Kính áp tròng ban đêm là gì và có công dụng như thế nào?

Chào bạn,

Kính áp tròng ban đêm – còn gọi là Ortho-K (Orthokeratology) – là một loại kính cứng, thấm khí cao, được thiết kế đặc biệt để đeo trong lúc ngủ. Kính nhẹ nhàng định hình lại bề mặt giác mạc, giúp ánh sáng hội tụ đúng trên võng mạc, từ đó cải thiện thị lực tạm thời mà không cần đeo kính vào ban ngày. Tuy nhiên, hiệu quả này không vĩnh viễn: nếu ngừng đeo, giác mạc sẽ dần trở về hình dạng ban đầu.

Kính áp tròng ban đêm là gì?

Ortho-K là phương pháp điều chỉnh khúc xạ không phẫu thuật, sử dụng kính áp tròng cứng thấm khí (thường làm từ vật liệu fluorosilicone acrylate hoặc hydrogel thấm khí cao) để tạo áp lực nhẹ lên giác mạc khi ngủ. Quá trình này làm phẳng nhẹ trung tâm giác mạc, giúp ánh sáng đi vào mắt hội tụ chính xác hơn trên võng mạc.

Phương pháp này không “chữa khỏi” cận thị, mà chỉ điều chỉnh tạm thời để người dùng có thị lực rõ ràng vào ban ngày. Đặc biệt, Ortho-K còn được chứng minh có khả năng làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em, một ưu điểm quan trọng trong bối cảnh tỷ lệ cận thị học đường ngày càng gia tăng.

Ortho-K phù hợp với những người: – Cận thị dưới -6.00 độ (một số trường hợp có thể lên đến -10.00 nếu đáp ứng điều kiện). – Loạn thị dưới -2.50 độ. – Không có tiền sử viêm giác mạc, khô mắt nặng, hoặc các bệnh lý nhãn khoa khác. – Trẻ em từ 8 tuổi trở lên, có khả năng tuân thủ hướng dẫn vệ sinh và đeo kính. – Người lớn chưa muốn hoặc chưa đủ điều kiện phẫu thuật khúc xạ (LASIK, SMILE…).

Công dụng chính của kính Ortho-K

Giác mạc là “thấu kính” tự nhiên đầu tiên của mắt. Khi nó cong quá mức (cận thị) hoặc không đều (loạn thị), hình ảnh sẽ bị mờ. Ortho-K can thiệp bằng cách tái tạo hình dạng bề mặt giác mạc qua đêm, mang lại thị lực rõ nét vào ban ngày – mà không cần kính gọng hay kính áp tròng mềm.

Cụ thể, sau khi đeo kính 6–8 tiếng khi ngủ: – Sáng hôm sau, đa số người dùng đạt thị lực 20/20 hoặc gần như vậy. – Không cần đeo bất kỳ loại kính nào trong ngày – rất thuận tiện cho trẻ em chơi thể thao, học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa, hoặc người làm việc trong môi trường không phù hợp với kính gọng. – Ở trẻ em, Ortho-K có thể giảm tốc độ tăng cận thị từ 30–60% so với đeo kính thông thường, theo nhiều nghiên cứu lâm sàng quốc tế.

Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc vào mức độ khúc xạ ban đầu, độ đàn hồi của giác mạc và sự tuân thủ đeo kính đều đặn. Nếu ngưng dùng 2–3 ngày, thị lực có thể suy giảm trở lại.

Ưu điểm và rủi ro cần cân nhắc

Ưu điểm nổi bật:

– Không phẫu thuật, không xâm lấn – phù hợp cho trẻ em và người chưa đủ tuổi mổ mắt. – Cải thiện thị lực ban ngày mà không cần kính – tăng tính tự do và an toàn khi vận động. – Kiểm soát tiến triển cận thị – đây là một trong số ít phương pháp không dùng thuốc được chứng minh hiệu quả trong việc làm chậm tăng độ cận ở trẻ. – Hiệu quả đảo ngược: nếu ngừng dùng, giác mạc sẽ trở lại trạng thái ban đầu – không để lại di chứng vĩnh viễn.

Rủi ro và hạn chế:

– Nguy cơ nhiễm trùng giác mạc nếu vệ sinh kính không đúng cách – đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ. – Không phù hợp với người khô mắt nặng, dị ứng, hoặc giác mạc quá dẹt/quá cong. – Cần thời gian thích nghi: 1–2 tuần đầu có thể cảm giác cộm nhẹ khi ngủ. – Chi phí ban đầu cao và cần theo dõi định kỳ (3–6 tháng/lần) để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Trong phòng khám, tôi từng gặp những em nhỏ nhờ Ortho-K mà tự tin hơn khi chơi bóng rổ, bơi lội – nhưng cũng có trường hợp bị viêm giác mạc do tự ý mua kính online, không khám chuyên khoa trước. Vì vậy, không bao giờ nên tự ý sử dụng Ortho-K mà không có chỉ định và theo dõi của bác sĩ nhãn khoa.

Hướng dẫn sử dụng và lưu ý an toàn

Để Ortho-K phát huy hiệu quả và đảm bảo an toàn, bạn cần: – Khám chuyên sâu tại cơ sở nhãn khoa uy tín: bao gồm đo bản đồ giác mạc (corneal topography), đánh giá độ ẩm mắt, và kiểm tra sức khỏe tổng quát của mắt. – Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình vệ sinh: rửa tay trước khi tháo/lắp kính, dùng dung dịch ngâm chuyên dụng (không thay thế bằng nước thường hay nước muối sinh lý). – Đeo kính đều đặn mỗi đêm – gián đoạn sẽ làm giảm hiệu quả. – Tái khám định kỳ: để bác sĩ đánh giá tình trạng giác mạc, điều chỉnh kính nếu cần, và phát hiện sớm biến chứng.

Phụ huynh nên đồng hành cùng con trong 1–2 tuần đầu để đảm bảo bé đeo và vệ sinh kính đúng cách.

Kết luận của bác sĩ

Kính áp tròng ban đêm (Ortho-K) là một giải pháp hiệu quả, an toàn và có kiểm soát để cải thiện thị lực ban ngày và làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em – nhưng chỉ khi được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ nhãn khoa chuyên môn. Đây không phải “phép màu”, cũng không thay thế được việc chăm sóc mắt toàn diện (giảm thời gian nhìn gần, tăng thời gian ngoài trời, dinh dưỡng hợp lý). Nếu bạn đang cân nhắc Ortho-K cho con hoặc bản thân, hãy bắt đầu bằng một buổi khám chuyên sâu – chứ không phải bằng một đơn hàng online.