Trẻ sơ sinh sổ mũi có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của một người cha, người mẹ khi thấy con mình – đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi – xuất hiện triệu chứng sổ mũi. Trong đa số trường hợp, sổ mũi ở trẻ sơ sinh không nguy hiểm, thường do hệ hô hấp non nớt đang thích nghi với môi trường bên ngoài hoặc do cảm lạnh nhẹ. Tuy nhiên, vì trẻ sơ sinh chưa biết xì mũi hay tự điều tiết đường thở, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến việc bú, ngủ và thậm chí gây khó thở nếu không được theo dõi đúng cách.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách chăm sóc an toàn cho bé tại nhà.
Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh bị sổ mũi
– Thích nghi sinh lý: Trong vài tuần đầu đời, niêm mạc mũi của trẻ rất nhạy cảm và dễ tiết dịch do thay đổi nhiệt độ, độ ẩm hoặc tiếp xúc với bụi nhẹ — đây là phản ứng bình thường, không phải bệnh.
– Cảm lạnh do virus: Virus hợp bào hô hấp (RSV), rhinovirus… rất dễ lây từ người lớn sang trẻ sơ sinh qua tiếp xúc gần. Triệu chứng thường khởi phát bằng sổ mũi trong, sau đó có thể đặc dần.
– Trào ngược dạ dày – thực quản: Dịch vị trào lên họng có thể kích thích mũi và gây chảy nước mũi kèm theo nôn trớ nhẹ sau bú.
– Dị ứng hoặc kích ứng môi trường: Khói thuốc, nước hoa, lông thú cưng… dù liều lượng nhỏ cũng đủ làm mũi trẻ phản ứng.
– Nghẹt mũi do sữa đọng: Sau khi bú, sữa có thể trào nhẹ vào vòm mũi – họng, tạo cảm giác “sổ mũi” giả.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ sơ sinh đi khám ngay
Mặc dù sổ mũi thường lành tính, nhưng ở trẻ dưới 28 ngày tuổi, bất kỳ thay đổi hô hấp nào cũng cần được đánh giá cẩn trọng. Bạn nên đưa bé đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:
– Khó thở: Thở nhanh (>60 lần/phút), co kéo lồng ngực, phập phồng cánh mũi.
– Sốt ≥ 38°C (đo hậu môn) — đây là cấp cứu ở trẻ sơ sinh.
– Bỏ bú, bú kém hoặc quấy khóc liên tục.
– Nước mũi đổi màu xanh/ vàng đặc, kèm ho nhiều hoặc sốt kéo dài > 3 ngày.
– Da tím tái, li bì hoặc thở khò khè nặng — có thể gợi ý viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi.
Tôi từng gặp nhiều trường hợp trẻ sơ sinh nhập viện muộn do cha mẹ chủ quan nghĩ “chỉ sổ mũi thôi”. Hãy nhớ: trẻ dưới 1 tháng tuổi không có “cảm lạnh thông thường” — mọi triệu chứng đều cần được bác sĩ đánh giá.
Cách chăm sóc và giảm sổ mũi an toàn cho trẻ sơ sinh tại nhà
– Làm thông thoáng mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%: Nhỏ 1–2 giọt vào mỗi bên mũi, đợi 30 giây rồi dùng bóng hút nhẹ nhàng. Thực hiện trước khi bú và trước khi ngủ.
– Giữ ẩm không khí: Dùng máy tạo ẩm (nếu thời tiết khô) giúp làm loãng dịch mũi, tránh niêm mạc mũi khô rát.
– Bế bé thẳng người sau bú: Giúp giảm trào ngược và ngăn sữa tràn vào mũi.
– Không dùng thuốc nhỏ mũi co mạch (như Naphazolin, Xylometazolin): Có thể gây ngộ độc ở trẻ sơ sinh.
– Rửa tay kỹ trước khi chăm sóc bé và hạn chế cho người lạ tiếp xúc để tránh lây nhiễm virus.
Khi nào sổ mũi ở trẻ sơ sinh tự khỏi và khi nào cần can thiệp?
Thông thường, nếu do nguyên nhân sinh lý hoặc cảm lạnh nhẹ, sổ mũi sẽ tự cải thiện trong 5–7 ngày mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài quá 10 ngày, tái phát liên tục hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như đã nêu, bé cần được thăm khám để loại trừ viêm mũi do vi khuẩn, dị tật vách ngăn, hoặc bệnh lý hô hấp tiềm ẩn.
Tôi luôn nhấn mạnh: sổ mũi ở trẻ sơ sinh tuy phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Hệ miễn dịch và đường thở của bé còn rất non yếu — điều tưởng chừng “nhỏ” ở người lớn có thể trở thành vấn đề lớn với trẻ dưới 1 tháng tuổi. Hãy theo dõi sát, chăm sóc nhẹ nhàng và đừng ngần ngại đưa bé đi khám sớm nếu bạn cảm thấy “có gì đó không ổn”. Sự chủ động của cha mẹ chính là hàng rào bảo vệ đầu tiên cho sức khỏe của con.
