Những đợt đau dai dẳng ở vùng thượng vị và phần tư bụng bên trái lan tới cả vùng lưng là dấu hiệu cảnh báo viêm tụy mạn tính. Điều trị viêm tụy mạn cần được tiến hành kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm, cải thiện sức khỏe của người bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu về viêm tụy mạn
Tụy là cơ quan thuộc hệ tiêu hóa, có hình chiếc lá và nằm ẩn vào thành sau của ổ bụng. Cơ quan này đảm nhận cả chức năng nội tiết và ngoại tiết.
Những đợt viêm cấp tính xảy ra trên nhu mô tụy cuối cùng sẽ gây ra viêm tụy mạn. Đây là bệnh lý đặc trưng bởi sự tổn thương tụy không hồi phục, được xác định bởi các bất thường mô học bao gồm viêm mạn tính, xơ hóa và cả sự phá hủy mô tụy ngoại tiết, nội tiết.
2. Một số nguyên nhân gây viêm tụy mạn
Nguyên nhân gây viêm tụy mạn khá đa dạng. Có thể nói rằng bất cứ tác nhân nào khiến tình trạng viêm tụy cấp tái đi tái lại đều gây ra viêm tụy mạn
Trong đó, rượu là nguyên nhân thường gặp nhất, chiếm 70% trường hợp. Lượng cồn tiêu thụ dẫn đến viêm tụy mạn phải đạt ít nhất 150g mỗi ngày và kéo dài ít nhất trong 5 năm. Theo đó, rượu sẽ gây viêm tụy cấp từng đợt ở những người lạm dụng rượu trong thời gian dài. Ban đầu các cơn đau đột ngột, dữ dội và sau đó các cơn rút ngắn khoảng cách, mức độ đau cũng thuyên giảm. Cơn đau âm ỉ kéo dài kèm theo việc không hấp thu được dinh dưỡng khiến người bệnh dễ suy kiệt.
Bên cạnh uống nhiều rượu, hút thuốc lá, tăng calci máu, tăng lipid máu, suy thận mạn hay dùng một số loại thuốc cũng là nguyên nhân gây viêm tụy mạn.
Tương tự như viêm tụy cấp, viêm tụy mạn cũng có thể xảy ra do sự tắc nghẽn kéo dài như:
– Tắc nghẽn ống tụy mật
– Dị dạng phôi thai tụy đôi
– Rối loạn cơ vòng Oddi
– Nang tá tràng trước nhú
Ngoài ra, bệnh lý này cũng là di chứng sau viêm tụy cấp hoại tử, viêm tụy do bệnh lý mạch máu hoặc thiếu máu cục bộ tại tụy.
Viêm tụy mạn còn xảy ra do:
– Các bệnh lý tự miễn
– Các bất thường trong di truyền
– Viêm tụy vô căn
Rượu bia là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng viêm tụy mạn, người bệnh cần bỏ rượu tuyệt đối
3. Lưu ý các triệu chứng của viêm tụy mạn
3.1. Đau bụng
Cũng giống như viêm tụy cấp, tổn thương tụy mạn tính đặc trưng bởi tình trạng đau bụng. Tuy nhiên, người bệnh thường bị đau kéo dài tại thương vị kèm cảm giác căng tức. Cơn đau thường biến chuyển nặng vào mỗi bữa ăn hoặc khi uống rượu. Cơn đau lan ra sau lưng hoặc một nửa phần bụng trên, có trường hợp lan xuống nửa dưới. Để cơn đau thuyên giảm, người bệnh thường phải bất động trong tư thế khom người, cúi người về phía trước hoặc nằm cho chân. Tư thế nằm ngửa hoặc ưỡn người sẽ khiến đau nhiều hơn.
Viêm tụy mạn gây ra các cơn đau bụng kéo dài, khiến người bệnh mệt mỏi và suy giảm chất lượng công việc, cuộc sống
3.2. Sụt cân đến mức suy kiệt
Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn, nôn, chán ăn, ăn uống kém, ăn không ngon miệng. Hệ quả là họ sụt cân kéo dài, cơ thể mệt mỏi, yếu sức đến mức suy kiệt. Nguyên nhân sụt cân là vì người bệnh ăn ít để hạn chế cơn đau, một phần do cơ thể kém hấp thu và bệnh tiểu đường không kiểm soát.
