Viêm màng bồ đào mắt dùng thuốc gì?

H1: Viêm màng bồ đào mắt dùng thuốc gì? Bác sĩ giải đáp chi tiết

Gần đây, tôi thấy mắt đỏ, đau nhức và nhìn mờ như có sương che phủ. Nghe nói đây có thể là dấu hiệu của viêm màng bồ đào – một bệnh lý nguy hiểm, có thể dẫn đến mù lòa nếu không điều trị kịp thời. Tôi rất lo lắng và muốn biết: nếu bị viêm màng bồ đào, bác sĩ thường dùng những loại thuốc nào để điều trị?

Chào bạn,

Viêm màng bồ đào là tình trạng viêm ở lớp giữa của nhãn cầu – bao gồm mống mắt, thể mi và hắc mạc – và đúng như bạn lo ngại, đây là một trong những nguyên nhân gây mù lòa phổ biến thứ tư trên thế giới, kể cả ở Việt Nam. Việc điều trị phụ thuộc rất lớn vào nguyên nhân và mức độ tổn thương. Trong đa số trường hợp, thuốc là nền tảng chính của phác đồ điều trị. Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về các nhóm thuốc thường được sử dụng, cũng như cách chúng hoạt động trong từng tình huống lâm sàng cụ thể.

Nguyên nhân gây viêm màng bồ đào – yếu tố quyết định lựa chọn thuốc

Viêm màng bồ đào hiếm khi xảy ra đơn độc. Trong phòng khám, tôi thường gặp bệnh nhân bị viêm màng bồ đào do:

– Bệnh tự miễn: như viêm cột sống dính khớp, lupus, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Vogt-Koyanagi-Harada (VKH)…
– Nhiễm trùng: do virus (herpes simplex, varicella-zoster, CMV), vi khuẩn (giang mai, lao), ký sinh trùng (toxoplasma)…
– Chấn thương hoặc sau phẫu thuật mắt
– Vô căn (không tìm được nguyên nhân rõ ràng – chiếm tỷ lệ khá cao)

Việc xác định chính xác nguyên nhân không chỉ giúp chọn đúng thuốc mà còn ngăn ngừa tái phát – điều rất thường gặp ở bệnh lý này.

Các nhóm thuốc điều trị viêm màng bồ đào

1. Corticosteroid – “trụ cột” trong điều trị cấp tính

Đây là nhóm thuốc đầu tay trong hầu hết các trường hợp viêm màng bồ đào cấp, đặc biệt là viêm trước (liên quan mống mắt và thể mi).

– Dạng nhỏ mắt: như prednisolone acetate, dexamethasone – giúp giảm viêm nhanh, ngăn dính mống mắt.
– Dạng tiêm quanh nhãn cầu hoặc trong mắt: khi viêm nặng hoặc đáp ứng kém với nhỏ mắt.
– Dạng uống hoặc tiêm tĩnh mạch: trong viêm màng bồ đào sau hoặc toàn bộ, hoặc khi tổn thương lan rộng.

Tuy nhiên, corticosteroid không nên dùng kéo dài vì có thể gây tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể hoặc nhiễm trùng thứ phát.

2. Thuốc giãn đồng tử – phòng biến chứng dính mống mắt

Khi mống mắt bị viêm, nó dễ dính vào thủy tinh thể, gây biến dạng đồng tử và tăng nguy cơ glaucoma. Vì vậy, tôi thường kê thêm:

– Atropine hoặc cyclopentolate nhỏ mắt – giúp giãn đồng tử, giảm đau do co thắt cơ vòng, đồng thời ngăn dính.

3. Thuốc kháng sinh/kháng virus – khi có bằng chứng nhiễm trùng

Nếu viêm màng bồ đào do herpes, giang mai, lao hay toxoplasma, việc dùng corticosteroid đơn thuần có thể làm bệnh trầm trọng hơn. Lúc này, cần:

– Acyclovir, valacyclovir (với herpes)
– Penicillin (với giang mai)
– Thuốc kháng lao (khi nghi lao mắt)
– Pyrimethamine + sulfadiazine (với toxoplasmosis)

Chỉ khi nhiễm trùng được kiểm soát, mới cân nhắc dùng corticosteroid liều thấp để hỗ trợ giảm viêm.

4. Thuốc ức chế miễn dịch – cho trường hợp nặng hoặc tái phát

Khi viêm màng bồ đào liên quan bệnh tự miễn, hoặc khi bệnh không đáp ứng với corticosteroid, hoặc tái phát nhiều lần, tôi sẽ chuyển sang các thuốc ức chế miễn dịch:

– Methotrexate, azathioprine, mycophenolate mofetil: thường dùng đường uống, hiệu quả tốt và tương đối an toàn nếu theo dõi chặt.
– Các thuốc sinh học: như adalimumab (kháng TNF-alpha) – được chỉ định trong viêm màng bồ đào do viêm cột sống dính khớp hoặc VKH, khi các thuốc truyền thống thất bại.

Những thuốc này đòi hỏi theo dõi máu định kỳ để phát hiện sớm tác dụng phụ như suy tủy, gan thận, hoặc nhiễm trùng.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Bạn nên đến chuyên khoa mắt nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:

– Mắt đỏ kèm đau nhức tăng dần
– Nhìn mờ đột ngột hoặc thấy “ruồi bay” nhiều
– Nhạy cảm ánh sáng rõ rệt
– Đồng tử méo, không phản xạ với ánh sáng
– Triệu chứng kéo dài trên 2–3 ngày dù đã nhỏ thuốc thông thường

Viêm màng bồ đào không phải là “đỏ mắt thông thường” – tự ý dùng thuốc nhỏ mắt kháng histamine hay kháng sinh không đúng có thể làm bệnh nặng hơn.

Lời khuyên từ bác sĩ để phòng ngừa và kiểm soát bệnh

– Tuân thủ điều trị đầy đủ, kể cả khi triệu chứng đã hết – vì viêm có thể âm ỉ tiếp diễn.
– Tái khám định kỳ theo lịch hẹn, ngay cả khi không có triệu chứng.
– Kiểm soát tốt bệnh nền (nếu có bệnh tự miễn hoặc nhiễm trùng toàn thân).
– Không tự ý ngưng corticosteroid – việc giảm liều phải được bác sĩ hướng dẫn từ từ để tránh bùng phát viêm trở lại.

Viêm màng bồ đào là bệnh lý nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng. Trong nhiều trường hợp, việc phối hợp giữa thuốc chống viêm, điều trị nguyên nhân và theo dõi sát giúp bệnh nhân giữ được thị lực lâu dài. Nếu bạn nghi ngờ mình có triệu chứng, đừng chần chừ – hãy đến cơ sở nhãn khoa uy tín để được khám và tư vấn phác đồ phù hợp.