Tại sao lại nghẹt mũi?
Chào bạn,
Nghẹt mũi là tình trạng rất phổ biến, thường xảy ra khi niêm mạc mũi bị sưng nề hoặc tăng tiết dịch nhầy, làm cản trở luồng không khí đi qua. Nguyên nhân có thể từ những yếu tố đơn giản như cảm lạnh, dị ứng, cho đến các vấn đề cấu trúc mũi hoặc bệnh lý mạn tính như viêm xoang. Dù phần lớn trường hợp không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm triệu chứng bất thường, bạn cần được đánh giá chuyên sâu.
Nguyên nhân phổ biến gây nghẹt mũi
– Cảm lạnh hoặc nhiễm virus: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Virus làm niêm mạc mũi sưng phù và tăng tiết dịch, gây tắc nghẽn đường thở trong vài ngày đến một tuần.
– Viêm xoang cấp hoặc mạn tính: Khi các xoang quanh mũi bị viêm, dịch mủ ứ đọng khiến bạn cảm thấy nặng mặt, nghẹt mũi kéo dài, đôi khi kèm đau nhức vùng trán hoặc má.
– Dị ứng mũi: Tiếp xúc với phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng… kích hoạt phản ứng miễn dịch, gây sưng niêm mạc và chảy nước mũi trong – đặc trưng của viêm mũi dị ứng.
– Thay đổi thời tiết hoặc không khí khô: Không khí lạnh, khô làm niêm mạc mũi co thắt, giảm khả năng tự làm sạch, dẫn đến cảm giác nghẹt, rát mũi.
– Vẹo vách ngăn mũi: Dị tật bẩm sinh hoặc chấn thương khiến vách ngăn lệch, cản trở luồng khí – thường gây nghẹt một bên mũi kéo dài.
– Polyp mũi: Khối u lành tính trong hốc mũi hoặc xoang có thể lớn dần, chèn ép đường thở và gây nghẹt mũi dai dẳng, giảm khứu giác.
– Lạm dụng thuốc xịt thông mũi: Dùng quá 3–5 ngày liên tục có thể gây “nghẹt mũi dội ngược” – tình trạng mũi càng sưng phù hơn khi thuốc hết tác dụng.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám
– Nghẹt mũi kéo dài trên 10–14 ngày mà không cải thiện.
– Kèm theo sốt cao, đau mặt dữ dội, mủ xanh đặc, mùi hôi từ mũi – gợi ý viêm xoang nhiễm khuẩn.
– Giảm hoặc mất khứu giác, chảy dịch mũi một bên có máu – cần loại trừ polyp hoặc tổn thương khác.
– Khó thở khi ngủ, ngáy to, ngưng thở khi ngủ – có thể liên quan đến cấu trúc mũi hoặc amidan phì đại.
– Triệu chứng xuất hiện quanh năm, tái đi tái lại – nghi ngờ viêm mũi dị ứng mạn tính.
Hướng dẫn giảm nghẹt mũi và phòng ngừa tái phát
– Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0,9% 1–2 lần/ngày giúp làm sạch dịch nhầy, giảm sưng và phục hồi chức năng niêm mạc.
– Duy trì độ ẩm không khí (40–60%) bằng máy tạo ẩm, nhất là trong phòng điều hòa hoặc mùa đông.
– Xông hơi với nước ấm (có thể thêm tinh dầu khuynh diệp) giúp giãn mạch, làm loãng dịch mũi và dễ thở hơn.
– Uống đủ nước (1,5–2 lít/ngày) để làm loãng dịch tiết, hỗ trợ đào thải nhanh hơn.
– Kê cao đầu khi ngủ bằng gối mềm để dịch mũi dễ dẫn lưu, giảm nghẹt về đêm.
– Tránh tiếp xúc với dị nguyên nếu bạn bị viêm mũi dị ứng: đeo khẩu trang khi ra đường, vệ sinh chăn gối định kỳ, hạn chế nuôi thú trong phòng ngủ.
– Không lạm dụng thuốc xịt thông mũi như oxymetazolin, naphazolin – chỉ dùng tối đa 3 ngày và theo chỉ định.
Tôi thường gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với nghẹt mũi, cho rằng “chỉ là cảm vặt”, nhưng thực tế đây có thể là biểu hiện sớm của viêm mũi dị ứng, viêm xoang mạn hoặc thậm chí là polyp mũi. Nếu triệu chứng kéo dài quá 2 tuần, tái phát thường xuyên hoặc ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày, bạn nên đến chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để nội soi mũi xoang và có hướng xử trí phù hợp. Đừng để tình trạng nghẹt mũi kéo dài làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn.