3.3. Triệu chứng cảnh báo khi đi đại tiện
Do tụy không thể bài tiết được các men tiêu hóa nên thực phẩm ăn vào không thể tiêu thụ, người bệnh đối mặt với tình trạng tiêu chảy kéo dài. Đặc trưng của bệnh lý về tuyến tụy là tiêu phân mỡ với váng mỡ nổi trên mặt nước, đi kèm với mùi tanh hôi. Biểu hiện này thường xuất hiện ở giai đoạn muộn khi lượng men tiết ra đã giảm chỉ còn 10% so với bình thường.
Người bệnh viêm tụy mạn có thể gặp một số triệu chứng khác như:
– Vàng da do tụy chèn ép ống mật
– Báng bụng
– Tràn dịch màng phổi
– Rò dịch tụy từ ống tụy, nang giả tụy
– Nổi các nốt đau ở chân do hoại tử mỡ
4. Điều trị viêm tụy mạn bằng cách nào?
4.1. Điều trị viêm tụy mạn tính bằng nội khoa
Người bệnh cây thay đổi chế độ sinh hoạt bằng cách:
– Tuyệt đối không uống rượu bia và đồ uống có cồn (dù là một lượng nhỏ)
– Không hút thuốc
– Hạn chế tối đa việc ăn các món nhiều chất béo, tinh bột
Triệu chứng tiêu phân mỡ sẽ được điều trị bằng chế phẩm men tụy được chọn dựa trên hoạt độ lipase cao
– Liều lượng khoảng 25.000 – 50.000 đơn vị lapse
– Uống trong bữa ăn
Sử dụng đồng thời thuốc ức chế bơm proton (omeprazol 20 – 60 mg/ngày) với mục đích giảm sự bất hoạt của lipase do axit, nhờ đó cải thiện triệu chứng đi tiêu phân mỡ.
Đau thứ phát do viêm tụy mạn tự phát có thể thuyên giảm bằng cách sử dụng enzym tụy hoặc uống thuốc giảm đau.
Nếu người bệnh mắc đồng thời cả bệnh tiểu đường, họ cần được điều trị thông thường bằng việc sử dụng insulin.
Người bệnh nên thăm khám để được tư vấn điều trị phù hợp để ngăn ngừa biến chứng xảy ra
4.2. Điều trị viêm tụy mạn tính bằng ngoại khoa
Những phương pháp phẫu thuật được ứng dụng trong điều trị viêm tụy mạn như sau:
– Phẫu thuật loại bỏ tình trạng tắc nghẽn ống tụy
– Phẫu thuật dẫn lưu ống tụy
– Phẫu thuật cắt tụy
– Phong bế cắt đám rối thần kinh bằng phương pháp nội soi siêu âm hoặc qua da
5. Gợi ý làm sao phòng ngừa viêm tụy mạn?
Để bảo vệ sức khỏe bản thân, bác sĩ khuyến cáo mọi người nên thực hiện các biện pháp sau đây:
– Không lạm dụng rượu bia, thuốc lá; nếu đang sử dụng thì nên bỏ dần
– Những người đã mắc bệnh viêm tụy mạn cần bỏ rượu, bia tuyệt đối
– Điều trị kịp thời viêm tụy cấp để tránh tình trạng tái phát nhiều lần
– Hạn chế tối đa bổ sung chất béo từ mỡ động vật, nên thay bằng mỡ thực vật
– Nên chia bữa ăn thành các khẩu phần nhỏ để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa
– Nên lựa chọn các loại thức ăn dễ tiêu hóa để giảm áp lực cho gan
– Bổ sung nhiều rau củ, trái cây và lựa chọn thực phẩm sạch, rõ nguồn gốc
– Uống đủ nước mỗi ngày
– Điều trị tích cực nếu đang tăng triglycerid
Lưu ý, ngay khi có triệu chứng cảnh báo, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị viêm tụy mạn càng sớm càng tốt. Nếu lơ là điều trị, bệnh sẽ tiến triển nghiêm trọng và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
