Sau phẫu thuật Phaco cần lưu ý những gì để mắt hồi phục tốt?

Chào bạn,

Sau phẫu thuật Phaco – một trong những phương pháp hiện đại và an toàn nhất để điều trị đục thủy tinh thể – đa số bệnh nhân phục hồi thị lực rất tốt nếu tuân thủ đúng hướng dẫn chăm sóc sau mổ. Tuy nhiên, mắt sau mổ vẫn rất nhạy cảm trong vài tuần đầu, và việc chăm sóc không đúng cách có thể làm chậm quá trình hồi phục hoặc gây biến chứng. Dưới đây là những lưu ý quan trọng tôi thường dặn bệnh nhân của mình sau khi thực hiện Phaco.

Nguyên nhân cần chăm sóc kỹ sau mổ Phaco

Mặc dù Phaco là thủ thuật ít xâm lấn với vết mổ nhỏ (dưới 2,6 mm), không cần khâu, nhưng mắt vẫn đang trong giai đoạn tái tạo mô và thích nghi với thủy tinh thể nhân tạo. Trong thời gian này:

– Vết mổ dù nhỏ vẫn chưa kín hoàn toàn, dễ nhiễm trùng nếu tiếp xúc với nước bẩn, bụi hoặc tay chưa rửa sạch.
– Hệ miễn dịch tại mắt suy giảm tạm thời, khiến nguy cơ viêm nội nhãn – dù hiếm – vẫn có thể xảy ra nếu không tuân thủ dùng thuốc.
– Thủy tinh thể nhân tạo cần thời gian ổn định vị trí và thích nghi với hệ thống điều tiết của mắt.

Vì vậy, việc chăm sóc sau mổ không chỉ giúp mắt phục hồi nhanh mà còn bảo vệ kết quả phẫu thuật lâu dài.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Bạn nên liên hệ bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế ngay nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau:

– Đau nhức mắt dữ dội hoặc tăng dần dù đã dùng thuốc giảm đau.
– Mắt đỏ kéo dài, sưng nề, chảy dịch mủ hoặc nước mắt liên tục.
– Thị lực đột ngột giảm, nhìn mờ trở lại, thấy chớp sáng, ruồi bay nhiều.
– Cảm giác như có màng che trước mắt hoặc bóng tối lan rộng.
– Sốt, nôn ói, đau đầu kèm theo triệu chứng mắt – có thể là dấu hiệu toàn thân liên quan.

Trong kinh nghiệm lâm sàng của tôi, phần lớn các biến chứng nghiêm trọng đều có thể ngăn ngừa nếu được phát hiện và xử trí trong 24–48 giờ đầu.

Hướng dẫn chăm sóc mắt sau mổ Phaco

1. Tuân thủ dùng thuốc theo toa

– Thuốc nhỏ mắt (thường gồm kháng sinh và kháng viêm steroid) là yếu tố then chốt. Nhỏ đúng giờ, đúng liều, đúng kỹ thuật: rửa tay sạch, nghiêng đầu, kéo nhẹ mi dưới, nhỏ 1 giọt vào túi kết mạc, nhắm mắt 1–2 phút, tránh chớp liên tục.
– Không tự ý ngưng thuốc dù mắt đã “cảm thấy bình thường” – vì viêm có thể âm ỉ mà không gây đau rõ.
– Không dùng chung thuốc nhỏ mắt với người khác, kể cả trong gia đình.

2. Vệ sinh mắt an toàn

– Dùng gạc vô trùng thấm nước muối sinh lý để lau nhẹ mí mắt nếu có ghèn, bụi.
– Tránh để nước (kể cả nước sạch) vào mắt trong 7–10 ngày đầu – nên dùng khăn ẩm lau mặt, tránh gội đầu trực tiếp.
– Tuyệt đối không bơi lội, xông hơi, tắm suối nước nóng trong 2 tuần đầu.
– Khi ra ngoài, luôn đeo kính râm hoặc kính bảo hộ để tránh bụi, gió và tia UV.

3. Điều chỉnh sinh hoạt hợp lý

– Nghỉ ngơi trong 24–48 giờ đầu: tránh cúi người, mang vác nặng, ho mạnh, nín thở – vì tăng áp lực nội nhãn có thể ảnh hưởng vết mổ.
– Có thể xem tivi, đọc sách nhẹ nhàng từ ngày thứ 2–3, nhưng nên nghỉ mắt mỗi 20–30 phút.
– Không dụi mắt, kể cả khi ngứa – vì có thể làm lệch thủy tinh thể nhân tạo hoặc rách vết mổ.
– Hạn chế môi trường nhiều khói bụi, hóa chất, hoặc nơi đông người trong tuần đầu.

4. Chế độ ăn uống hỗ trợ hồi phục

– Ăn đủ chất, đặc biệt tăng cường thực phẩm giàu vitamin A (cà rốt, gan), C (cam, ổi), E (hạt, dầu thực vật), lutein (rau xanh đậm), và omega-3 (cá béo) – giúp nuôi dưỡng võng mạc và chống viêm.
– Uống đủ nước, tránh rượu bia, thuốc lá – vì chúng làm chậm lành vết thương và tăng nguy cơ khô mắt.
– Không cần kiêng khem quá mức, nhưng nên tránh đồ cay nóng, thực phẩm dễ gây dị ứng nếu bạn có cơ địa nhạy cảm.

Lịch tái khám và theo dõi dài hạn

Thông thường, tôi hẹn bệnh nhân tái khám vào:

– Ngày hôm sau mổ (24 giờ): kiểm tra áp lực mắt, vị trí thủy tinh thể, dấu hiệu viêm.
– Ngày thứ 7: đánh giá tiến triển, điều chỉnh thuốc nếu cần.
– Tuần thứ 4: đánh giá thị lực ổn định, hướng dẫn chăm sóc dài hạn.

Nếu bạn được đặt thủy tinh thể đa tiêu cự, có thể mất 2–6 tuần để não “học lại” cách điều tiết giữa các cự ly – đừng lo nếu ban đầu nhìn gần hơi mờ. Đây là hiện tượng sinh lý, không phải biến chứng.

Kết luận của bác sĩ

Phẫu thuật Phaco hiện nay rất an toàn và hiệu quả, nhưng kết quả cuối cùng phụ thuộc đến 50% vào cách bạn chăm sóc mắt sau mổ. Đừng chủ quan vì “mắt không đau” – nhiều tổn thương diễn tiến âm thầm. Hãy tuân thủ thuốc, giữ vệ sinh, và tái khám đúng hẹn. Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi thấy những bệnh nhân hồi phục tốt nhất không phải là người mổ “nhẹ”, mà là người kiên trì và cẩn trọng trong từng chi tiết nhỏ sau phẫu thuật.

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về triệu chứng, thuốc, hay sinh hoạt hàng ngày – đừng ngần ngại hỏi bác sĩ điều trị. Mắt là cửa sổ tâm hồn, và sau Phaco, bạn hoàn toàn có thể nhìn rõ thế giới trở lại – chỉ cần một chút kiên nhẫn và chăm sóc đúng cách.