Nội Soi Đại Tràng Là Gì?

“Dạo này em hay bị rối loạn tiêu hóa, đôi khi thấy phân có lẫn máu, bụng thì đầy hơi khó chịu. Nghe người quen khuyên nên đi nội soi đại tràng, nhưng em rất lo — không biết thủ thuật này là gì, có đau không, và liệu có thật sự cần thiết? Mong bác sĩ giải thích giúp em để em bớt hoang mang.”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến — và hoàn toàn hợp lý. Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân với tâm trạng lo lắng y hệt như bạn trước khi lần đầu tiên được chỉ định nội soi đại tràng. Hãy để tôi giải thích rõ ràng, từ chuyên môn đến cảm nhận thực tế, để bạn hiểu vì sao đây không chỉ là một xét nghiệm thông thường, mà còn là một trong những biện pháp phòng ngừa ung thư hiệu quả nhất hiện nay.

Nội soi đại tràng là gì?

Đây là một thủ thuật y khoa trong đó bác sĩ tiêu hóa đưa một ống mềm, linh hoạt — gọi là ống nội soi đại tràng (colonoscope) — qua hậu môn để quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng và trực tràng. Trên đầu ống có gắn camera độ phân giải cao, cho phép bác sĩ phát hiện bất thường như viêm, loét, polyp, hay thậm chí ung thư ở giai đoạn rất sớm. Đặc biệt, nếu phát hiện polyp (khối u lành tính nhưng có thể tiến triển thành ung thư), bác sĩ có thể cắt bỏ ngay trong quá trình nội soi, giúp bạn ngăn ngừa ung thư trước khi nó hình thành.

Vì sao nội soi đại tràng được coi là “tiêu chuẩn vàng” trong sàng lọc ung thư?

Ung thư đại trực tràng là một trong những loại ung thư phổ biến nhất — nhưng cũng là một trong số ít có thể phòng ngừa được nếu được phát hiện sớm.

– Nội soi cho phép quan sát trực tiếp toàn bộ niêm mạc đại tràng, khác với các phương pháp gián tiếp như xét nghiệm phân hay CT scan.

– Polyp có thể được cắt bỏ ngay lập tức — điều này biến nội soi từ một công cụ chẩn đoán thành một biện pháp điều trị và phòng ngừa tích cực.

– Độ nhạy và độ đặc hiệu cao: Nghiên cứu cho thấy nội soi đại tràng làm giảm tới 60–70% nguy cơ tử vong do ung thư đại trực tràng nếu được thực hiện định kỳ.

Nội soi đại tràng có đau không? Gây mê có thực sự cần thiết?

Câu trả lời phụ thuộc vào cách thực hiện — và may mắn thay, bạn hoàn toàn có thể chọn phương án không đau.

– Nếu không gây mê, bạn có thể cảm thấy đầy bụng, quặn thắt nhẹ do bơm hơi để làm căng đại tràng — cảm giác này thường chịu được, nhưng vẫn gây khó chịu.

– Với gây mê nhẹ (sedation) — phương pháp phổ biến nhất hiện nay — bạn sẽ ngủ nhẹ trong suốt quá trình, tỉnh dậy sau vài phút và không nhớ gì về thủ thuật.

– Tôi luôn khuyên bệnh nhân, đặc biệt là người lần đầu nội soi hoặc lo lắng cao, nên chọn gây mê. Không chỉ giảm đau, mà còn giúp bác sĩ thao tác dễ dàng hơn, tăng độ chính xác chẩn đoán.

Lưu ý: Sau gây mê, bạn không được tự lái xe — nên có người nhà đi cùng để đưa về.

Ai nên nội soi đại tràng? Dấu hiệu nào là “cảnh báo đỏ”?

Tất cả người khỏe mạnh từ 45 tuổi nên bắt đầu sàng lọc định kỳ — ngay cả khi không có triệu chứng. Đây là khuyến cáo của các hiệp hội tiêu hóa hàng đầu thế giới.

Ngoài ra, bạn cần nội soi sớm hơn nếu có: – Chảy máu trực tràng (phân đen, dính máu tươi)

– Thay đổi thói quen đại tiện kéo dài (tiêu chảy/táo bón xen kẽ > 2 tuần)

– Đau bụng âm ỉ, đầy hơi không rõ nguyên nhân

– Sụt cân không giải thích được

– Tiền sử gia đình có người bị ung thư đại trực tràng hoặc polyp

Quy trình nội soi diễn ra như thế nào? Cần chuẩn bị gì?

Thủ thuật chỉ mất 20–40 phút, nhưng chuẩn bị ruột sạch là yếu tố then chốt để kết quả chính xác.

– 1–2 ngày trước: Ăn nhẹ, tránh rau củ, hạt, thực phẩm nhiều chất xơ.

– Buổi tối trước và sáng ngày nội soi: Uống dung dịch nhuận tràng theo hướng dẫn — mục tiêu là phân lỏng trong, không còn cặn.

– Ngày thực hiện: Nhịn ăn từ đêm trước, chỉ uống nước trong. Đến cơ sở y tế, thay đồ, được theo dõi mạch, huyết áp.

– Sau nội soi: Nghỉ 30–60 phút để hồi tỉnh (nếu gây mê), sau đó có thể về nhà. Tránh lái xe, làm việc nặng trong 24 giờ.

Có rủi ro hay tác dụng phụ không?

Nội soi đại tràng rất an toàn khi thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm — nhưng như mọi thủ thuật xâm lấn, vẫn có nguy cơ hiếm gặp:

– Chảy máu (nếu có cắt polyp) — thường tự cầm, hiếm khi cần can thiệp.

– Thủng đại tràng — tỷ lệ dưới 0,1%, chủ yếu ở người có bệnh lý nền nặng.

– Phản ứng với thuốc mê — rất hiếm nếu được đánh giá kỹ trước thủ thuật.

Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi chỉ gặp vài ca biến chứng nghiêm trọng, và tất cả đều liên quan đến việc bệnh nhân không khai báo đầy đủ bệnh sử hoặc chuẩn bị ruột không đúng cách.

Nội soi đại tràng không đáng sợ — mà đáng trân trọng. Đây là cơ hội để bạn chủ động bảo vệ bản thân khỏi một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể ngăn chặn. Đừng đợi đến khi có triệu chứng mới đi khám. Ở độ tuổi 45+, một lần nội soi định kỳ có thể cứu mạng bạn — hoặc ít nhất, giúp bạn yên tâm sống khỏe.

Nếu bạn đang phân vân, hãy trò chuyện với bác sĩ tiêu hóa. Chúng tôi luôn sẵn sàng giải thích, đồng hành và giúp bạn trải qua thủ thuật này một cách nhẹ nhàng, an toàn và hiệu quả nhất.