Đau mắt hột là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ triệu chứng rất cụ thể. Những hạt nhỏ li ti bạn nhìn thấy bên trong mí mắt – đặc biệt là mí dưới – cùng cảm giác cộm, ngứa, rát, chính là dấu hiệu điển hình của bệnh đau mắt hột, hay còn gọi là viêm kết mạc do Chlamydia trachomatis.

Đây là một bệnh nhiễm trùng mắt do vi khuẩn, không tự khỏi nếu không điều trị đúng, và nếu để kéo dài, có thể gây sẹo giác mạc, lông mi mọc quặm, thậm chí mù lòa. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và không để lại di chứng.

Nguyên nhân gây ra bệnh đau mắt hột

Đau mắt hột do chủng vi khuẩn Chlamydia trachomatis (type A, B, Ba, C) gây ra – khác với chủng gây bệnh lây truyền qua đường tình dục. Vi khuẩn này lây truyền qua:

– Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mắt người bệnh (qua tay, khăn mặt, gối…).
– Ruồi đậu vào mắt người bệnh rồi bay sang mắt người lành.
– Dùng chung vật dụng cá nhân trong môi trường vệ sinh kém (thường gặp ở vùng nông thôn, nơi thiếu nước sạch).

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều ca trẻ em bị lây trong gia đình do thói quen dùng chung khăn lau mặt – điều tưởng chừng nhỏ nhưng lại là “cầu nối” cho vi khuẩn xâm nhập.

Mắt nổi hột bên trong

Triệu chứng “mắt nổi hột” mà bạn mô tả chính là những nang (follicles) – các u nhỏ màu trắng hoặc vàng nhạt, nổi gồ dưới kết mạc mi trên hoặc mi dưới. Đây là phản ứng viêm đặc trưng của cơ thể khi đối diện với vi khuẩn Chlamydia.

Ban đầu, các hột này có thể không đau, nhưng theo thời gian, chúng gây cảm giác cộm, ngứa, chảy nước mắt, sợ ánh sáng. Nếu không điều trị, chúng vỡ ra, để lại sẹo, làm mí mắt co rút và lông mi quặm vào trong – cọ xát liên tục vào giác mạc, gây tổn thương nghiêm trọng.

Hình ảnh bệnh đau mắt hột

Mặc dù tôi không thể chèn hình ảnh trực tiếp ở đây, nhưng bạn có thể hình dung:

– Mí mắt sưng nhẹ, đỏ.
– Bên trong mí (thường là mí trên) có nhiều hột nhỏ, đều nhau, sáng bóng, giống như hạt kê.
– Giai đoạn muộn: mí mắt dày lên, có sẹo trắng, lông mi mọc lệch hướng.

Nếu bạn nghi ngờ, hãy soi gương dưới ánh sáng tốt hoặc đến cơ sở y tế để bác sĩ khám bằng đèn khe – thiết bị chuyên dụng giúp phát hiện sớm tổn thương.

Đau mắt hột có tự khỏi?

Không, đau mắt hột không tự khỏi. Vi khuẩn Chlamydia trachomatis có khả năng tồn tại dai dẳng trong tế bào kết mạc. Nếu không dùng kháng sinh đặc hiệu, bệnh sẽ tiến triển âm thầm qua nhiều đợt tái phát, mỗi lần để lại sẹo nhiều hơn.

Nhiều người lầm tưởng “một thời gian rồi hết”, nhưng thực chất chỉ là triệu chứng tạm lui, còn vi khuẩn vẫn ẩn náu – chờ cơ hội bùng phát lại khi sức đề kháng giảm.

Thuốc nhỏ mắt đau mắt hột

Điều trị đau mắt hột phải dùng kháng sinh đặc hiệu, không phải thuốc nhỏ mắt thông thường. Phác đồ chuẩn theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gồm:

– Tetracycline 1% (dành cho người lớn và trẻ >8 tuổi): tra mắt 2 lần/ngày, liên tục 6 tuần.
– Erythromycin 1% (an toàn cho trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai): dùng tương tự.
– Trong một số trường hợp nặng, có thể kết hợp azithromycin uống liều đơn (20 mg/kg ở trẻ, 1g ở người lớn).

Lưu ý: Không tự ý mua thuốc nhỏ có chứa corticosteroid (như Dexa, Polydex…) – chúng có thể làm bệnh nặng hơn do ức chế miễn dịch.

Cách điều trị đau mắt hột tại nhà

Điều trị tại nhà chỉ hỗ trợ, không thay thế thuốc kháng sinh. Bạn có thể:

– Rửa mắt nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý 0.9% 2–3 lần/ngày để loại bỏ dịch tiết.
– Không dụi mắt, tránh lây sang mắt lành hoặc người khác.
– Dùng riêng khăn mặt, gối, chậu rửa, giặt sạch bằng nước nóng và phơi nắng.
– Giữ vệ sinh tay – rửa tay trước/sau khi tra thuốc hoặc chạm vào mắt.

Nhưng quan trọng nhất: phải dùng đủ thuốc theo đơn, dù triệu chứng đã đỡ, vì vi khuẩn vẫn còn tồn tại.

Làm gì khi bị đau mắt hột

Khi nghi ngờ đau mắt hột, bạn nên:

– Đi khám chuyên khoa mắt càng sớm càng tốt để chẩn đoán chính xác (phân biệt với viêm kết mạc virus, dị ứng…).
– Không tự ý dùng thuốc nhỏ mắt bán sẵn – có thể làm che lấp triệu chứng hoặc gây kháng thuốc.
– Thông báo cho người thân trong nhà để cùng kiểm tra, vì bệnh rất dễ lây lan trong hộ gia đình.
– Tái khám định kỳ để theo dõi sẹo, quặm mi – ngay cả khi đã hết hột.

Trị đau mắt hột dân gian

Nhiều người truyền tai nhau cách nhỏ nước lá trầu, lá diếp cá, hoặc xông mắt bằng lá ổi… Tuy nhiên, các phương pháp dân gian không có bằng chứng khoa học và có thể gây:

– Kích ứng niêm mạc mắt.
– Nhiễm trùng thứ phát do dụng cụ hoặc nguyên liệu không vô trùng.
– Trì hoãn điều trị đúng, khiến bệnh tiến triển nặng.

Tôi luôn khuyên bệnh nhân: hãy tin vào y học hiện đại trong trường hợp này. Một lọ thuốc kháng sinh giá rẻ, dùng đúng cách, hiệu quả hơn mọi “bài thuốc gia truyền” không rõ nguồn gốc.

Đau mắt hột là bệnh nhiễm trùng mắt do vi khuẩn Chlamydia, không tự khỏi, có thể gây mù nếu bỏ qua điều trị. Dấu hiệu điển hình là “mắt nổi hột” bên trong mí, kèm cảm giác cộm, ngứa, chảy nước mắt. Việc điều trị cần kiên trì với kháng sinh đặc hiệu, kết hợp vệ sinh nghiêm ngặt. Đừng chủ quan – một lần khám sớm có thể giúp bạn tránh được biến chứng suốt đời.