khi đó, xử trí hóc dị vật thực quản an toàn, đúng cách cần đưa người bị hóc đến các cơ sở y khoa tai mũi họng cần thiết để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Với nhiều trường hợp, việc xử lý dị vật thực quản chậm trễ sẽ tạo điều kiện để dị vật rơi xuống ruột, khiến cho việc lấy dị vật trở nên khó khăn và người bị hóc đối diện nhiều nguy cơ xấu hơn.
Menu xem nhanh:
1. Hóc dị vật thực quản từ nhiều nguyên nhân
Thực quản là vị trí điển hình chứa dị vật bởi đây là nơi thức ăn cùng tất cả mọi sự vật qua miệng đi qua. Bởi vị trí đặc biệt này mà hóc dị vật thực quản là một trong những tai nạn phổ biến trong việc ăn uống hằng ngày. Đó là tình trạng có vật lạ bị mắc kẹt trong thực quản, ống dẫn thức ăn từ miệng đến dạ dày.
Dị vật thực quản không chỉ làm cản trở quá trình ăn uống mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nặng về nhiễm trùng đường ruột, thậm chí là tử vong. Thông thường, với dị vật thực quản, việc tìm đến sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng là điều cần thiết. Đồng thời, cần có cách xử trí đúng cách khi gặp tình trạng này.
Dị vật thực quản
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hóc dị vật thực quản như:
1.1. Thói quen ăn uống
– Ăn vội vàng, không nhai kỹ thức ăn: Khi ăn vội vàng, thức ăn không được nhai kỹ sẽ dễ bị vón cục và mắc kẹt trong thực quản.
– Ăn khi đang nói chuyện, cười đùa, xem tivi: Việc tập trung vào hoạt động khác khi ăn khiến bạn không chú ý đến việc nhai thức ăn, dẫn đến nguy cơ hóc dị vật cao hơn.
– Uống nước có gas hoặc rượu bia trong khi ăn: Nước có gas hoặc rượu bia có thể tạo ra bọt khí trong miệng, khiến thức ăn dễ bị vón cục và mắc kẹt trong thực quản.
1.2. Dạng thức ăn
– Thức ăn có kích thước lớn, cứng hoặc có hình dạng nhọn: Những loại thức ăn này khó nhai và dễ bị mắc kẹt trong thực quản, đặc biệt là đối với trẻ em và người cao tuổi có cơ hàm yếu.
– Thức ăn dai, dính: Những loại thức ăn này có thể dính vào nhau và tạo thành cục, khiến chúng dễ bị mắc kẹt trong thực quản.
1.3. Tình trạng sức khỏe
– Rối loạn nuốt: Những người mắc các rối loạn nuốt như liệt mặt, đột quỵ, hoặc các bệnh thần kinh khác có thể gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, dẫn đến nguy cơ hóc dị vật cao hơn.
– Hẹp thực quản: Hẹp thực quản do sẹo, khối u hoặc các nguyên nhân khác có thể khiến thức ăn dễ bị mắc kẹt.
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): GERD có thể làm suy yếu cơ vòng ở đáy thực quản, khiến thức ăn và axit dạ dày trào ngược lên thực quản, làm tăng nguy cơ hóc dị vật.
1.4. Yếu tố tâm lý
Khi căng thẳng, lo âu, cơ thể có thể sản sinh nhiều adrenaline, khiến cơ bắp co thắt, bao gồm cả cơ vòng ở thực quản, dẫn đến khó nuốt và tăng nguy cơ hóc dị vật.
Tâm lý cũng là một phần nguyên nhân dễ gây hóc dị vật
1.5. Yếu tố khác
– Thói quen cho các vật nhỏ vào miệng và vô tình nuốt.
– Mất răng hoặc răng giả không vừa vặn có thể khiến gặp khó khăn khi nhai thức ăn, dẫn đến nguy cơ hóc dị vật cao hơn.
