Viêm kết mạc dị ứng có nguy hiểm không và cách xử trí đúng?

Chào bạn! Cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thực tế. Viêm kết mạc dị ứng là tình trạng khá phổ biến, thường không nguy hiểm đến tính mạng hay gây mất thị lực vĩnh viễn, nhưng lại gây khó chịu rõ rệt và dễ tái phát nếu không được kiểm soát đúng cách. Bản chất của bệnh là phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi mắt tiếp xúc với các dị nguyên như phấn hoa, mạt bụi, lông thú cưng… dẫn đến viêm ở lớp màng mỏng bao phủ tròng trắng và mặt trong mí mắt.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm kết mạc dị ứng

– Phấn hoa: thường xuất hiện theo mùa, đặc biệt vào thời điểm giao mùa xuân – hè.
– Mạt bụi nhà: tồn tại trong chăn, ga, gối, thảm… và dễ phát tán khi dọn dẹp.
– Lông, da chết của thú cưng: chó, mèo là nguồn dị nguyên rất thường gặp trong gia đình.
– Nấm mốc: phát triển ở nơi ẩm thấp như nhà tắm, tủ quần áo, điều hòa lâu ngày không vệ sinh.
– Khói thuốc, khói xe, hóa chất tẩy rửa: dù không phải dị nguyên cổ điển, nhưng có thể kích thích phản ứng viêm tương tự.
– Mỹ phẩm hoặc thuốc nhỏ mắt: một số sản phẩm chứa chất bảo quản hoặc thành phần dễ gây kích ứng ở người nhạy cảm.

Trong phòng khám, tôi thường gặp những bệnh nhân tưởng mình “bị đau mắt đỏ do virus”, nhưng thực ra lại là viêm kết mạc dị ứng – đặc biệt khi triệu chứng kéo dài hàng tuần mà không lây cho người xung quanh.

Dấu hiệu nhận biết viêm kết mạc dị ứng

– Ngứa mắt dữ dội, đặc biệt khi dụi mắt – đây là triệu chứng “chìa khóa” giúp phân biệt với các dạng viêm kết mạc khác.
– Mắt đỏ nhẹ đến trung bình, thường ở cả hai bên.
– Chảy nước mắt trong, không có mủ vàng hay ghèn đặc.
– Sưng mí mắt, nhất là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.
– Cảm giác cộm, xốn, nóng rát như có bụi trong mắt.
– Kèm theo các biểu hiện dị ứng toàn thân: hắt hơi, ngạt mũi, ngứa họng – đặc biệt nếu bạn đã có tiền sử hen suyễn hay viêm mũi dị ứng.

Bạn nên đi khám nếu xuất hiện đau nhức sâu trong mắt, nhìn mờ, sợ ánh sáng mạnh hoặc tiết dịch mủ – vì đó có thể là dấu hiệu của viêm giác mạc, nhiễm trùng hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát

– Tránh tiếp xúc với dị nguyên: đóng cửa khi trời nhiều phấn hoa, giặt ga gối bằng nước nóng (>60°C) để diệt mạt bụi, hạn chế ôm thú cưng gần mặt.
– Chườm lạnh: dùng khăn sạch thấm nước lạnh đắp lên mắt 10–15 phút, 2–3 lần/ngày để giảm ngứa và sưng.
– Rửa mắt nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý 0,9%: giúp loại bỏ dị nguyên bám trên bề mặt nhãn cầu.
– Tuyệt đối không dụi mắt: hành động này làm giải phóng thêm histamin, khiến ngứa càng tăng và dễ gây trầy xước giác mạc.
– Sử dụng thuốc theo hướng dẫn:
• Thuốc nhỏ mắt kháng histamin (như ketotifen) có thể dùng không kê đơn trong trường hợp nhẹ.
• Với trường hợp dai dẳng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc ổn định dưỡng bào (như sodium cromoglycate) hoặc corticosteroid liều thấp – nhưng không tự ý dùng kéo dài vì nguy cơ tăng nhãn áp hoặc đục thủy tinh thể.
• Thuốc kháng histamin uống (loratadine, cetirizine) giúp kiểm soát cả triệu chứng toàn thân.

Viêm kết mạc dị ứng tuy không đe dọa thị lực ngay lập tức, nhưng nếu để tái đi tái lại nhiều lần mà không kiểm soát tốt, có thể dẫn đến viêm giác mạc do cọ xát, hoặc làm giảm chất lượng cuộc sống đáng kể. Quan trọng nhất là xác định đúng dị nguyên và chủ động tránh xa, kết hợp chăm sóc mắt đúng cách. Nếu triệu chứng kéo dài hơn 1–2 tuần hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để được đánh giá chính xác – đừng tự ý nhỏ thuốc “theo kinh nghiệm” hoặc dùng lại đơn thuốc cũ.