Suy gan có nguy hiểm không và dấu hiệu nhận biết sớm là gì?

Dạo gần đây, tôi thấy người mệt mỏi triền miên, da vàng nhẹ, ăn vào hay buồn nôn. Nghe ai đó nói những biểu hiện này có thể là suy gan, khiến tôi rất lo lắng. Liệu tình trạng của tôi có nghiêm trọng không, và làm sao để biết chắc mình có bị suy gan hay không?

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,

Suy gan là một tình trạng nghiêm trọng khi gan mất khả năng thực hiện các chức năng thiết yếu như thanh lọc độc tố, tổng hợp protein hay dự trữ năng lượng. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, suy gan có thể đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, ở giai đoạn sớm, các dấu hiệu thường mơ hồ nên dễ bị bỏ qua.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo, cách xử trí và phòng ngừa suy gan – dựa trên kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi với hàng trăm ca bệnh gan.

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy gan

Suy gan có thể xảy ra cấp tính (trong vài ngày đến vài tuần) hoặc mạn tính (tiến triển âm thầm trong nhiều tháng, năm). Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

– Viêm gan virus (đặc biệt là virus B và C): Gây tổn thương tế bào gan kéo dài, dẫn đến xơ gan và suy gan.
– Lạm dụng rượu bia: Rượu là chất độc trực tiếp với tế bào gan, gây viêm gan do rượu và xơ gan.
– Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD/NASH): Liên quan đến béo phì, tiểu đường, rối loạn lipid – ngày càng phổ biến ở người trẻ.
– Thuốc và độc chất: Một số thuốc giảm đau (như paracetamol liều cao), kháng sinh, thảo dược không rõ nguồn gốc có thể gây tổn thương gan cấp.
– Bệnh lý tự miễn: Như viêm gan tự miễn, xơ gan ứ mật nguyên phát – hệ miễn dịch tấn công chính tế bào gan.

Dấu hiệu cảnh báo suy gan bạn không nên bỏ qua

Ở giai đoạn đầu, suy gan thường không có triệu chứng rõ rệt. Nhưng khi gan suy giảm chức năng đáng kể, bạn có thể nhận thấy:

– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Vàng da, vàng mắt do tích tụ bilirubin – sản phẩm chuyển hóa mà gan không còn đào thải được.
– Phù chân, bụng to (cổ trướng) do giảm tổng hợp albumin và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
– Dễ bầm tím, chảy máu cam vì gan không sản xuất đủ yếu tố đông máu.
– Rối loạn ý thức (lú lẫn, ngủ gà, run tay) – dấu hiệu của bệnh não gan, một biến chứng nặng.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trên – đặc biệt khi kèm theo tiền sử bệnh gan, nghiện rượu hoặc dùng thuốc dài ngày – hãy đi khám ngay.

Cách chẩn đoán suy gan chính xác

Chẩn đoán suy gan không chỉ dựa vào triệu chứng mà cần kết hợp nhiều xét nghiệm:

– Xét nghiệm men gan (ALT, AST), bilirubin, albumin, INR: Đánh giá mức độ tổn thương và chức năng gan.
– Siêu âm bụng: Phát hiện gan to, teo, xơ, cổ trướng hay khối u.
– FibroScan hoặc elastography: Đo độ xơ gan không xâm lấn.
– MRI/CT hoặc sinh thiết gan: Khi cần đánh giá chi tiết tổn thương mô học.

Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân có yếu tố nguy cơ nên tầm soát định kỳ mỗi 6–12 tháng, ngay cả khi chưa có triệu chứng.

Hướng dẫn điều trị và phòng ngừa suy gan tiến triển

Điều trị suy gan phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương:

– Ngừng rượu hoàn toàn nếu liên quan đến rượu.
– Kiểm soát virus viêm gan bằng thuốc kháng virus (nếu là viêm gan B/C).
– Giảm cân, điều chỉnh đường huyết, lipid nếu do gan nhiễm mỡ.
– Ngừng ngay các thuốc/thảo dược nghi ngờ gây độc gan.
– Chế độ ăn giàu đạm vừa phải, hạn chế muối nếu đã có cổ trướng hoặc bệnh não gan.

Quan trọng nhất: không tự ý dùng thuốc bổ gan, “mát gan” không rõ nguồn gốc – nhiều trường hợp suy gan cấp lại khởi phát từ chính những sản phẩm này.

Suy gan không phải lúc nào cũng “vô phương cứu chữa”, nhưng tiên lượng phụ thuộc rất lớn vào việc phát hiện sớm và can thiệp đúng nguyên nhân. Trong thực tế lâm sàng, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân tưởng chỉ “mỏi mệt do stress”, nhưng khi đi khám thì đã ở giai đoạn xơ gan mất bù.

Vì vậy, nếu bạn có các dấu hiệu bất thường kéo dài trên 1–2 tuần – đặc biệt kèm yếu tố nguy cơ – đừng chần chừ. Một lần xét nghiệm máu và siêu âm đơn giản có thể cứu bạn khỏi những biến chứng nghiêm trọng sau này. Gan là cơ quan có khả năng tái tạo tốt, nhưng chỉ khi bạn cho nó cơ hội kịp thời.