2. Nhận biết dị vật thực quản
Dị vật thực quản có biểu hiện theo từng giai đoạn, bao gồm: giai đoạn đầu, giai đoạn viêm, giai đoạn biến chứng. Để nhận biết sớm bệnh lý này, cần chú ý các biểu hiện:
– Khó nuốt, nuốt nghẹn, cảm thấy như thức ăn bị vướng lại ở cổ hoặc ngực.
– Đau ngực: Cơn đau có thể xuất hiện ở vùng cổ họng, ngực sau hoặc sau xương ức. Mức độ âm ỉ hoặc dữ dội, tùy thuộc vào vị trí và kích thước của dị vật.
– Ho, có thể kèm theo khàn giọng hoặc ra đờm.
– Chảy nước dãi (do khó nuốt)
– Buồn nôn, nôn ói: Nôn ói mửa có thể giúp đẩy dị vật ra ngoài, nhưng cũng có thể khiến mất nước và khó chịu.
– Khó thở: Nếu dị vật gây tắc nghẽn đường thở, người bệnh có thể gặp khó thở, thở khò khè hoặc thở rít.
– Sốt, ốm
– Da xanh tái: Da xanh tái là dấu hiệu của thiếu oxy do tắc nghẽn đường thở.
– Mất giọng: ít xảy ra, thường do áp lực lên dây thanh quản.
Tùy từng giai đoạn và tình trạng mà những dấu hiệu trên có mức độ khác nhau. Do đó, khi có những biểu hiện nghi ngờ bệnh, chúng ta cần chủ động sớm đến các cơ sở y khoa uy tín để được kiểm tra, chẩn đoán và có phương pháp điều trị phù hợp khi cần thiết.
3. Điều trị hóc dị vật thực quản
3.1. Xử trí hóc dị vật thực quản
Nếu nghi ngờ bản thân hoặc người khác đang bị hóc dị vật thực quản, hãy chú ý:
– Giữ bình tĩnh. Hốt hoảng và thực hiện các mẹo khi không hiểu biết vấn đề sẽ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.
– Ổn định tư thế và đến các cơ sở y khoa Tai Mũi Họng.
– Trong tình trạng nguy kịch, người bệnh mất ý thức, hãy áp dụng phương pháp Heimlich cùng sơ cứu hô hấp.
3.2. Điều trị sau xử trí hóc dị vật thực quản
Việc lấy dị vật sớm là điều cần thiết để người bị hóc dị vật thực quản tránh những biến chứng nghiêm trọng, nhất là khi di vật di chuyển xuống ruột, gây nhiễm trùng, thủng ruột, nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, người bệnh cần sớm đến các bệnh viện để được hỗ trợ.
Thăm khám để điều trị hóc dị vật thực quản đúng cách
Việc điều trị bao gồm:
– Chẩn đoán, kết luận, soi – lấy dị vật cho người bệnh.
– Kê đơn (kháng sinh, kháng viêm, bổ sung nước, điện giải,…) theo chỉ định của bác sĩ sau khi lấy dị vật với dị vật thực quản ở giai đoạn viêm nhiễm.
– Điều trị biến chứng theo trường hợp cụ thể. Với tình trạng áp xe, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật dẫn lưu mủ, lấy dị vật, đưa thức ăn qua sonde, dùng thuốc phù hợp,….
Nhìn chung, dị vật thực quản là cấp cứu quan trọng, cần được thực hiện càng sớm càng tốt nhằm tránh những ảnh hưởng và biến chứng mà dị vật gây ra. Chính vì thế, cần sớm nhận biết, xử trí hóc dị vật thực quản đúng cách, đến các cơ sở tai mũi họng uy tín và điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt, cần cảnh giác phòng ngừa những nguyên nhân của tai nạn này cho chính bản thân mình và những người trong gia đình bằng cách: chú ý vấn đề ăn uống, các thói quen hằng ngày, tâm trạng, sức khỏe bản thân,… đúng cách.
