Mắt lồi do cận thị có phải do đeo kính sai độ không?

Chào bạn! Tình trạng mắt lồi mà bạn mô tả rất có thể liên quan đến cận thị trục, đặc biệt khi độ cận cao hoặc kéo dài nhiều năm. Đây không phải do đeo kính sai độ, mà là hệ quả của sự kéo dài trục nhãn cầu – một biến đổi giải phẫu thực sự bên trong mắt. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân khiến mắt lồi ở người cận thị

Mắt lồi do cận thị (thường gọi là “mắt cận lồi”) chủ yếu xuất phát từ những thay đổi cấu trúc bên trong nhãn cầu, bao gồm:

– Trục nhãn cầu dài ra: Ở người cận thị nặng, trục nhãn cầu (chiều dài từ giác mạc đến võng mạc) phát triển vượt mức bình thường – có thể dài hơn 24 mm (trong khi mắt bình thường khoảng 22–24 mm). Khi nhãn cầu dài ra, phần trước của mắt – đặc biệt là giác mạc và thủy tinh thể – bị đẩy ra phía trước, tạo cảm giác “lồi”.

– Hốc mắt không giãn theo kịp: Khung xương hốc mắt có kích thước cố định. Khi nhãn cầu phình dài mà hốc mắt không mở rộng kịp, nhãn cầu sẽ bị “trồi” ra ngoài, khiến mắt trông lồi hơn.

– Mức độ lồi tỷ lệ thuận với độ cận: Càng cận nặng (thường trên 6 diopter) và càng kéo dài thời gian không kiểm soát tốt, nguy cơ biến dạng nhãn cầu càng cao.

Ảnh hưởng của mắt lồi do cận thị

Tình trạng này không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mắt:

– Thay đổi ngoại hình: Mắt lồi làm mất cân đối gương mặt, khiến ánh nhìn thiếu linh hoạt, thậm chí gây tự ti trong giao tiếp.

– Khô giác mạc và tổn thương bề mặt mắt: Do mí mắt không khép kín hoàn toàn khi chớp hoặc ngủ (hở mi nhẹ), giác mạc dễ bị khô, cộm, đỏ và tăng nguy cơ viêm loét giác mạc nếu không được chăm sóc đúng cách.

– Mỏi mắt, nhức đầu: Khi đeo kính không đúng độ hoặc không điều chỉnh kịp thời, mắt phải điều tiết liên tục, gây mỏi, nhức và thậm chí làm tăng nhanh độ cận.

Lưu ý: Mắt lồi do cận thị khác hoàn toàn với lồi mắt do bệnh lý tuyến giáp (Basedow), nên bạn không cần quá lo lắng nếu không có các triệu chứng như tim đập nhanh, sụt cân, run tay…

Cách giảm thiểu và phòng ngừa mắt lồi do cận thị

Mặc dù không thể “rút ngắn” trục nhãn cầu đã dài, nhưng bạn hoàn toàn có thể làm chậm tiến triển và giảm tác động bằng các biện pháp sau:

– Đeo kính hoặc kính áp tròng đúng độ, định kỳ khám mắt 6 tháng/lần: Việc điều chỉnh kính kịp thời giúp mắt không phải điều tiết quá mức, từ đó hạn chế tăng độ cận và biến dạng nhãn cầu.

– Chăm sóc mắt chủ động:

– Thực hiện quy tắc 20-20-20 (sau 20 phút nhìn gần, nhìn xa 20 feet trong 20 giây).

– Massage nhẹ quanh hốc mắt, chớp mắt thường xuyên để giữ ẩm bề mặt giác mạc.

– Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3 (như cá, rau xanh, cà rốt) để hỗ trợ sức khỏe võng mạc và giác mạc.

– Xem xét phương pháp phẫu thuật khúc xạ (nếu đủ điều kiện): Ở người trưởng thành, ổn định độ cận, LASIK hoặc ICL có thể giúp giảm phụ thuộc vào kính, nhưng không làm mắt hết lồi – vì cấu trúc nhãn cầu đã thay đổi.

– Khám chuyên khoa mắt ngay khi thấy mắt lồi rõ rệt, khô nhiều hoặc khó nhắm kín: Bác sĩ có thể đánh giá mức độ hở mi, tình trạng giác mạc và tư vấn giải pháp bảo vệ mắt (như nước mắt nhân tạo, kính bảo vệ ban đêm…).

Mắt lồi do cận thị là hậu quả của sự thay đổi giải phẫu nhãn cầu, chứ không phải do thói quen đeo kính. Tuy không thể đảo ngược hoàn toàn, nhưng nếu được phát hiện và quản lý sớm – đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên – bạn có thể làm chậm tiến triển và bảo vệ thị lực lâu dài. Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân cận nặng nên theo dõi định kỳ mỗi 6 tháng, kết hợp lối sống lành mạnh cho mắt, thay vì chỉ lo lắng về ngoại hình. Sức khỏe thị giác mới là ưu tiên hàng đầu!