Điều trị viêm tụy cấp: Cẩm nang hiệu quả cho người bệnh

Viêm tụy cấp là một tình trạng viêm xảy ra đột ngột ở tuyến tụy, có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và gây ra những cơn đau bụng dữ dội. Đây là bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm, có khả năng tiến triển nhanh và gây biến chứng nặng nề nếu không được xử trí kịp thời. Việc điều trị viêm tụy cấp cần dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, kết hợp giữa hồi sức, chăm sóc y tế, dinh dưỡng hợp lý và trong một số trường hợp là can thiệp ngoại khoa. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về phương pháp điều trị viêm tụy cấp cũng như cách chăm sóc, phòng ngừa để giúp người bệnh phục hồi an toàn.

1. Viêm tụy cấp là gì và tại sao cần điều trị sớm?

Viêm tụy cấp là tình trạng tuyến tụy bị viêm trong thời gian ngắn, thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và trong nhiều trường hợp còn kèm theo sốt, vàng da hoặc khó thở. Các cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng trên, lan ra sau lưng và khiến người bệnh phải nằm co người để giảm đau. Tuy nhiên, khi bệnh trở nên nghiêm trọng, việc thay đổi tư thế không còn tác dụng.

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tụy cấp có thể gây biến chứng như hoại tử tụy, suy đa cơ quan, áp xe, nhiễm trùng nặng thậm chí đe dọa tính mạng. Chính vì vậy, việc điều trị viêm tụy cấp đúng phác đồ và được thực hiện sớm tại cơ sở y tế uy tín có vai trò vô cùng quan trọng.

2. Các phương pháp điều trị viêm tụy hiện nay

2.1. Điều trị viêm tụy cấp bằng phương pháp nội khoa

Trong điều trị viêm tụy cấp bằng phương pháp nội khoa, mục tiêu chính là hạn chế tiết dịch tụy, kiểm soát cơn đau, ngăn ngừa sốc, đảm bảo dinh dưỡng, sử dụng kháng sinh khi có dấu hiệu bội nhiễm và kết hợp nhiều biện pháp hỗ trợ khác.

– Giảm đau

Trước hết, bệnh nhân thường được chỉ định dùng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống co thắt dưới dạng tiêm bắp. Song song với đó, bác sĩ có thể tiến hành hút liên tục dịch dạ dày để làm giảm tiết dịch tụy. Một số loại thuốc ức chế tiết dịch vị cũng được áp dụng, bao gồm nhóm ức chế bơm proton, thuốc chẹn thụ thể H2,…

– Dinh dưỡng

Về dinh dưỡng, trong 1 – 2 ngày đầu, bệnh nhân sẽ được nuôi dưỡng bằng đường truyền tĩnh mạch nhằm đảm bảo đầy đủ năng lượng và dưỡng chất với mức 30kcal/kg/ngày, sau đó tăng dần lên 50 – 60 kcal/kg/ngày. Khi tình trạng ổn định, người bệnh được chuyển dần sang ăn qua đường miệng theo nguyên tắc từ loãng đến đặc, đồng thời cần kiêng các loại thực phẩm nhiều sữa, chất béo và dầu mỡ. Toàn bộ quá trình này phải được kiểm soát chặt chẽ theo chỉ định của bác sĩ.

– Phòng, điều trị sốc

Để phòng ngừa sốc, bệnh nhân trong những ngày đầu thường được truyền dịch với lượng lớn (khoảng 4 – 6 lít mỗi ngày) nhằm điều chỉnh cân bằng kiềm toan, bù điện giải cũng như bổ sung Calci và Magie. Khi sốc xảy ra, việc xử trí sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể.

