Sốt virus là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng khi thấy người thân, đặc biệt là trẻ nhỏ, sốt kéo dài mà không rõ nguyên nhân. Sốt virus thực chất là phản ứng của cơ thể khi bị nhiễm một trong hàng trăm loại virus phổ biến, như rhinovirus, adenovirus, influenza, hay enterovirus. Đây là tình trạng rất thường gặp, đặc biệt ở trẻ em, và đa phần lành tính – nhưng đôi khi cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu không theo dõi đúng cách.

Nguyên nhân gây sốt virus là gì?

Sốt virus xảy ra khi virus xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp. Hệ miễn dịch lập tức phản ứng bằng cách tăng thân nhiệt để ức chế sự sinh sôi của virus. Một số tác nhân phổ biến bao gồm:

– Virus cúm (influenza): Gây sốt cao, đau cơ, mệt mỏi, ho khan.
– Adenovirus: Thường kèm viêm họng, kết mạc (mắt đỏ), sổ mũi.
– Enterovirus: Có thể gây sốt kèm phát ban, loét miệng (như tay-chân-miệng).
– Rhinovirus: Gây cảm lạnh thông thường với triệu chứng nhẹ.

Khác với sốt do vi khuẩn, sốt virus không đáp ứng với kháng sinh và thường tự khỏi trong 3–7 ngày.

Dấu hiệu nhận biết sốt virus điển hình

Triệu chứng thường khởi phát đột ngột và thay đổi theo loại virus, nhưng các biểu hiện chung bao gồm:

– Sốt cao 38–40°C, kéo dài 2–5 ngày.
– Mệt mỏi, chán ăn, đau đầu, đau cơ.
– Ho, sổ mũi, đau họng nhẹ.
– Ở trẻ nhỏ: quấy khóc, bỏ bú, nôn trớ, phát ban sau khi hạ sốt.

Điều quan trọng là sốt virus thường không đi kèm dấu hiệu nhiễm trùng khu trú rõ rệt (như mủ ở họng, đau tai dữ dội, tiểu buốt…).

Khi nào cần đi khám ngay?

Mặc dù đa số trường hợp tự hồi phục, bạn nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sau:

– Sốt trên 39.5°C không hạ sau dùng thuốc hạ sốt.
– Co giật, li bì, khó đánh thức hoặc hôn mê.
– Thở nhanh, thở co lõm lồng ngực, tím tái.
– Nôn liên tục, không uống được, dấu hiệu mất nước (khô môi, ít tiểu).
– Phát ban xuất huyết (chấm đỏ không biến mất khi ấn) hoặc cứng gáy.

Ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, bất kỳ cơn sốt nào cũng cần được đánh giá y khoa ngay.

Cách chăm sóc và phòng ngừa sốt virus hiệu quả

Hiện chưa có thuốc đặc trị cho hầu hết các virus gây sốt, nên điều trị chủ yếu là hỗ trợ và làm giảm triệu chứng:

– Hạ sốt đúng cách: Dùng paracetamol liều phù hợp cân nặng, kết hợp lau mát bằng nước ấm (không dùng nước đá hay cồn).
– Bù đủ nước và điện giải: Uống oresol, nước trái cây loãng, sữa (với trẻ).
– Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh.
– Cách ly nhẹ nhàng để hạn chế lây lan trong gia đình.

Phòng ngừa chủ động bằng cách: rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang nơi đông người, tiêm vắc xin cúm hàng năm và giữ vệ sinh môi trường sống.

Trong hơn 15 năm làm việc tại khoa Nhi và Nội tổng quát, tôi thấy nhiều phụ huynh hoảng loạn khi con sốt cao, nhưng lại chủ quan khi trẻ “chỉ sốt nhẹ” kèm li bì hoặc bỏ ăn. Hãy nhớ: mức độ sốt không phản ánh mức độ nghiêm trọng của bệnh, mà chính thái độ tỉnh táo và khả năng theo dõi sát các dấu hiệu bất thường mới là chìa khóa.

Sốt virus thường lành tính, nhưng sai lầm trong chăm sóc – như tự ý dùng kháng sinh, truyền dịch không cần thiết, hoặc ủ ấm quá mức – lại có thể gây hại nhiều hơn. Nếu nghi ngờ, đừng ngại tìm đến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.