Nôn Ra Máu Tươi Có Nguy Hiểm Không?

Chào bạn, nôn ra máu tươi là một tình huống cấp cứu y tế khẩn cấp, thường phản ánh xuất huyết tiêu hóa trên – tức chảy máu từ thực quản, dạ dày hoặc tá tràng. Máu đỏ tươi cho thấy máu mới chảy, chưa bị axit dạ dày phân hủy, và có thể mất máu nhanh, dẫn đến sốc hoặc nguy hiểm tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.

Nguyên nhân phổ biến gây nôn ra máu tươi

Trong hơn 15 năm làm lâm sàng tiêu hóa, tôi đã gặp rất nhiều trường hợp nôn ra máu – từ người trẻ uống rượu bia quá mức đến người lớn tuổi dùng thuốc giảm đau lâu ngày. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:

– Loét dạ dày – tá tràng: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Vết loét sâu có thể ăn mòn mạch máu, gây chảy máu ồ ạt, đặc biệt ở người dùng NSAIDs (như ibuprofen, aspirin) hoặc nhiễm Helicobacter pylori.

– Hội chứng Mallory-Weiss: Xảy ra sau những cơn nôn ói dữ dội (do say rượu, ngộ độc thực phẩm…), khiến niêm mạc thực quản bị rách và chảy máu.

– Giãn tĩnh mạch thực quản vỡ: Thường gặp ở người xơ gan, do tăng áp lực tĩnh mạch cửa khiến các tĩnh mạch thực quản phình to và dễ vỡ – đây là tình huống cực kỳ nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao nếu không can thiệp kịp.

– Viêm dạ dày cấp do rượu, stress hoặc thuốc: Có thể gây xuất huyết niêm mạc, dẫn đến nôn máu.

– Ung thư thực quản hoặc dạ dày: Dù ít gặp hơn ở người trẻ, nhưng ở người trên 50 tuổi, nôn máu kéo dài hoặc tái phát cần loại trừ nguyên nhân ác tính.

Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi cấp cứu NGAY

Nôn ra máu không bao giờ là “bình thường”. Bạn cần gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện ngay nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:

– Máu đỏ tươi, lượng nhiều (trên 100ml – tương đương một chén cơm nhỏ) hoặc nôn liên tục nhiều lần.

– Chóng mặt, mờ mắt, tim đập nhanh, da lạnh, vã mồ hôi: Đây là dấu hiệu sốc giảm thể tích do mất máu.

– Khó thở, ho sặc sụa sau khi nôn: Nguy cơ hít máu vào phổi, có thể gây viêm phổi hít hoặc ngạt thở.

– Đã có tiền sử xơ gan, loét dạ dày, hoặc đang dùng thuốc chống viêm, chống đông.

– Nôn ra máu kèm phân đen như hắc ín (melena): Cho thấy chảy máu tiêu hóa trên vẫn đang tiếp diễn.

Cách xử trí ban đầu khi thấy người thân nôn ra máu

Bạn không thể cầm máu tại nhà – nhưng có thể giữ tính mạng cho đến khi xe cấp cứu đến:

– Giữ bệnh nhân ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi, đầu hơi cúi về phía trước để tránh máu trào vào khí quản.

– Không cho ăn, uống bất cứ thứ gì, kể cả nước – vì có thể cần nội soi cấp cứu.

– Theo dõi nhịp thở, mạch và ý thức. Nếu bệnh nhân lơ mơ, tím tái, gọi cấp cứu ngay.

– Ghi lại thời gian, lượng máu, màu sắc và triệu chứng kèm theo – thông tin này rất quý cho bác sĩ chẩn đoán nhanh.

– Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc cầm máu, thuốc giảm đau hay thuốc dạ dày – có thể che lấp triệu chứng hoặc làm nặng thêm tình trạng.

Điều trị và chẩn đoán tại bệnh viện

Khi đến viện, bạn sẽ được:

– Ổn định huyết động: Truyền dịch, truyền máu nếu cần.

– Nội soi tiêu hóa trên khẩn cấp (trong vòng 12–24 giờ): Đây là “vàng tiêu chuẩn” để xác định nguyên nhân và can thiệp cầm máu ngay (kẹp, tiêm, đốt điện…).

– Xét nghiệm máu: Đánh giá mức độ thiếu máu, chức năng gan, đông máu.

– Chụp CT hoặc siêu âm bụng: Nếu nghi ngờ nguyên nhân từ tụy, khối u hoặc xơ gan.

Nôn ra máu tươi không bao giờ là chuyện nhỏ. Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân trẻ 28 tuổi suýt tử vong vì chủ quan với cơn nôn máu sau một đêm say rượu – hóa ra là giãn tĩnh mạch thực quản do xơ gan do viêm gan B không điều trị.

Hãy nhớ: Mỗi phút trễ trong cấp cứu xuất huyết tiêu hóa đều có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Đừng chần chừ, đừng “uống thuốc xem sao”. Hãy gọi cấp cứu ngay – vì đây là tình huống chỉ có bệnh viện mới xử lý được.

Nếu bạn từng có tiền sử đau dạ dày, xơ gan hoặc dùng thuốc giảm đau kéo dài, hãy chủ động khám định kỳ và tránh các yếu tố nguy cơ như rượu bia, stress, tự ý dùng NSAIDs. Sức khỏe đường tiêu hóa cần được bảo vệ – trước khi nó “lên tiếng” bằng máu.