Điều trị viêm kết mạc họng hạch đúng cách như thế nào?

Chào bạn,

Viêm kết mạc họng hạch là một dạng viêm kết mạc do virus adenovirus gây ra, thường đi kèm với viêm họng và sưng hạch trước tai. Đây là bệnh lành tính nhưng dễ lây lan và có thể gây biến chứng nếu không được chăm sóc đúng cách. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về nguyên nhân, cách nhận biết, điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Nguyên nhân và đặc điểm của viêm kết mạc họng hạch

Viêm kết mạc họng hạch (pharyngoconjunctival fever) là một hội chứng do adenovirus type 3, 4 hoặc 7 gây ra, phổ biến ở trẻ em và người trẻ tuổi, đặc biệt trong môi trường tập thể như trường học, doanh trại hay bể bơi công cộng.

– Virus lây chủ yếu qua đường hô hấp (ho, hắt hơi) và tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mắt, mũi, họng.

– Bệnh thường khởi phát đột ngột với sốt, đau họng, đỏ mắt và sưng hạch trước tai – đây là “bộ ba” đặc trưng giúp phân biệt với đau mắt đỏ thông thường.

– Mặc dù đa số trường hợp tự khỏi trong 5–14 ngày, nhưng nếu chủ quan, bệnh có thể dẫn đến viêm giác mạc, viêm tai giữa, thậm chí viêm phổi ở người có miễn dịch yếu.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Không phải cứ đỏ mắt là “chỉ cần nhỏ thuốc”. Bạn nên đến gặp bác sĩ nhãn khoa nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Sưng hạch trước tai rõ rệt, đau khi nuốt hoặc cử động hàm.

– Sốt cao kéo dài > 2 ngày, kèm mệt mỏi, chán ăn.

– Mắt đỏ lan rộng, cộm xốn, sợ ánh sáng, nhìn mờ hoặc có ghèn đặc, vàng xanh (dấu hiệu bội nhiễm).

– Triệu chứng kéo dài trên 10 ngày mà không thuyên giảm.

Trong phòng khám, tôi thường thấy nhiều phụ huynh nhầm tưởng đây là “đau mắt đỏ thông thường” nên tự ý nhỏ kháng sinh, khiến tình trạng viêm giác mạc sau đó nặng hơn do phản ứng viêm kéo dài.

Hướng dẫn điều trị và chăm sóc tại nhà

Hiện nay không có thuốc đặc trị virus adenovirus, nên điều trị chủ yếu là hỗ trợ, giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng:

– Vệ sinh mắt: Rửa mắt nhẹ nhàng 2–3 lần/ngày bằng nước muối sinh lý 0.9%, dùng khăn sạch riêng cho mỗi bên mắt để tránh lây chéo.

– Chườm mát: Giúp giảm sưng, khó chịu – nhưng không chườm nóng, vì có thể làm viêm nặng hơn.

– Thuốc hỗ trợ: Bác sĩ có thể kê nước mắt nhân tạo để làm dịu mắt, thuốc kháng viêm không steroid (như diclofenac) trong trường hợp viêm nặng – tuyệt đối không tự ý dùng corticosteroid vì nguy cơ loét giác mạc.

– Tăng cường miễn dịch: Ăn đủ chất, uống nhiều nước, nghỉ ngơi hợp lý. Vitamin C, kẽm và giấc ngủ đủ giúp rút ngắn thời gian hồi phục.

Lưu ý quan trọng: Không dùng chung khăn mặt, gối, kính, son môi… và tránh đến nơi đông người ít nhất 7–10 ngày kể từ khi khởi phát để không lây cho người khác.

Cách phòng ngừa hiệu quả

Bệnh này rất dễ bùng phát thành dịch nhỏ trong gia đình hoặc lớp học nếu không kiểm soát tốt. Để phòng tránh:

– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi chạm vào mặt.

– Không dụi mắt, kể cả khi cảm thấy ngứa hoặc cộm.

– Khử trùng vật dụng cá nhân như tay nắm cửa, điện thoại, đồ chơi trẻ em.

– Tránh bơi ở hồ công cộng trong mùa dịch – adenovirus sống lâu trong nước clo.

– Cách ly người bệnh tại nhà cho đến khi hết sốt và mắt không còn tiết dịch.

Kết luận của bác sĩ

Viêm kết mạc họng hạch tuy thường lành tính nhưng không nên xem nhẹ, vì các biến chứng về mắt có thể ảnh hưởng lâu dài đến thị lực. Việc điều trị đúng cách không nằm ở “thuốc mạnh”, mà ở vệ sinh nghiêm ngặt, theo dõi sát triệu chứng và không tự ý dùng thuốc nhỏ mắt có corticosteroid. Nếu con bạn hoặc người thân có biểu hiện sốt kèm đỏ mắt và sưng hạch, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác – vì đôi khi, đó không chỉ là “đau mắt đỏ” thông thường.