Xơ gan là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

“Dạo gần đây, tôi thường xuyên mệt mỏi, chán ăn và thấy bụng hơi to lên. Một người bạn nói rằng có thể tôi đang bị xơ gan – căn bệnh mà nghe đâu rất nguy hiểm. Tôi thực sự lo lắng không biết xơ gan là gì, có chữa được không, và liệu mình có đang mắc phải hay không?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn, cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi rất quan trọng. Xơ gan là tình trạng mô gan bị thay thế bởi mô sẹo do tổn thương kéo dài, khiến gan dần mất khả năng hoạt động bình thường. Đây là giai đoạn muộn của nhiều bệnh lý gan mạn tính, và nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời, có thể dẫn đến suy gan hoặc ung thư gan.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu đúng về xơ gan – từ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo cho đến hướng xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây xơ gan

Xơ gan không xuất hiện đột ngột mà là hệ quả của quá trình tổn thương gan kéo dài. Một số nguyên nhân hàng đầu bao gồm:

– Lạm dụng rượu bia: Đây là nguyên nhân hàng đầu tại nhiều quốc gia. Rượu làm tổn thương tế bào gan, gây viêm và xơ hóa theo thời gian.
– Viêm gan virus mạn tính: Đặc biệt là virus viêm gan B và C – chúng âm thầm phá hủy gan trong nhiều năm mà không có triệu chứng rõ rệt.
– Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD/NASH): Gặp ở người thừa cân, tiểu đường type 2 hoặc rối loạn chuyển hóa lipid.
– Bệnh lý tự miễn: Như viêm gan tự miễn, xơ cứng đường mật nguyên phát – hệ miễn dịch tấn công chính gan của bạn.
– Các nguyên nhân ít gặp hơn: Bao gồm ứ sắt, bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng), hoặc tiếp xúc lâu dài với độc chất.

Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang bị xơ gan

Ở giai đoạn sớm, xơ gan thường không có triệu chứng rõ ràng – đó là lý do nhiều người chỉ phát hiện khi bệnh đã nặng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sau nên khiến bạn đi khám ngay:

– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Vàng da, vàng mắt (do gan không đào thải được bilirubin).
– Bụng to bất thường do tích dịch (cổ trướng) – bạn có thể nhầm với tăng cân.
– Dễ bầm tím, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam (gan không sản xuất đủ yếu tố đông máu).
– Rối loạn ý thức, lú lẫn nhẹ (gọi là hôn mê gan – do độc tố tích tụ trong máu).

Nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như nghiện rượu, viêm gan B/C chưa điều trị, hoặc gan nhiễm mỡ nặng – việc tầm soát định kỳ là rất cần thiết.

Xơ gan có chữa khỏi được không?

Đây là câu hỏi tôi nhận được rất nhiều trong phòng khám. Thực tế, mô sẹo trong xơ gan không thể hồi phục hoàn toàn, nhưng bệnh có thể được kiểm soát và tiến triển chậm lại – thậm chí ngừng lại – nếu can thiệp đúng lúc.

Ví dụ:
– Nếu xơ gan do rượu, ngừng uống rượu hoàn toàn có thể giúp gan ổn định trong nhiều năm.
– Nếu do virus viêm gan B/C, điều trị kháng virus hiệu quả có thể ngăn tổn thương lan rộng.
– Với gan nhiễm mỡ, giảm cân, kiểm soát đường huyết và lipid máu là chìa khóa.

Trong một số trường hợp nặng – khi gan gần như mất chức năng – ghép gan là lựa chọn duy nhất.

Cách phòng ngừa và làm chậm tiến triển xơ gan

Bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ lá gan của mình bằng những thói quen sau:

– Hạn chế hoặc bỏ rượu bia hoàn toàn, đặc biệt nếu đã có men gan cao.
– Tiêm vắc xin viêm gan B nếu chưa có miễn dịch; xét nghiệm tầm soát viêm gan C định kỳ nếu thuộc nhóm nguy cơ.
– Kiểm soát cân nặng, ăn uống lành mạnh (giảm đường, tinh bột tinh chế, dầu mỡ động vật).
– Không tự ý dùng thuốc, thực phẩm chức năng – nhiều loại có thể gây độc cho gan.
– Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm men gan, siêu âm gan nếu có yếu tố nguy cơ.

Xơ gan là hậu quả nghiêm trọng của nhiều bệnh gan mạn tính, nhưng hoàn toàn có thể ngăn ngừa và kiểm soát nếu phát hiện sớm. Đừng đợi đến khi xuất hiện triệu chứng rõ rệt mới đi khám – vì lúc đó, tổn thương gan thường đã ở mức đáng kể. Nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào, hãy chủ động tầm soát. Một lá gan khỏe mạnh là nền tảng cho sức khỏe tổng thể – và bạn hoàn toàn có thể giữ gìn nó nếu hành động đúng lúc.