Đau dạ dày kiêng ăn gì để tránh làm tổn thương niêm mạc?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ. Khi bị đau dạ dày, việc lựa chọn thực phẩm rất quan trọng — vì một số món ăn tưởng chừng vô hại lại có thể kích thích niêm mạc dạ dày, làm tăng tiết axit và khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ những nhóm thực phẩm bạn nên tránh, cùng với lời khuyên lâm sàng từ kinh nghiệm điều trị hàng ngày của tôi.

Những thực phẩm và đồ uống cần kiêng khi bị đau dạ dày

Trong nhiều năm làm việc tại phòng khám tiêu hóa, tôi nhận thấy phần lớn bệnh nhân bị đau dạ dày đều có xu hướng ăn uống theo cảm tính — thấy ngon thì ăn, thấy thèm thì dùng — mà không nhận ra rằng chính những món đó lại đang “đốt” niêm mạc dạ dày của họ. Dưới đây là các nhóm thực phẩm bạn nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn:

– Đồ chua và cay nóng:
Ớt, tiêu, mù tạt hay các món có vị chua mạnh như cam, chanh, dứa, xoài xanh, dưa muối… đều chứa nhiều axit hoặc chất kích thích. Chúng làm tăng tiết axit dịch vị, gây bỏng rát, ợ chua và làm chậm quá trình lành vết loét.

– Thực phẩm nhiều dầu mỡ:
Đồ chiên rán, thức ăn nhanh, thịt mỡ hay da gà chiên giòn… rất khó tiêu hóa. Chúng làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày, gây đầy bụng, trào ngược và tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới — một nguyên nhân phổ biến của ợ nóng.

– Đồ ngọt và thực phẩm lên men nhanh:
Bánh kẹo, nước ngọt, kem… không chỉ gây đầy hơi mà còn làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gián tiếp ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm dạ dày.

– Sản phẩm từ sữa (ở người không dung nạp lactose):
Nhiều bệnh nhân nghĩ sữa “mát” nên uống khi đau dạ dày, nhưng thực tế, nếu bạn không dung nạp lactose, sữa sẽ gây chướng bụng, tiêu chảy và đau quặn — đặc biệt là sau khi uống sữa tươi nguyên kem.

– Chất kích thích và đồ uống có gas:
Rượu, bia, cà phê, trà đặc hay nước ngọt có gas đều là “kẻ thù” của niêm mạc dạ dày. Chúng làm giãn cơ thắt thực quản, tăng tiết axit và phá vỡ lớp chất nhầy bảo vệ — khiến dạ dày dễ bị tổn thương hơn.

Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay

Không phải cơn đau dạ dày nào cũng chỉ do ăn uống sai. Trong một số trường hợp, đây có thể là biểu hiện của viêm loét, nhiễm Helicobacter pylori hoặc thậm chí là tổn thương tiền ung thư. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:

– Đau kéo dài trên 2 tuần dù đã thay đổi chế độ ăn
– Đau lan ra sau lưng hoặc kèm theo nôn ra máu, phân đen
– Sụt cân không rõ nguyên nhân
– Buồn nôn thường xuyên, đặc biệt sau khi ăn
– Cảm giác no sớm, chán ăn kéo dài

Hướng dẫn ăn uống và sinh hoạt giúp giảm đau dạ dày

Từ kinh nghiệm lâm sàng, tôi luôn khuyên bệnh nhân của mình áp dụng những nguyên tắc sau để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tái phát:

– Ăn đúng giờ, không để quá đói hoặc ăn quá no: Bữa ăn nên cách nhau 3–4 tiếng, chia nhỏ thành 4–5 bữa/ngày để giảm gánh nặng cho dạ dày.
– Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, mềm, ít xơ: như cháo, súp, cơm nát, thịt nạc hấp, rau luộc…
– Hạn chế nằm ngay sau khi ăn: Nên đợi ít nhất 2–3 tiếng để tránh trào ngược.
– Tránh căng thẳng kéo dài: Stress làm tăng tiết cortisol, gián tiếp kích thích tiết axit dạ dày.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau NSAID (như ibuprofen, aspirin) vì chúng có thể gây loét dạ dày thứ phát.

Đau dạ dày không chỉ là “cơn đau thông thường” — nó phản ánh tình trạng viêm hoặc tổn thương đang diễn ra bên trong niêm mạc dạ dày. Việc kiêng ăn đúng cách không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn tạo điều kiện để vết thương mau lành. Nếu bạn đã điều chỉnh ăn uống nhưng cơn đau vẫn tái diễn, đừng chần chừ — hãy đi nội soi dạ dày để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.