Suy giáp là gì? Dấu hiệu và nguyên nhân bạn cần biết
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thật. Suy giáp là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết để duy trì hoạt động trao đổi chất bình thường của cơ thể. Đây là một rối loạn nội tiết khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ và người lớn tuổi, và nếu được phát hiện sớm, hoàn toàn có thể kiểm soát tốt bằng điều trị thay thế hormone.
Suy giáp là gì – hiểu đúng về vai trò của tuyến giáp
Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình bướm nằm ở phía trước cổ, có nhiệm vụ sản xuất hai hormone chính: T3 (triiodothyronine) và T4 (thyroxine). Những hormone này điều hòa gần như mọi quá trình chuyển hóa trong cơ thể — từ nhịp tim, nhiệt độ, tiêu hóa đến năng lượng và tinh thần.
Khi tuyến giáp “hoạt động yếu” — tức là suy giáp (hypothyroidism) — nồng độ T3/T4 giảm, khiến cơ thể “chậm lại”: bạn cảm thấy mệt, lạnh, da khô, trí nhớ suy giảm, và thậm chí có thể bị trầm cảm. Tình trạng này thường tiến triển âm thầm, nên nhiều người nhầm với stress, lão hóa hay thiếu ngủ.
Nguyên nhân phổ biến gây suy giáp
– Viêm tuyến giáp Hashimoto: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Đây là một bệnh tự miễn, nghĩa là hệ miễn dịch nhầm lẫn và tấn công chính tuyến giáp của bạn, làm tổn thương mô tuyến và giảm khả năng sản xuất hormone.
– Điều trị cường giáp trước đó: Các phương pháp như iod phóng xạ hoặc thuốc kháng giáp có thể “hạ” hoạt động tuyến giáp quá mức, dẫn đến suy giáp vĩnh viễn.
– Phẫu thuật cắt tuyến giáp: Dù chỉ cắt một phần, tuyến giáp có thể không còn đủ khả năng đáp ứng nhu cầu hormone của cơ thể.
– Xạ trị vùng cổ: Thường dùng trong điều trị ung thư đầu – cổ, có thể vô tình làm tổn thương tuyến giáp.
– Một số thuốc: Như lithium (dùng trong rối loạn lưỡng cực) hoặc interferon có thể ức chế chức năng tuyến giáp.
– Suy giáp bẩm sinh: Hiếm gặp, nhưng trẻ sơ sinh có thể sinh ra mà không có tuyến giáp hoặc tuyến giáp không hoạt động.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám
Suy giáp thường khởi phát từ từ, nhưng nếu bạn nhận thấy hai hoặc nhiều triệu chứng sau kéo dài trên 2–3 tuần, hãy đi khám nội tiết:
– Mệt mỏi dai dẳng, uể oải dù ngủ đủ
– Tăng cân không rõ nguyên nhân
– Da khô, tóc rụng, móng giòn
– Nhạy cảm bất thường với lạnh
– Táo bón kéo dài
– Giọng khàn, mặt phù nhẹ
– Chu kỳ kinh nguyệt rối loạn hoặc ra nhiều
– Trí nhớ giảm, khó tập trung, tâm trạng chán nản
Đặc biệt, nếu bạn có tiền sử gia đình bị bệnh tuyến giáp, nguy cơ mắc suy giáp sẽ cao hơn đáng kể.
Cách chẩn đoán và điều trị suy giáp
Chẩn đoán suy giáp rất đơn giản: xét nghiệm máu đo TSH (hormone kích thích tuyến giáp). Khi tuyến giáp suy yếu, tuyến yên sẽ “bù đắp” bằng cách tăng TSH — do đó, TSH cao là dấu hiệu đầu tiên và rõ ràng nhất của suy giáp. Bác sĩ có thể thêm xét nghiệm FT4 để đánh giá mức độ.
Điều trị chủ yếu là uống hormone thay thế — levothyroxine — mỗi ngày. Đây là dạng tổng hợp của T4, giúp đưa nồng độ hormone về mức sinh lý. Hầu hết người bệnh sẽ cảm thấy cải thiện rõ rệt sau 2–4 tuần. Tuy nhiên, việc điều trị thường kéo dài suốt đời, và cần theo dõi định kỳ (thường 6–12 tháng/lần) để điều chỉnh liều phù hợp.
Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân đến muộn vì nghĩ mệt mỏi, tăng cân là “do tuổi” hoặc “do stress”. Nhưng suy giáp nếu không điều trị có thể dẫn đến rối loạn lipid, suy tim, thậm chí hôn mê giáp trong trường hợp nặng.
Vì vậy, nếu bạn có các triệu chứng kể trên — đặc biệt khi chúng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày — đừng chần chừ. Một xét nghiệm máu đơn giản có thể giúp bạn tìm ra nguyên nhân thực sự và bắt đầu điều trị kịp thời. Suy giáp không nguy hiểm nếu được kiểm soát tốt, và bạn hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, năng động như bình thường.
