Nổi rôm có nguy hiểm không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy con nổi đầy nốt đỏ, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh – làn da mỏng manh và chưa hoàn thiện như một “bản đồ cảnh báo” đầu tiên của cơ thể. Nổi rôm sảy (miliaria) là tình trạng rất phổ biến trong thời tiết nóng ẩm, xảy ra khi ống tuyến mồ hôi bị tắc nghẽn, khiến mồ hôi không thoát ra được và ứ lại dưới da, gây viêm nhẹ và xuất hiện các nốt đỏ, mụn nước hoặc cảm giác ngứa râm ran.
Đa số trường hợp rôm sảy không nguy hiểm và tự hết trong vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, ở một số trẻ, nếu không xử lý kịp thời hoặc để da bị cọ xát, nhiễm khuẩn, rôm có thể tiến triển nặng hơn – thậm chí dẫn đến viêm da thứ phát. Tôi sẽ giải thích rõ hơn ngay sau đây.
Nguyên nhân gây nổi rôm sảy – không chỉ do “trời nóng”
Rôm sảy thường bị quy kết đơn giản là do “nóng trong” hay “ăn đồ nóng”, nhưng thực tế, cơ chế y học rõ ràng hơn nhiều. Trong phòng khám, tôi thường gặp các trường hợp sau:
– Tắc nghẽn ống tuyến mồ hôi: Do mồ hôi tiết quá mức kết hợp với tế bào da chết, bụi bẩn hoặc quần áo bó sát – đặc biệt ở trẻ sơ sinh, vì tuyến mồ hôi của bé chưa phát triển hoàn chỉnh.
– Môi trường sống nóng ẩm, thiếu thông gió: Phòng kín, quấn tã quá kín, dùng điều hòa ít hoặc để nhiệt độ quá cao đều làm tăng nguy cơ.
– Sử dụng sản phẩm bôi da không phù hợp: Phấn rôm, kem dưỡng đặc, sữa tắm có hương liệu mạnh có thể làm bít lỗ chân lông, khiến tình trạng nặng hơn.
– Sốt hoặc vận động mạnh: Khi cơ thể tăng tiết mồ hôi đột ngột mà không được làm mát kịp thời.
Có 3 dạng rôm sảy chính:
- Miliaria crystallina: Mụn nước trong suốt, không ngứa – thường gặp ở trẻ sơ sinh, lành tính.
- Miliaria rubra (rôm đỏ): Nốt đỏ, ngứa, rát – dạng phổ biến nhất.
- Miliaria profunda (rôm sâu): Hiếm gặp, ảnh hưởng đến lớp sâu hơn của da, có thể gây mất khả năng điều tiết mồ hôi – cần can thiệp y khoa.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám bác sĩ da liễu?
Mặc dù đa số rôm sảy tự khỏi, nhưng bạn cần cảnh giác nếu thấy các dấu hiệu sau:
– Nốt rôm lan rộng, sưng đỏ, có mủ – dấu hiệu nhiễm trùng da (viêm nang lông hoặc viêm da mủ).
– Trẻ sốt cao kèm rôm sảy, quấy khóc liên tục, bỏ bú.
– Rôm kéo dài hơn 7–10 ngày dù đã làm mát và giữ da sạch.
– Xuất hiện ở vùng da ít đổ mồ hôi như lòng bàn tay, gan bàn chân – có thể không phải rôm sảy mà là bệnh da khác (dị ứng, chàm, viêm da tiếp xúc…).
Trong những trường hợp này, việc chẩn đoán phân biệt là rất quan trọng. Tôi từng gặp trẻ bị chẩn đoán nhầm “rôm sảy” trong khi thực chất là viêm da cơ địa hoặc nhiễm nấm, dẫn đến điều trị sai hướng và tổn thương da kéo dài.
Cách điều trị và phòng ngừa rôm sảy an toàn – theo hướng dẫn y khoa
Bạn không cần dùng thuốc mạnh hay “bí kíp dân gian” phức tạp. Điều cốt lõi là giảm tiết mồ hôi và giữ da thông thoáng:
– Làm mát cơ thể: Cho trẻ ở phòng có điều hòa (26–28°C), tránh quấn tã, mặc quần áo cotton mỏng, rộng.
– Tắm nước ấm (không lạnh) 1–2 lần/ngày, có thể thêm lá kinh giới, sài đất hoặc mướp đắng – nhưng chỉ dùng khi da không trầy xước, và rửa sạch lá trước khi nấu.
– Không dùng phấn rôm bừa bãi: Các hạt phấn mịn dễ kết dính với mồ hôi, tạo lớp màng bít tắc tuyến mồ hôi – ngược tác dụng. Nếu dùng, chỉ thoa một lớp mỏng lên da đã khô hoàn toàn.
– Tránh kem dưỡng đặc, sữa tắm tạo bọt mạnh: Ưu tiên sản phẩm không hương liệu, không cồn, ghi rõ “non-comedogenic” (không gây bít lỗ chân lông).
– Giữ môi trường sống thông thoáng: Dùng quạt thông gió, thay ga gối thường xuyên, hạn chế ẵm bế trẻ quá lâu trong lòng (làm tăng thân nhiệt).
Với người lớn bị rôm sảy ở lưng, ngực – thường do mặc đồ tập bó, làm việc ngoài trời – nguyên tắc cũng tương tự: giải nhiệt, thay đồ ngay sau khi đổ mồ hôi, và không gãi.
Rôm sảy tuy là vấn đề da liễu nhẹ, nhưng phản ánh rõ mức độ điều tiết thân nhiệt và sức đề kháng da của trẻ. Trong hơn 10 năm hành nghề, tôi nhận thấy rằng phòng ngừa luôn hiệu quả hơn điều trị. Đừng đợi đến khi con nổi đầy nốt mới lo – hãy chủ động tạo môi trường mát mẻ, vệ sinh da đúng cách ngay từ những ngày đầu hè.
Nếu bạn thấy con nổi rôm kèm sốt, quấy khóc hoặc da có dấu hiệu nhiễm trùng, đừng chần chừ – hãy đưa bé đến bác sĩ da liễu nhi để được chẩn đoán chính xác. Bởi đôi khi, “nốt đỏ li ti” không chỉ là rôm – mà là lời kêu cứu của làn da non nớt.
