Chỉ số GGT bao nhiêu là bình thường và khi nào cần lo lắng?

“Tôi vừa nhận kết quả xét nghiệm máu và thấy chỉ số GGT hơi cao, trong khi các chỉ số gan khác vẫn ổn. Tôi không uống rượu thường xuyên, cũng không có triệu chứng rõ rệt, nhưng vẫn thấy lo. Liệu mức GGT như vậy có đáng ngại không, hay chỉ là dao động sinh lý bình thường?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,

Chỉ số GGT (gamma-glutamyl transferase) là một enzym chủ yếu có trong gan, và mức độ của nó trong máu thường được dùng để đánh giá tình trạng sức khỏe gan – mật. Ở người trưởng thành khỏe mạnh, chỉ số GGT bình thường thường dao động từ 9 đến 48 U/L ở nam và từ 6 đến 32 U/L ở nữ, tùy theo phòng xét nghiệm. Tuy nhiên, giá trị tham chiếu có thể khác nhau đôi chút giữa các lab, nên bạn luôn nên xem kỹ bảng tham chiếu đi kèm kết quả của mình.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về ý nghĩa lâm sàng của chỉ số này, khi nào cần quan tâm, và làm sao để bảo vệ gan hiệu quả.

Nguyên nhân khiến GGT tăng – không chỉ do rượu

GGT là enzym rất nhạy với tổn thương gan, đặc biệt liên quan đến hệ thống đường mật. Mức GGT tăng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm:

– Sử dụng rượu bia thường xuyên: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Ngay cả lượng rượu vừa phải cũng có thể làm GGT tăng nhẹ.
– Bệnh lý gan – mật: Viêm gan virus (B, C), gan nhiễm mỡ (đặc biệt gan nhiễm mỡ không do rượu – NAFLD), xơ gan, hoặc tắc nghẽn đường mật do sỏi hoặc u.
– Thuốc ảnh hưởng đến gan: Một số thuốc như thuốc chống co giật, thuốc hạ mỡ máu (statin), kháng sinh, hay thậm chí paracetamol liều cao kéo dài đều có thể làm GGT tăng.
– Các bệnh toàn thân: Đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, suy tim, hoặc béo phì cũng liên quan đến men gan tăng nhẹ, trong đó có GGT.
– Tăng GGT đơn độc không triệu chứng: Trong nhiều trường hợp, GGT tăng nhẹ (<2 lần giới hạn trên) mà không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng – đây có thể là biến thể sinh lý, nhưng vẫn cần theo dõi.

Khi nào chỉ số GGT cao là dấu hiệu cảnh báo?

Không phải lúc nào GGT tăng cũng nguy hiểm, nhưng bạn nên đi khám chuyên sâu nếu có các dấu hiệu sau:

– GGT tăng trên 2–3 lần giới hạn trên (ví dụ >100 U/L ở nam) mà không giải thích được.
– Kèm theo các men gan khác bất thường: ALT, AST, ALP tăng đồng thời cho thấy tổn thương gan thực sự.
– Triệu chứng lâm sàng: Vàng da, ngứa da, nước tiểu sẫm màu, mệt mỏi kéo dài, chán ăn, đau hạ sườn phải.
– Có yếu tố nguy cơ: Tiền sử uống rượu, béo phì, đái tháo đường, hoặc đang dùng thuốc có hại gan.
– Tăng GGT kéo dài qua 2–3 lần xét nghiệm cách nhau 2–4 tuần, dù ban đầu không có triệu chứng.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chỉ vì “GGT hơi cao” mà phát hiện sớm gan nhiễm mỡ độ 2 hoặc viêm gan virus giai đoạn đầu – điều hoàn toàn có thể kiểm soát nếu can thiệp kịp thời.

Làm gì khi GGT tăng nhẹ mà không rõ nguyên nhân?

Nếu GGT của bạn chỉ tăng nhẹ và không có triệu chứng, đừng quá lo – nhưng cũng đừng bỏ qua. Bạn có thể:

– Xem lại lối sống: Hạn chế rượu bia tuyệt đối trong 2–4 tuần, sau đó xét nghiệm lại.
– Kiểm tra cân nặng và vòng bụng: Béo bụng (>90 cm ở nam, >80 cm ở nữ) là dấu hiệu của hội chứng chuyển hóa – yếu tố thúc đẩy gan nhiễm mỡ.
– Tránh tự ý dùng thuốc bổ gan hoặc thảo dược: Nhiều sản phẩm “mát gan” trên thị trường lại chứa hoạt chất gây độc gan.
– Tái xét nghiệm sau 4–6 tuần: Nếu GGT trở về bình thường, khả năng cao là do yếu tố tạm thời (stress, ăn uống, gắng sức).
– Siêu âm gan nếu GGT vẫn cao: Đây là bước đơn giản, không xâm lấn, giúp phát hiện gan nhiễm mỡ, sỏi mật, hoặc khối bất thường.

Hiểu đúng về “bình thường” – không phải con số cố định

Một điểm quan trọng: “Bình thường” không có nghĩa là “tối ưu”. Nhiều nghiên cứu cho thấy ngay cả khi GGT nằm trong giới hạn tham chiếu, mức cao hơn nửa trên của dải bình thường (ví dụ 40–48 U/L ở nam) vẫn liên quan đến nguy cơ cao hơn của bệnh tim mạch, đái tháo đường và tử vong do mọi nguyên nhân.

Do đó, thay vì chỉ hỏi “có vượt ngưỡng không?”, bạn nên tự hỏi: “Làm sao để giữ GGT ở mức thấp nhất trong giới hạn bình thường?” – điều này phản ánh lối sống lành mạnh hơn là chỉ “không bệnh”.

Chỉ số GGT là “cảnh báo sớm” rất nhạy cho sức khỏe gan – mật, đặc biệt với người có thói quen uống rượu, thừa cân hoặc dùng thuốc dài ngày. Tuy nhiên, tăng GGT đơn độc, nhẹ và không triệu chứng thường không nguy hiểm ngay lập tức. Điều quan trọng là xác định nguyên nhân, chứ không phải chỉ tập trung vào con số.

Nếu bạn lo lắng về kết quả xét nghiệm, hãy mang theo phiếu xét nghiệm đầy đủ (kèm chỉ số ALT, AST, bilirubin, ALP) để bác sĩ đánh giá tổng thể – vì gan không kêu đau, nhưng luôn “nói” qua xét nghiệm.