Polyp là gì và khi nào cần lo lắng?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn hoàn toàn chính đáng. Polyp là một phát hiện khá phổ biến trong khám sức khỏe, và dù đa số trường hợp là lành tính, việc hiểu rõ bản chất và nguy cơ của nó sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi và điều trị.
Polyp thực chất là gì?
Polyp là những khối tăng sinh bất thường của niêm mạc – lớp mô lót bên trong các cơ quan rỗng như đại tràng, tử cung, dạ dày, mũi hay bàng quang. Chúng có thể mọc đơn lẻ hoặc thành cụm, có cuống (giống như quả nho) hoặc dẹt, bám sát niêm mạc.
Mặc dù phần lớn polyp là lành tính, một số loại – đặc biệt ở đại tràng hoặc tử cung – có khả năng tiến triển thành ung thư theo thời gian, nhất là khi chúng lớn (>1 cm), có hình dạng bất thường hoặc mang đặc điểm mô học nguy cơ cao.
Polyp thường xuất hiện ở đâu và có biểu hiện ra sao?
Polyp có thể xuất hiện ở nhiều vị trí, nhưng phổ biến nhất là:
– Đại tràng: Đây là vị trí được quan tâm nhất vì một số polyp (như polyp tuyến) có thể tiến triển thành ung thư đại trực tràng nếu không được cắt bỏ kịp thời.
– Tử cung: Gọi là polyp nội mạc tử cung, thường gây chảy máu âm đạo bất thường, rong kinh hoặc khó mang thai. Nguy cơ ác tính tuy thấp nhưng tăng ở phụ nữ sau mãn kinh.
– Dạ dày: Thường không có triệu chứng, nhưng đôi khi gây đau thượng vị, buồn nôn hoặc thiếu máu do chảy máu âm ỉ.
– Mũi/họng/dây thanh: Gây nghẹt mũi, thay đổi giọng nói hoặc cảm giác vướng họng.
– Bàng quang: Có thể dẫn đến tiểu ra máu, tiểu buốt hoặc tiểu rắt.
Điều quan trọng là nhiều polyp không gây triệu chứng rõ rệt – chúng thường được phát hiện tình cờ qua nội soi, siêu âm hoặc khám sức khỏe định kỳ.
Khi nào bạn nên đi khám ngay?
Bạn nên chủ động thăm khám nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
– Chảy máu bất thường: ra máu khi đi cầu, tiểu ra máu, hoặc chảy máu âm đạo ngoài chu kỳ kinh.
– Thay đổi thói quen đại tiện: táo bón kéo dài, tiêu chảy xen kẽ, cảm giác chưa đi hết.
– Đau bụng âm ỉ, đặc biệt ở vùng hạ vị hoặc quanh rốn, kéo dài trên 2 tuần.
– Rối loạn kinh nguyệt: chu kỳ thất thường, lượng kinh quá nhiều hoặc kéo dài.
– Khó thở, khàn tiếng kéo dài (nếu nghi ngờ polyp thanh quản).
Làm sao để xử trí và phòng ngừa polyp?
Việc xử trí polyp phụ thuộc vào vị trí, kích thước, hình thái và đặc điểm mô học:
– Cắt bỏ polyp là phương pháp điều trị chính, thường được thực hiện ngay trong quá trình nội soi (đại tràng, dạ dày) hoặc qua thủ thuật nhỏ (tử cung, mũi).
– Theo dõi định kỳ: Với polyp nhỏ, lành tính, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi sau 1–3 năm tùy nguy cơ.
– Không tự ý dùng thuốc: Không có thuốc làm “tan” polyp – việc dùng thuốc giảm đau hay kháng viêm chỉ làm che lấp triệu chứng, không giải quyết gốc rễ.
– Phòng ngừa: Duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, hạn chế thịt đỏ và rượu bia, kiểm soát cân nặng, và khám tầm soát định kỳ – đặc biệt sau 45–50 tuổi hoặc nếu có tiền sử gia đình ung thư đại trực tràng.
Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân lo lắng khi nghe “có polyp”, nhưng thực tế, phát hiện sớm chính là lợi thế lớn – vì đa số polyp có thể được loại bỏ hoàn toàn trước khi chúng kịp biến đổi ác tính.
Nếu bạn vừa được chẩn đoán polyp, đừng hoảng hốt, nhưng cũng đừng chủ quan. Hãy trao đổi với bác sĩ về loại polyp bạn có, nguy cơ cụ thể và lịch theo dõi phù hợp. Với sự can thiệp kịp thời, nguy cơ ung thư có thể được ngăn chặn hiệu quả.
