Uống thuốc tuyến giáp có hại gan không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn – đặc biệt khi phải dùng thuốc dài ngày mà lại nghe đến “tổn thương gan”. Câu trả lời ngắn gọn là: một số thuốc điều trị bệnh tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến gan, nhưng nguy cơ này rất thấp và thường xảy ra ở thuốc điều trị cường giáp, chứ không phải thuốc điều trị suy giáp. Hãy cùng tôi phân tích rõ hơn để bạn yên tâm điều trị.
Nguyên nhân có thể gây tổn thương gan khi dùng thuốc tuyến giáp
Không phải tất cả thuốc tuyến giáp đều ảnh hưởng gan như nhau. Nguy cơ phụ thuộc vào loại thuốc và cơ địa của từng người:
– Propylthiouracil (PTU): Đây là thuốc có nguy cơ cao nhất gây tổn thương gan – từ viêm gan nhẹ đến suy gan cấp, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì lý do này, PTU hiện chỉ được ưu tiên trong 3 tháng đầu thai kỳ hoặc trong cơn bão giáp (thyroid storm), chứ không dùng làm thuốc đầu tay.
– Methimazole (hoặc carbimazole): Nguy cơ gây hại gan thấp hơn nhiều so với PTU. Nếu có, thường là dạng ứ mật – tức là gan vẫn hoạt động nhưng dòng chảy mật bị ứ lại, dẫn đến tăng men gan hoặc vàng da nhẹ. Đây là phản ứng không phụ thuộc liều, nghĩa là ngay cả liều thấp cũng có thể xảy ra – nhưng rất hiếm.
– Levothyroxine (dùng cho suy giáp): Cực kỳ hiếm khi gây tổn thương gan. Một vài báo cáo y văn ghi nhận trường hợp viêm gan do phản ứng quá mẫn, nhưng tỷ lệ gần như không đáng kể trong thực hành lâm sàng. Nếu men gan tăng khi dùng levothyroxine, thường là do cường giáp do dùng quá liều, chứ không phải thuốc trực tiếp “độc” cho gan.
Dấu hiệu cảnh báo tổn thương gan bạn cần lưu ý
Mặc dù hiếm, nhưng nếu xảy ra, tổn thương gan do thuốc có thể tiến triển nhanh. Bạn nên liên hệ bác sĩ ngay nếu xuất hiện:
– Vàng da hoặc vàng mắt
– Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu
– Mệt mỏi bất thường, chán ăn kéo dài
– Đau tức vùng hạ sườn phải (dưới xương sườn bên phải)
– Sốt, buồn nôn hoặc ngứa da không rõ nguyên nhân
Đây có thể là dấu hiệu của viêm gan do thuốc – cần ngừng thuốc kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Hướng dẫn an toàn khi dùng thuốc tuyến giáp
Để vừa kiểm soát bệnh tuyến giáp hiệu quả, vừa bảo vệ gan, bạn nên:
– Tuân thủ đúng liều và lịch tái khám – đặc biệt trong 2–3 tháng đầu dùng thuốc kháng giáp.
– Không tự ý đổi thuốc hoặc ngừng thuốc, dù nghe đồn “PTU hại gan” hay “methimazole an toàn hơn”. Mỗi thuốc có chỉ định riêng, và quyết định thay đổi phải do bác sĩ đưa ra.
– Xét nghiệm chức năng gan định kỳ nếu bạn đang dùng PTU hoặc methimazole – thường là trước khi bắt đầu và sau 4–6 tuần điều trị.
– Thông báo tiền sử bệnh gan (viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan…) cho bác sĩ trước khi bắt đầu điều trị.
– Tránh uống rượu và các thuốc bổ gan không rõ nguồn gốc – vì chúng có thể tương tác hoặc làm nhiễu kết quả xét nghiệm.
Trong hơn 15 năm làm việc tại phòng khám nội tiết, tôi từng gặp rất ít trường hợp tổn thương gan do thuốc tuyến giáp – đa số đều liên quan đến PTU và xảy ra trong vài tuần đầu dùng thuốc. Với methimazole hay levothyroxine, nguy cơ gần như không đáng lo nếu bạn dùng đúng chỉ định.
Vì vậy, đừng vì lo sợ mà từ chối điều trị – bệnh tuyến giáp không kiểm soát mới là mối nguy lớn hơn cho gan, tim và toàn bộ cơ thể. Hãy phối hợp chặt chẽ với bác sĩ, theo dõi định kỳ, và bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh an toàn, hiệu quả.
