Gan nằm ở đâu trong cơ thể?

“Dạo gần đây em hay cảm thấy tức nhẹ ở vùng bụng trên, bên phải – nghe nói đó là vị trí của gan, nhưng em không chắc. Liệu có phải gan đang có vấn đề không, hay chỉ là do ăn uống? Mong bác sĩ giải thích rõ giúp em gan nằm ở đâu và làm sao nhận biết khi gan bất thường.”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ lo lắng rất thực tế. Gan – cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể – nằm ở phần trên bên phải của khoang bụng, ngay dưới cơ hoành và được khung xương sườn bảo vệ. Khi gan khỏe mạnh, bạn sẽ không sờ thấy nó; nhưng nếu gan sưng to do bệnh lý, vùng hạ sườn phải có thể trở nên căng tức hoặc đau nhẹ.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích chi tiết hơn về vị trí giải phẫu của gan, những dấu hiệu cảnh báo bất thường và cách bạn theo dõi sức khỏe gan tại nhà.

Vị trí giải phẫu chính xác của gan

Gan không chỉ “nằm bên phải” một cách chung chung – mà có vị trí giải phẫu rất cụ thể, liên quan mật thiết đến nhiều cơ quan lân cận:

– Hạ sườn phải: Đây là nơi chứa phần lớn thể tích gan (thùy phải), chiếm khoảng 2/3 tổng khối lượng.
– Thượng vị: Một phần gan (chủ yếu là thùy trái) kéo dài sang vùng giữa bụng, ngay dưới xương ức.
– Hạ sườn trái: Trong một số trường hợp, thùy gan trái có thể vươn nhẹ sang vùng này, đặc biệt khi gan to.

Gan nằm phía trên dạ dày, ruột non, thận phải, và ngay trên túi mật – cơ quan dự trữ dịch mật do gan sản xuất. Nhờ vị trí này, gan tham gia trực tiếp vào quá trình tiêu hóa, chuyển hóa và thải độc.

Dấu hiệu cho thấy gan có thể đang bất thường

Mặc dù gan không có nhiều đầu dây thần kinh cảm giác đau, nhưng khi tổn thương nặng hoặc gan to, bạn có thể nhận thấy một số biểu hiện sau:

– Cảm giác nặng, tức hoặc đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, đặc biệt sau khi ăn nhiều dầu mỡ hoặc uống rượu.
– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn – những triệu chứng dễ nhầm với rối loạn tiêu hóa thông thường.
– Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu – dấu hiệu điển hình của suy giảm chức năng gan.
– Phù chân, cổ trướng (bụng to do tích dịch) – thường xuất hiện muộn, trong các bệnh gan mạn tính như xơ gan.

Lưu ý: Bạn không thể sờ thấy gan khi nó bình thường. Nếu ấn nhẹ dưới bờ sườn phải mà cảm nhận được một khối chắc, đó có thể là dấu hiệu gan to – cần đi khám sớm.

Làm sao để bảo vệ và theo dõi sức khỏe gan?

Gan có khả năng tái tạo mạnh mẽ, nhưng cũng rất “im lặng” khi bị tổn thương. Vì vậy, phòng ngừa và theo dõi định kỳ là chìa khóa:

– Hạn chế rượu bia, vì đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan, xơ gan.
– Tiêm phòng viêm gan B nếu chưa có miễn dịch – một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả cao.
– Không tự ý dùng thuốc, thực phẩm chức năng kéo dài – nhiều loại có thể gây độc cho gan.
– Kiểm tra men gan định kỳ (ALT, AST, GGT) nếu bạn có yếu tố nguy cơ: béo phì, tiểu đường, nghiện rượu, hoặc tiền sử gia đình có bệnh gan.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân đến muộn vì nghĩ “chỉ là đầy bụng” – trong khi gan đã xơ hóa đáng kể. Đừng đợi đến khi có triệu chứng rõ mới hành động.

Gan nằm chủ yếu ở vùng hạ sườn phải, dưới cơ hoành, và thường không gây đau khi khỏe mạnh. Tuy nhiên, vì gan không “kêu đau” sớm, bạn nên chủ động theo dõi các dấu hiệu gián tiếp như mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa kéo dài, hoặc vàng da. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, xét nghiệm máu đơn giản và siêu âm bụng có thể giúp phát hiện vấn đề từ giai đoạn đầu – khi can thiệp còn hiệu quả nhất.