Vắc-xin đóng vai trò then chốt trong kiểm soát nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tiêm vắc-xin một cách an toàn. “Bệnh gì không tiêm được vắc-xin?” là mối quan tâm chính đáng của nhiều người, đặc biệt là những người có tiền sử bệnh lý phức tạp hoặc đang trong tình trạng sức khỏe đặc biệt. Cùng tìm hiểu nhé!
Menu xem nhanh:
1. Giải đáp chi tiết thắc mắc: Bệnh gì không tiêm được vắc-xin?
1.1. Bệnh gì không tiêm được vắc-xin – Các bệnh lý về hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong phản ứng của cơ thể với vắc-xin. Những người mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến hệ miễn dịch có thể gặp khó khăn khi tiêm vắc-xin. Bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải như HIV/AIDS, bệnh ung thư đang điều trị hóa trị hoặc xạ trị hay những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng đều thuộc nhóm cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tiêm vắc-xin.
Trong những trường hợp này, hệ miễn dịch suy yếu có thể không đáp ứng hiệu quả với vắc-xin hoặc thậm chí gặp phản ứng bất lợi nghiêm trọng nếu tiêm vắc-xin sống. Các bác sĩ sẽ cân nhắc từng trường hợp cụ thể, đánh giá mức độ suy giảm miễn dịch và lợi ích – nguy cơ của việc tiêm vắc-xin trước khi đưa ra quyết định.
Những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch đều cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tiêm vắc-xin.
1.2. Bệnh gì không tiêm được vắc-xin – Các bệnh lý thần kinh tiến triển
Một số bệnh lý thần kinh tiến triển như hội chứng Guillain-Barré (GBS) có thể chống chỉ định đối với một số vắc-xin. GBS là một rối loạn hiếm gặp trong đó hệ miễn dịch tấn công các dây thần kinh, có thể dẫn đến liệt và yếu cơ. Mặc dù mối liên hệ giữa GBS và vắc-xin vẫn còn gây tranh cãi, nhưng những người có tiền sử mắc GBS thường được khuyến cáo thận trọng khi tiêm một số vắc-xin, đặc biệt là vắc-xin cúm.
Ngoài ra, những người mắc các bệnh lý thần kinh không ổn định hoặc đang tiến triển khác cũng cần được đánh giá cẩn thận trước khi tiêm vắc-xin. Trong nhiều trường hợp, việc trì hoãn tiêm vắc-xin cho đến khi tình trạng bệnh ổn định có thể là lựa chọn an toàn hơn.
1.3. Bệnh gì không tiêm được vắc-xin – Sốt cao hoặc bệnh cấp tính
Mặc dù không chống chỉ định tuyệt đối nhưng người đang sốt cao hoặc mắc các bệnh lý cấp tính thường được khuyến cáo trì hoãn việc tiêm vắc-xin. Lý do là tình trạng này có thể che lấp các phản ứng phụ của vắc-xin, gây khó khăn trong việc phân biệt giữa triệu chứng do bệnh và phản ứng sau tiêm.
Ngoài ra, hệ miễn dịch đang đối phó với các bệnh lý cấp tính có thể không đáp ứng tối ưu với vắc-xin. Việc chờ đợi cho đến khi tình trạng sức khỏe ổn định không chỉ giúp cơ thể phản ứng tốt hơn với vắc-xin mà còn giúp giảm nguy cơ xảy ra các phản ứng phụ không mong muốn.
Người đang sốt cao hoặc mắc các bệnh lý cấp tính thường được khuyến cáo trì hoãn việc tiêm vắc-xin.
2. Các trường hợp khác cần thận trọng khi tiêm vắc-xin
2.1. Người dị ứng nặng với thành phần vắc-xin
Dị ứng là một trong những lý do phổ biến nhất khiến một số người không thể tiêm một số vắc-xin cụ thể. Nếu bạn có tiền sử dị ứng nặng (phản vệ) với bất kỳ thành phần nào trong vắc-xin, bao gồm các chất phụ gia như gelatin, neomycin hay các chất bảo quản khác, bạn không nên tiêm vắc-xin đó.
Đặc biệt, những người có tiền sử dị ứng nặng với trứng cần thận trọng với một số vắc-xin như vắc-xin cúm, vì chúng thường được sản xuất bằng cách sử dụng trứng gà. Tuy nhiên, ngày nay đã có nhiều vắc-xin thay thế không chứa protein trứng, giúp những người dị ứng trứng vẫn có thể được tiêm phòng an toàn.
2.2. Phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai thường được khuyến cáo tránh tiêm một số vắc-xin sống như vắc-xin sởi-quai bị-rubella (MMR) hay vắc-xin thủy đậu. Lý do là các vắc-xin sống có chứa virus sống đã được làm yếu đi, nhưng vẫn có khả năng gây ra nguy cơ nhỏ đối với thai nhi đang phát triển.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là phụ nữ mang thai không nên tiêm bất kỳ loại vắc-xin nào. Ngược lại, một số vắc-xin như vắc-xin cúm và vắc-xin bạch hầu-ho gà-uốn ván được khuyến cáo tiêm trong thai kỳ để bảo vệ cả mẹ và trẻ. Việc tiêm vắc-xin trong thai kỳ cần được tư vấn kỹ lưỡng bởi bác sĩ sản khoa.
Phụ nữ mang thai thường được khuyến cáo tránh tiêm một số vắc-xin sống.
2.3. Người ở độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng thể không phù hợp
Mặc dù không phải là bệnh lý cụ thể, nhưng độ tuổi và tình trạng sức khỏe tổng quát cũng là yếu tố quan trọng cần xem xét khi quyết định tiêm vắc-xin. Trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi có sức khỏe tổng thể yếu có thể cần được đánh giá kỹ lưỡng trước khi tiêm một số vắc-xin.
Đối với trẻ nhỏ, việc tiêm vắc-xin thường được điều chỉnh theo lịch riêng, tùy thuộc cân nặng và độ trưởng thành của hệ miễn dịch. Với người cao tuổi, đặc biệt là người mắc bệnh mạn tính, việc cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ của tiêm vắc-xin cần được thực hiện cẩn thận, dựa trên tư vấn của bác sĩ.
Vắc-xin là một công cụ quan trọng trong phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, như chúng ta đã thấy, có một số trường hợp bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe đặc biệt cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tiêm vắc-xin. Mỗi trường hợp thực tế đều cần được bác sĩ đánh giá riêng biệt. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về khả năng tiêm vắc-xin của mình, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ để được cung cấp lời khuyên phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể của bản thân.
Mặc dù có một số trường hợp không thể tiêm vắc-xin, nhưng đại đa số mọi người vẫn có thể và nên tiêm vắc-xin để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Bằng cách hiểu các trường hợp cần thận trọng và tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế, chúng ta có thể đảm bảo việc tiêm vắc-xin được thực hiện một cách an toàn và hiệu quả.