Ngoài ra, các biến chứng khác cũng cần được điều trị kịp thời, chẳng hạn như hỗ trợ hô hấp khi có suy hô hấp, lọc máu trong trường hợp suy thận, dùng Heparin để cải thiện rối loạn đông máu, hoặc chỉ định kháng sinh phổ rộng nếu có dấu hiệu nhiễm trùng. Ở những ca nặng, thẩm phân phúc mạc có thể được thực hiện nhằm loại bỏ độc chất và giảm nguy cơ tử vong.

– Dùng kháng sinh đối với một số trường hợp nặng

Kháng sinh thường chỉ được sử dụng trong viêm tụy cấp nặng, đặc biệt khi bệnh nhân xuất hiện nhiễm trùng huyết, có hội chứng đáp ứng viêm toàn thân, suy giảm chức năng của từ hai cơ quan trở lên, hoặc khi có bằng chứng rõ ràng về nhiễm trùng tại tụy cũng như ngoài tụy.

2.2. Điều trị viêm tụy cấp bằng ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa đối với viêm tụy cấp chỉ được cân nhắc trong những tình huống đặc biệt. Bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật khi quá trình chẩn đoán còn tồn tại nghi ngờ và chưa thể loại trừ khả năng mắc một bệnh lý ngoại khoa khác.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân đồng thời mắc các bệnh lý đường mật, can thiệp ngoại khoa có thể được thực hiện với mục tiêu giải phóng tắc nghẽn và dẫn lưu dịch mật. Trường hợp người bệnh đã áp dụng đầy đủ biện pháp nội khoa nhưng tình trạng không cải thiện, phẫu thuật cũng là phương án bắt buộc để bảo đảm an toàn và hạn chế biến chứng.

3. Hỗ trợ dinh dưỡng và chăm sóc trong quá trình điều trị

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong điều trị viêm tụy cấp. Người bệnh cần hạn chế chất béo, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc như cá, thịt gà bỏ da. Việc chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa giúp giảm gánh nặng cho tuyến tụy.

Ngoài ra, bỏ rượu bia và thuốc lá hoàn toàn là yêu cầu bắt buộc. Người bệnh cũng cần uống đủ nước, kết hợp nghỉ ngơi hợp lý và có thể tham khảo thêm các phương pháp hỗ trợ như thiền, yoga hoặc châm cứu để giảm căng thẳng.

4. Giải đáp thắc mắc thường gặp về điều trị viêm tụy cấp

4.1. Viêm tụy cấp điều trị kéo dài bao lâu?

Nhiều người thắc mắc thời gian điều trị viêm tụy cấp kéo dài bao lâu. Thực tế, phần lớn bệnh nhân hồi phục trong khoảng một tuần và có thể xuất viện sau 5 đến 10 ngày nếu không có biến chứng. Bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện và điều trị đúng lúc, nhưng vẫn có nguy cơ tái phát hoặc chuyển thành viêm tụy mạn nếu không tuân thủ khuyến cáo y tế.

4.2. Có nên tự điều trị viêm tụy cấp tại nhà không?

Người bệnh không nên tự điều trị viêm tụy cấp tại nhà, bởi các triệu chứng thường tiến triển nhanh và khó lường. Sau khi ra viện, chế độ ăn uống cần được điều chỉnh với thực phẩm ít chất béo, hạn chế protein động vật khó tiêu, đồng thời uống nhiều nước và ăn nhiều rau quả tươi.

Việc lựa chọn cơ sở y tế uy tín là yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả điều trị viêm tụy cấp. Tại Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI, người bệnh được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, áp dụng các phác đồ chuẩn quốc tế kết hợp hệ thống chẩn đoán hình ảnh hiện đại.

Điều trị viêm tụy cấp là quá trình toàn diện, đòi hỏi sự phối hợp giữa bác sĩ và người bệnh trong việc kiểm soát triệu chứng, xử lý nguyên nhân và duy trì lối sống lành mạnh. Phần lớn bệnh nhân có thể hồi phục nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, để phòng tránh tái phát, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn y tế, tuyệt đối tránh rượu bia, thuốc lá và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý.